ჟან ბოდრიარი

­­­­ქალაქი და სიძულვი­ლი

თარგმნა მალხაზ ხარბედიამ

ალ­ბათ იც­ით, რო­გორ ას­ა­ხე­ლა სულ ახ­ლა­ხან ფრან­გუ­ლი კი­ნე­მა­ტოგ­რა­ფი ფილ­მ­მა სა­ხელ­წო­დე­ბით "სი­ძულ­ვი­ლი". ფილ­მ­ში სა­ში­ნე­ლი ვნე­ბე­ბი მძვინ­ვა­რებს, ნაჩ­ვე­ნე­ბია მოვ­ლე­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ქა­ლა­ქის გა­ნა­პი­რა რა­ი­ო­ნებ­ში ვი­თარ­დე­ბა და მსა­ხი­ო­ბე­ბა­დაც (შე­საძ­ლოა სტა­ტის­ტე­ბად?!) იქ ახ­ალ­გაზ­რ­და ად­ა­მი­ან­თა ჯგუ­ფე­ბი გვევ­ლი­ნე­ბი­ან. ის­ი­ნი "ზიზ­ღით არ­ი­ან აღვ­სილ­ნი". გა­მოთ­ქ­მა "ზიზ­ღით ვარ აღვ­სი­ლი" თით­ქ­მის უპ­ი­როვ­ნოა, იგი არ­ა­იმ­დე­ნად სუ­ბი­ექ­ტურ ემ­ო­ცი­ას გა­მო­ხა­ტავს, რამ­დე­ნა­დაც ქა­ლა­ქურ უდ­აბ­ნო­ში, უპ­ირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა კი ნა­გავ­საყ­რე­ლად ქცე­ულ გა­რე­უბ­ნებ­ში შო­ბილ ობ­ი­ექ­ტურ და უმ­ი­ზე­ზო რის­ხ­ვას გვიჩ­ვე­ნებს. ის ფაქ­ტი, რომ გა­რე­უბ­ნულ­მა "დამ­ნა­შა­ვე­ო­ბამ" არ­ნა­ხუ­ლი მას­შ­ტა­ბი შე­ი­ძი­ნა, მეტყ­ვე­ლებს, რომ ჩვენს წი­ნა­შეა ერ­თი­ა­ნი სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მოვ­ლე­ნა, რო­მელ­შიც სა­კუ­თარ გა­მო­ხა­ტუ­ლე­ბას პო­უ­ლობს გარ­კ­ვე­უ­ლი უნ­ი­ვერ­სა­ლუ­რი პრო­ცე­სი - მო­სახ­ლე­ო­ბის კონ­ცენ­ტ­რა­ცი­ი­სა და ნარ­ჩენ­თა წარ­მო­ე­ბის ზრდის პრო­ცე­სი. სა­უ­ბა­რია ნარ­ჩე­ნე­ბის, ნაგ­ვის მსოფ­ლიო პრობ­ლე­მა­ზე, რად­გა­ნაც, თუ­კი ძა­ლა­დო­ბას ჩაგ­ვ­რა შობს, ზიზ­ღი მა­შინ იჩ­ენს თავს, რო­ცა ად­ა­მი­ანს ნა­გავ­საყ­რე­ლის­თ­ვის იმ­ე­ტე­ბენ. ნაგ­ვის ცნე­ბა უნ­და მო­დი­ფი­ცირ­დეს და გა­ფარ­თოვ­დეს. მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი, რა­ო­დე­ნობ­რი­ვი ნარ­ჩე­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც დიდ ქა­ლა­ქებ­ში წარ­მო­ე­ბი­სა და მო­სახ­ლე­ო­ბის კონ­ცენ­ტ­რა­ცი­ის შე­დე­გად წარ­მო­იქ­მ­ნე­ბა, მხო­ლოდ ხა­რის­ხობ­რი­ვი, ად­ა­მი­ა­ნუ­რი, სტრუქ­ტუ­რუ­ლი ნაგ­ვის, ნარ­ჩე­ნე­ბის სიმ­პ­ტო­მია; და ეს ნა­გა­ვი გლო­ბა­ლუ­რი მას­შ­ტა­ბის იდ­ე­ა­ლუ­რი პროგ­რა­მი­რე­ბი­სას, სამ­ყა­როს ხე­ლოვ­ნუ­რი მო­დე­ლი­რე­ბი­სას რჩე­ბა. სწო­რედ ფუნ­ქ­ცი­ა­თა სპე­ცი­ა­ლი­ზა­ცია, ცენ­ტ­რა­ლი­ზა­ცია (თა­ნა­მედ­რო­ვე მეტ­რო­პო­ლია ამ პრო­ცე­სის აშ­კა­რა სიმ­ბო­ლოდ გა­მოდ­გე­ბა) და მთელ სამ­ყა­რო­ში ამ ხე­ლოვ­ნუ­რი სის­ტე­მე­ბის გავ­რ­ცე­ლე­ბა ტო­ვებს აუარ­ე­ბა ნარ­ჩენს.

ყვე­ლა­ზე უარ­ე­სი ის კი არ არ­ის, რომ ჩვენს ირგ­ვ­ლივ სულ ნა­გა­ვია, არ­ა­მედ ის, რომ თა­ვად ჩვენც ამ ნაგ­ვად ვი­ქე­ცით. მთე­ლი ბუ­ნებ­რი­ვი გა­რე­მო ნარ­ჩე­ნე­ბად იქ­ცა, ანუ გა­მო­უ­სა­დე­გარ, უს­არ­გებ­ლო სუბ­ს­ტან­ცი­ად, რო­მელ­საც, რო­გორც გვამს, ვერ ვი­შო­რებთ. ამ­ას­თან შე­და­რე­ბით ორ­გა­ნუ­ლი სა­წარ­მოო ნარ­ჩე­ნე­ბის უს­ას­რუ­ლო მთე­ბი არ­ა­ფე­რია. მთე­ლი ბი­ოს­ფე­რო შე­საძ­ლოა მა­ლე რა­ღაც არ­ქა­ულ ნარ­ჩე­ნად იქ­ცეს, რომ­ლის ად­გი­ლიც ის­ტო­რი­ის სა­ნაგ­ვე­ზეა. თუმ­ცა, თა­ვად ის­ტო­რია აღ­მოჩ­ნ­და სა­კუ­თარ სა­ნაგ­ვე­ზე გა­დაგ­დე­ბუ­ლი, სა­დაც თავს იყ­რი­ან არა მხო­ლოდ ჩვენს მი­ერ გან­ვ­ლი­ლი, არ­ა­მედ მიმ­დი­ნა­რე მოვ­ლე­ნე­ბიც; ის­ი­ნი დამ­თავ­რე­ბას ვერ ასწ­რე­ბენ, ისე კარ­გა­ვენ საზ­რისს და ეს ყვე­ლა­ფე­რი მა­სობ­რი­ვი სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის დემ­პინ­გის შე­დე­გად, რომ­ლე­ბიც ამ მოვ­ლე­ნებს ჯერ უშ­უ­ა­ლო მოხ­მა­რე­ბის­თ­ვის მზა სუბ­ს­ტან­ცი­ად აქ­ცე­ვენ, შემ­დეგ კი ნარ­ჩე­ნად. ის­ტო­რი­ის სა­ნაგ­ვე სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­ნაგ­ვე გახ­და.

რო­ცა სა­ნი­მუ­შო ქა­ლა­ქებს აშ­ე­ნე­ბენ, ქმნი­ან სა­ნი­მუ­შო ფუნ­ქ­ცი­ებს ან სა­ნი­მუ­შო ხე­ლოვ­ნურ ან­სამ­ბ­ლებს, ყვე­ლა­ფე­რი და­ნარ­ჩე­ნი ნაგ­ვად, წარ­სუ­ლის უს­არ­გებ­ლო მემ­კ­ვიდ­რე­ო­ბად იქ­ცე­ვა. ავ­ტოს­ტ­რა­დის გაყ­ვა­ნი­სას, სუ­პერ­მარ­კე­ტის ან სუ­პერ­ქა­ლა­ქის შე­ნე­ბი­სას თქვენ ავ­ტო­მა­ტუ­რად გა­რე­მოს (ყვე­ლა­ფერს, რაც ამ ნა­გე­ბო­ბებს გარს აკ­რავს) უდ­აბ­ნოდ გარ­დაქ­მ­ნით. ზეჩ­ქა­რუ­ლი, პროგ­რა­მი­რე­ბა­დი გა­და­ად­გი­ლე­ბის ავ­ტო­ნო­მი­უ­რი ქსე­ლის შექ­მ­ნით თქვენ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი, ტრა­დი­ცი­უ­ლი ურ­თი­ერ­თო­ბის სივ­რ­ცეს უდ­ა­ბურ ზო­ნად აქ­ცევთ. სატ­რან­ს­პორ­ტო არ­ტე­რი­ე­ბის გას­წ­ვ­რივ გა­უ­და­ბუ­რე­ბუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბი წარ­მო­იქ­მ­ნე­ბა და მო­მა­ვალ­შიც, სა­ინ­ფორ­მა­ციო არ­ტე­რი­ებ­თან ერ­თად სა­ინ­ფორ­მა­ციო უდ­აბ­ნო­ე­ბიც გაჩ­ნ­დე­ბა, ერთ­გ­ვა­რი სა­ინ­ფორ­მა­ციო მე­ოთხე სამ­ყა­რო - თავ­შე­სა­ფა­რი ყვე­ლა დევ­ნი­ლის­თ­ვის, ვინც მა­სობ­რი­ვი ინ­ფორ­მა­ცი­ის სა­შუ­ა­ლე­ბებ­მა უარ­ყო. ამ­ას და­ე­მა­ტე­ბა უმ­უ­შევ­რად დარ­ჩე­ნი­ლი ტვი­ნე­ბით და­სახ­ლე­ბუ­ლი ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლუ­რი უდ­აბ­ნო­ე­ბი და უნ­და აღ­ი­ნიშ­ნოს, რომ ის ტვი­ნე­ბიც უკ­ი­დუ­რე­სად გარ­თუ­ლე­ბუ­ლი სა­ინ­ფორ­მა­ციო ქსე­ლე­ბის "წყა­ლო­ბით" დარ­ჩ­ნენ უმ­უ­შე­ვარ­ნი. ამ სივ­რ­ცე­ში და­სახ­ლ­დე­ბი­ან, აქ ბი­ნას და­ი­დებს იმ მი­ლი­ო­ნი უმ­უ­შევ­რის შთა­მო­მა­ვა­ლი, რო­მე­ლიც დღეს გა­მო­დევ­ნი­ლია შრო­მის სამ­ყა­რო­დან.

სივ­რ­ცე­ე­ბი, ის­ე­ვე რო­გორც ად­ა­მი­ა­ნე­ბი, უმ­უ­შევ­რე­ბი რჩე­ბი­ან. ააშ­ე­ნე­ბენ საცხოვ­რე­ბე­ლი სახ­ლე­ბი­სა და ოფ­ი­სე­ბის მთელ კვარ­ტ­ლებს, მაგ­რამ ის­ი­ნი სა­მუ­და­მო სი­ცა­რი­ე­ლის­თ­ვის იქ­ნე­ბი­ან გან­წი­რულ­ნი, რომ­ლის მი­ზე­ზიც ეკ­ო­ნო­მი­კუ­რი კრი­ზი­სი ან სპე­კუ­ლა­ცია იქ­ნე­ბა. ის­ი­ნი ნა­გა­ვია, მხო­ლოდ ნარ­ჩე­ნი და ას­ე­თად დარ­ჩე­ბი­ან მუ­დამ. ეს არაა წარ­სუ­ლის კვა­ლი ან ნა­მუს­რე­ვი, ძვე­ლი სი­დი­ა­დის ნან­გ­რე­ვე­ბი. ეს სახ­ლე­ბი მე­წარ­მე ად­ა­მი­ა­ნის უს­ულ­გუ­ლო­ბის ძეგ­ლებს წარ­მო­ად­გე­ნენ. და ჩნდე­ბა კითხ­ვა, რო­გორ უნ­და ძულ­დეს და ეზ­იზ­ღე­ბო­დეს ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ას სა­კუ­თა­რი თა­ვი, რომ და­საწყის­ში­ვე (თა­ნაც გან­გებ) ნა­გავს ქმნის სა­კუ­თა­რი თა­ვის­გან, შრო­მობს სა­კუ­თარ უს­არ­გებ­ლო ნა­გე­ბო­ბა­ზე, ქმნის ქა­ლა­ქებს და მეტ­რო­პო­ლი­ებს, უზ­არ­მა­ზარ უვ­არ­გის მე­ქა­ნიზ­მებს, რომ­ლე­ბიც უს­ას­რუ­ლოდ გა­ი­მე­ო­რე­ბენ სა­კუ­თარ თავს; ეს­ე­ნი ფან­ტო­მე­ბი არ­ი­ან - Ghost-towns, ghost-people (ქა­ლა­ქი-აჩრ­დი­ლე­ბი, ად­ა­მი­ა­ნი-აჩრ­დი­ლე­ბი). თა­ვად ად­ა­მი­ა­ნე­ბიც გა­ნუწყ­ვეტ­ლივ ქმნი­ან სა­კუ­თა­რი თა­ვის­გან ნარ­ჩენს, ან უბ­რა­ლო სტა­ტის­ტებს და მა­თი ხვედ­რიც ამ უვ­არ­გი­სი მე­ქა­ნიზ­მის მომ­სა­ხუ­რე­ბაა, მე­ქა­ნიზ­მის, რო­მე­ლიც წარ­მო­ე­ბის მან­კი­ე­რი წრის სიმ­ბო­ლოს წარ­მო­ად­გენს მა­შინ, რო­ცა ის­ტო­რი­ის მოთხოვ­ნე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, უკ­ვე შრო­მა კი არ ქმნის კა­პი­ტალს, არ­ა­მედ პი­რი­ქით. მძი­მეა ამ მზარ­დი პერ­სო­ნა­ლის ხვედ­რი, ის­ი­ნი გან­წი­რულ­ნი არ­ი­ან ნაგ­ვად იქც­ნენ.

მაშ ასე, ჩვე­ნი კულ­ტუ­რა ნაგ­ვის წარ­მო­ე­ბად იქ­ცა. სხვა კულ­ტუ­რე­ბი - უბ­რა­ლო გაც­ვ­ლი­თი ციკ­ლის შე­დე­გად - ჭარბ პრო­დუქ­ცი­ას ქმნიდ­ნენ და სი­ჭარ­ბის კულ­ტუ­რას და­უ­დეს სა­თა­ვე, ჩვე­ნი კი აუარ­ე­ბა ნა­გავს აწ­არ­მო­ებს, რო­მელ­საც ნამ­დ­ვი­ლი საც­ვ­ლე­ლი ღი­რე­ბუ­ლე­ბა ად­ევს. ად­ა­მი­ა­ნე­ბი სა­კუ­თარ ნარ­ჩენ­თა ნარ­ჩე­ნე­ბი ხდე­ბი­ან - აი, ას­ე­თია სა­ზო­გა­დო­ე­ბა, რო­მე­ლიც გულ­გ­რი­ლია თა­ვის ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი­სად­მი, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა, რო­მე­ლიც თა­ვი­სი­ვე თავს უბ­იძ­გებს გულ­გ­რი­ლო­ბი­სა და სი­ძულ­ვი­ლის­კენ.

ჩვე­ნი მე­გა­პო­ლი­სე­ბი, ჩვე­ნი კოს­მო­პო­ლი­ტუ­რი ქა­ლა­ქე­ბი ერთ­გ­ვა­რი აბს­ცე­სე­ბია, რომ­ლე­ბიც აჭ­ი­ა­ნუ­რე­ბენ უფ­რო დი­დი ჩირ­ქო­ვა­ნე­ბის გა­ჩე­ნას. არ­ქი­ტექ­ტუ­რა და ქა­ლაქ­თ­მ­შე­ნებ­ლო­ბა ყველ­გან აფ­ა­თუ­რებს თა­ვის ამ­ბი­ცი­ურ სა­ცე­ცებს, მხო­ლოდ მონ­ს­ტ­რებს შობს, არა ეს­თე­ტი­კუ­რი თვალ­საზ­რი­სით (თუმ­ცა ას­ე­თიც ხში­რია ხოლ­მე), არ­ა­მედ იმ გა­გე­ბით, რომ ეს მონ­ს­ტ­რე­ბი და­ნა­წევ­რე­ბულ და არ­ა­ორ­გა­ნულ, დე­ზინ­ტეგ­რი­რე­ბულ და დე­ზორ­გა­ნი­ზე­ბულ ქა­ლაქ­ზე მეტყ­ვე­ლე­ბენ. ის­ი­ნი აღ­არ ემ­ორ­ჩი­ლე­ბი­ან ქა­ლა­ქის რიტმს, მის ურ­თი­ერ­თ­კავ­ში­რებს, არ­ა­მედ გარ­კ­ვე­ულ უც­ხო ორ­გა­ნიზმს წარ­მო­ად­გე­ნენ. სიმ­ბო­ლუ­რი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბით აღ­ჭურ­ვი­ლი ქა­ლა­ქუ­რი ან­სამ­ბ­ლე­ბიც (ბო­ბუ­რი, ფო­რუ­მი, ლა დე­ფან­სი, ლა ვი­ლი­ე­ტი), მხო­ლოდ ფსევ­დო­ცენ­ტ­რე­ბია, რო­მელ­თა გარ­შე­მოც ცრუ, ყალ­ბი ფუს­ფუ­სი წარ­მო­ი­შო­ბა. სი­ნამ­დ­ვი­ლე­ში ის­ი­ნი ქა­ლა­ქუ­რი ყო­ფი­ე­რე­ბის სა­ტე­ლი­ზა­ცი­ა­ზე მოწ­მო­ბენ. მა­თი გა­რეგ­ნუ­ლი მომ­ხიბ­ლა­ო­ბა თით­ქოს იმ­ის­თ­ვის შე­იქ­მ­ნა, რომ ტუ­რის­ტი გა­ა­ოგ­ნოს, მა­თი ფუნ­ქ­ცია კი სა­ყო­ველ­თაო კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის ცენ­ტ­რი­სას წა­ა­გავს (აერ­ო­პორ­ტი, მეტ­რო, დი­დი სუ­პერ­მარ­კე­ტი), ანუ ესაა ად­გი­ლი, სა­დაც ად­ა­მი­ა­ნე­ბი თა­ვი­ანთ მო­ქა­ლა­ქე­ო­ბას, თა­ვი­ანთ ტე­რი­ტო­რი­ებს კარ­გა­ვენ. თუმ­ცა, სწო­რედ აქ გად­მო­ი­ნაც­ვ­ლე­ბენ სხვა­დას­ხ­ვა ტი­პის მარ­გი­ნა­ლე­ბი და სუბ­კულ­ტუ­რის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი, რომ­ლე­ბიც გა­მა­ცამ­ტ­ვე­რე­ბე­ლი ექს­ტა­ზის სა­ძი­ებ­ლად და­ხე­ტი­ა­ლო­ბენ და ამ ექს­ტაზს სწო­რედ ამ პა­რა­ზი­ტა­რულ წარ­მო­ნაქ­მ­ნ­ში პო­უ­ლო­ბენ. რო­ცა ას­ე­თი ან­სამ­ბ­ლე­ბი კულ­ტუ­რუ­ლი მიზ­ნე­ბით იქმ­ნე­ბა, ის­ი­ნი რა­დი­ა­ცი­ის ცენ­ტ­რე­ბად კი არა, შთან­თ­ქ­მი­სა და გა­მო­ყო­ფის ცენ­ტ­რე­ბად იქ­ცე­ვი­ან; ის­ი­ნი მხო­ლოდ ნა­კად­თა გარ­დამ­ქ­მ­ნე­ლე­ბი არ­ი­ან. შე­სას­ვ­ლე­ლი­თა და გა­სას­ვ­ლე­ლით აღ­ჭურ­ვი­ლი მე­ქა­ნიზ­მე­ბი. რჩე­ბა შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა, რომ ეს­ე­ნი მსოფ­ლიო გა­მო­ფე­ნი­დან გა­მო­პა­რუ­ლი ექს­პო­ნა­ტე­ბი კი არა, ქა­ლა­ქის ახ­ა­ლი ნა­წი­ლია; ის­ი­ნი ჩვე­ნი სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის კოს­მო­პო­ლი­ტურ და დე­ზორ­გა­ნი­ზე­ბულ ხა­სი­ათ­ზე მეტყ­ვე­ლე­ბენ.

ურ­ბა­ნის­ტულ პრობ­ლე­მა­ტი­კას, კონ­ცენ­ტ­რა­ცი­ი­სა და გა­უ­და­ბუ­რე­ბის ცნე­ბე­ბის გავ­ლით, სხვა ცნე­ბამ­დე მივ­ყა­ვართ, რო­მელ­საც, ჩე­მი აზ­რით, პირ­ველ­ხა­რის­ხო­ვა­ნი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბა აქვს - ესაა კრი­ტი­კუ­ლი მა­სის ცნე­ბა.

ეს ცნე­ბა მა­ტე­რი­ი­დან და მი­სი შემ­ს­წავ­ლე­ლი მეც­ნი­ე­რე­ბე­ბი­დან, ფი­ზი­კი­დან და ქი­მი­ი­დან მო­დის, ანუ კოს­მო­ლო­გი­ი­და­ნაც, რო­მე­ლიც ნე­ბის­მი­ერ ჰუ­მა­ნი­ტა­რულ მეც­ნი­ე­რე­ბას­თან შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­ი­ყე­ნო. ჩნდე­ბა კითხ­ვა, მარ­თ­ლაც არ­ის თუ არა ად­ა­მი­ა­ნი სო­ცი­ა­ლუ­რი არ­სე­ბა. ამ­ას დარ­წ­მუ­ნე­ბით ვერ იტყ­ვი; ყო­ველ შემ­თხ­ვე­ვა­ში, ად­ა­მი­ა­ნის სო­ცი­ა­ლურ არ­სე­ბას თა­ვი­სი საზ­ღ­ვ­რე­ბი გა­აჩ­ნია. მო­სახ­ლე­ო­ბის შემ­ჭიდ­რო­ვე­ბას, მი­ლი­ო­ნო­ბით ად­ა­მი­ა­ნის თავ­მოყ­რას ქა­ლა­ქის ტე­რი­ტო­რი­ებ­ზე, მათ თა­ნაცხოვ­რე­ბას აუც­ი­ლებ­ლად მივ­ყა­ვართ ძა­ლა­დო­ბის ექს­პო­ნენ­ცი­ა­ლურ ზრდამ­დე და ეს იმ­ი­თაა გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლი, რომ იძ­უ­ლე­ბი­თი პრო­მის­კუ­ი­ტე­ტის პი­რო­ბებ­ში ად­ა­მი­ა­ნე­ბი თით­ქოს ურ­თი­ერ­თა­ნუ­ლირ­დე­ბი­ან. ეს კი უკ­ვე რა­ღაც სა­წი­ნა­აღ­მ­დე­გოა სო­ცი­ა­ლუ­რი ყო­ფი­ე­რე­ბი­სა ან პი­რი­ქით, სო­ცი­ა­ლუ­რო­ბის პი­კია, მი­სი უკ­ი­დუ­რე­სი გა­მოვ­ლი­ნე­ბა. თა­ნა­მედ­რო­ვე ის­ტო­რი­ის ჰო­რი­ზონ­ტ­ზე მა­სე­ბის გა­მო­ჩე­ნა სო­ცი­ა­ლუ­რო­ბის ხა­ნის დად­გო­მა­სა და ამ­ა­ვე დროს მი­სი კა­ტას­ტ­რო­ფუ­ლი ნგრე­ვის შე­სა­ხებ გვა­უწყებს. ამ­ა­ში მდგო­მა­რე­ობს კრი­ტი­კუ­ლი მა­სის პრობ­ლე­მა. ცნო­ბი­ლია მი­სი კოს­მო­ლო­გი­უ­რი გა­დაწყ­ვე­ტა: თუ­კი სამ­ყა­როს მა­სა რა­ღაც ზღვარ­ზე და­ბა­ლია, სამ­ყა­რო აგრ­ძე­ლებს გა­ფარ­თო­ე­ბას და big bang (დი­დი აფ­ეთ­ქე­ბა) უს­ას­რუ­ლოდ გრძელ­დე­ბა. თუ­კი ზღვა­რი გა­და­ლა­ხუ­ლია, იწ­ყე­ბა იმპ­ლო­ზია და სამ­ყა­რო იკ­უმ­შე­ბა. ეს უკ­ვე big crunch-ია (დი­დი შე­კუმ­შ­ვა). ჩვე­ნი სა­ინ­ფორ­მა­ციო არ­ტე­რი­ე­ბი, ინ­ტერ­ნე­ტი და ახ­ლო მო­მა­ვალ­ში მო­სა­ლოდ­ნე­ლი მსოფ­ლიო კავ­შირ­გაბ­მუ­ლო­ბა გვა­ფიქ­რე­ბი­ნებს, რომ ჩვენ სწო­რედ ახ­ლა ვლა­ხავთ ინ­ფორ­მა­ცი­ის გლო­ბა­ლო­ბის ზღვარს, რო­ცა ნე­ბის­მი­ერ მო­მენ­ტ­ში და ნე­ბის­მი­ერ ად­გი­ლას იქ­ნე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი ინ­ფორ­მა­ცი­ის მო­პო­ვე­ბა. ამ­ას კი მოჰ­ყ­ვე­ბა ავ­ტო­მა­ტუ­რი შე­კუმ­შ­ვის, მკვეთ­რი რე­ვერ­სი­ის სა­შიშ­რო­ე­ბა, სა­ინ­ფორ­მა­ციო big crunch-ი. შე­საძ­ლოა უკ­ვე გა­და­ვა­ბი­ჯეთ ამ ზღვარს, შე­საძ­ლოა კა­ტას­ტ­რო­ფა უკ­ვე მოხ­და, თუ­კი ინ­ფორ­მა­ცი­ის სი­უხ­ვე (მა­სობ­რი­ვი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის მი­ერ მო­წო­დე­ბუ­ლი) თა­ვის­თა­ვად ან­უ­ლირ­დე­ბა და თუ­კი ობ­ი­ექ­ტუ­რი ინ­ფორ­მა­ცი­ის ტერ­მი­ნებ­ში გა­მო­ხა­ტუ­ლი ბა­ლან­სი გარ­კ­ვე­უ­ლი თვალ­საზ­რი­სით უარ­ყო­ფი­თი აღ­მოჩ­ნ­დე­ბა (ინ­ფორ­მა­ცი­ით გა­დატ­ვირ­თ­ვის და­მა­ხინ­ჯე­ბუ­ლი ეფ­ექ­ტი). ყო­ველ შემ­თხ­ვე­ვა­ში ჩვენ აუც­ი­ლებ­ლად გა­დავ­ლა­ხეთ ეს ზღვა­რი სო­ცი­ა­ლუ­რის სფე­რო­ში, თუ­კი გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნებთ მო­სახ­ლე­ო­ბის არ­ნა­ხულ ზრდას, კონ­ტ­რო­ლის ქსე­ლის, უშ­იშ­რო­ე­ბის ორ­გა­ნო­ე­ბის, კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბი­სა და ურ­თი­ერ­თ­კავ­ში­რის სის­ტე­მე­ბის გა­ფარ­თო­ე­ბას.

მე­გა­პო­ლის­ში სო­ცი­ა­ლუ­რო­ბის ყვე­ლა ელ­ე­მენ­ტია წარ­მოდ­გე­ნი­ლი, ის­ი­ნი იდ­ე­ა­ლურ კომ­პ­ლექ­ს­ში არ­ი­ან თავ­მოყ­რილ­ნი: სივ­რ­ცი­თი სი­ახ­ლო­ვე, ურ­თი­ერ­თ­ქ­მე­დე­ბი­სა და ურ­თი­ერ­თ­გაც­ვ­ლის სი­ად­ვი­ლე, ნე­ბის­მი­ერ დროს ინ­ფორ­მა­ცი­ის ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მო­ბა. მაგ­რამ აი, რა ხდე­ბა: ყვე­ლა ამ პრო­ცე­სის დაჩ­ქა­რე­ბა და ინ­ტენ­სი­ფი­კა­ცია ინ­დი­ვი­დებ­ში გულ­გ­რი­ლო­ბა­სა და დაბ­ნე­უ­ლო­ბას შობს. ამ მე­ო­რა­დი მდგო­მა­რე­ო­ბის მო­დე­ლად (რო­ცა სა­ყო­ველ­თაო გულ­გ­რი­ლო­ბის ატ­მოს­ფე­რო­ში ყვე­ლა თა­ვის ორ­ბი­ტა­ზე მოძ­რა­ობს, რო­გორც თა­ნამ­გ­ზავ­რი) ტრან­ს­პორ­ტის მა­გა­ლი­თი გა­მოდ­გე­ბა. სა­მოძ­რაო გზე­ბი აქ არ­ას­დ­როს კვე­თენ ერთ­მა­ნეთს, თქვენ აღ­ა­რა­ვის ხვდე­ბით, რად­გა­ნაც ყვე­ლას მოძ­რა­ო­ბას ერ­თი­და­ი­გი­ვე მი­მარ­თუ­ლე­ბა აქვს; ასე, მან­ქა­ნის სა­ქა­რე მი­ნი­დან მხო­ლოდ ერ­თი მი­მარ­თუ­ლე­ბით მოძ­რა­ვი მან­ქა­ნე­ბი ჩანს. შე­საძ­ლოა სწო­რედ ამ­ა­ში მდგო­მა­რე­ობს კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის არ­სი? - ესაა ცალ­მ­ხ­რი­ვი თა­ნაცხოვ­რე­ბა. მი­სი ფა­სა­დის მიღ­მა სულ უფ­რო მზარ­დი გულ­გ­რი­ლო­ბა და ნე­ბის­მი­ე­რი სა­ხის სო­ცი­ა­ლუ­რი კავ­ში­რის უარ­ყო­ფაა და­ფა­რუ­ლი.

ხა­რის­ხობ­რი­ვი ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­დე­გად, რო­მე­ლიც კრი­ტი­კუ­ლი მა­სის გა­და­ჭარ­ბე­ბის წყა­ლო­ბით ჩნდე­ბა, ყვე­ლა ეს ინ­ფორ­მა­ცი­ი­თა და ტექ­ნი­კით გა­დატ­ვირ­თუ­ლი და ზედ­მე­ტად და­ცუ­ლი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ერთ­გ­ვარ უკ­უ­ე­ნერ­გი­ას შობს, ინ­ერ­ცი­ას, რო­მე­ლიც მო­მა­ვალ­ში გრა­ვი­ტა­ცი­ულ კო­ლაფსს გვი­ქა­დის. რად­გა­ნაც ხდე­ბა ყვე­ლა­ნა­ი­რი სწრაფ­ვის სრუ­ლი ინ­ვერ­სია.

ყვე­ლა და­დე­ბი­თი სწრაფ­ვა, მათ შო­რის სო­ცი­ა­ლუ­რო­ბის­კენ ლტოლ­ვა, ინ­ვერ­ტირ­დე­ბა და უარ­ყო­ფით "ლტოლ­ვად", ანუ გულ­გ­რი­ლო­ბად იქ­ცე­ვა. ლტოლ­ვა ზიზ­ღით იცვ­ლე­ბა. სა­ყო­ველ­თაო კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის ატ­მოს­ფე­რო­ში, ინ­ფორ­მა­ცი­უ­ლი სი­ჭარ­ბის, ყო­ფი­ე­რე­ბის გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლო­ბი­სა და გამ­ჭო­ლო­ბის, პრო­მის­კუ­ი­ტე­ტის პი­რო­ბებ­ში, ად­ა­მი­ა­ნის დამ­ცავ ძა­ლებს სა­შიშ­რო­ე­ბა ემ­უქ­რე­ბათ. სიმ­ბო­ლუ­რი სივ­რ­ცე უკ­ვე აღ­ა­რაფ­რი­თაა და­ცუ­ლი. რო­ცა ტექ­ნი­კის­თ­ვის ხელ­მი­საწ­ვ­დო­მი ხდე­ბა აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ყვე­ლა­ფე­რი. მე უკ­ვე ვე­ღარ ვარ­ჩევ, რა არ­ის სა­სარ­გებ­ლო და რა არა; არ­ა­დი­ფე­რენ­ცი­რე­ბულ სამ­ყა­რო­ში მე ვერ გა­დავ­წყ­ვეტ, სა­დაა მშვე­ნი­ე­რე­ბა და სად სი­მა­ხინ­ჯე, ცუ­დი და კარ­გი, ორ­ი­გი­ნა­ლუ­რი და მოძ­ვე­ლე­ბუ­ლი. ჩე­მი ორ­გა­ნიზ­მიც კი ვერ არკ­ვევს, რაა მის­თ­ვის კარ­გი და ცუ­დი. რა­ღაც გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბის შე­უძ­ლებ­ლო­ბა ნე­ბის­მი­ერ სა­განს უვ­არ­გისს ხდის და დაც­ვის ერ­თა­დერთ ფორ­მად უკ­უ­რე­აქ­ცია რჩე­ბა (ორ­ი­გი­ნალ­ში ბოდ­რი­ა­რი იყ­ე­ნებს ფსი­ქო­ა­ნა­ლი­ტი­კურ ტერ­მინს abreaction, "რე­ა­გი­რე­ბა" (ფრ.) - მთარგმნ.შენ.), სი­ძულ­ვი­ლი და ზიზ­ღი. ეს ორ­გა­ნიზ­მის იმ­უ­ნუ­რი რე­აქ­ციაა, რომ­ლის დახ­მა­რე­ბი­თაც იგი ცდი­ლობს შე­ი­ნარ­ჩუ­ნოს თა­ვი­სი სიმ­ბო­ლუ­რი ერ­თი­ა­ნო­ბა, ზოგ­ჯერ სი­ცოცხ­ლის ფა­სა­დაც. აი, ამ­ი­ტომ მგო­ნია, რომ სი­ძულ­ვი­ლი, რო­გორც გულ­გ­რი­ლო­ბი­სა და ამ არ­ა­დი­ფე­რენ­ცი­რე­ბუ­ლი სამ­ყა­როს უარ­ყო­ფის უკ­ი­დუ­რე­სი ფორ­მა, ორ­გა­ნიზ­მის ცხოვ­რე­ბი­სე­უ­ლი რე­აქ­ცი­ის უკ­ი­დუ­რე­სი გა­მოვ­ლი­ნე­ბაა.

გაქ­რ­ნენ ძლი­ე­რი მის­წ­რა­ფე­ბე­ბი და და­დე­ბი­თი, არ­ჩე­ვი­თი, ატ­რაქ­ტი­უ­ლი ხა­სი­ა­თის აღტყი­ნე­ბა. რა­ღაც იდ­უ­მა­ლი ფაქ­ტო­რის მოქ­მე­დე­ბის შე­დე­გად გაქ­რა გე­მოვ­ნე­ბა, სურ­ვი­ლე­ბი, ის­ე­ვე რო­გორც ნე­ბა. პი­რი­ქით, ბო­რო­ტი ნე­ბა კრის­ტა­ლიზ­და, უარ­ყო­ფი­სა და ზიზ­ღის გრძნო­ბა კი საგ­რ­ძ­ნობ­ლად გა­ი­ზარ­და. რჩე­ბა შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა, რომ სწო­რედ ეს ვი­თა­რე­ბა წარ­მო­ად­გენს უარ­ყო­ფი­თი ენ­ერ­გი­ის წყა­როს, იგი იწ­ვევს ჩვენ­ში ალ­ერ­გი­ულ რე­აქ­ცი­ას, რო­მე­ლიც სურ­ვი­ლის ად­გილს იკ­ა­ვებს; აქ­ე­დან მო­დის ჩვე­ნი ცხოვ­რე­ბით გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლი უკ­უ­რე­აქ­ცია ყვე­ლა­ფერ­ზე, რაც გარ­შე­მოა; ად­ა­მი­ანს აღ­ა­რა აქვს რა­ი­მეს შეც­ვ­ლის სურ­ვი­ლი. ესაა სუფ­თა, წმინ­და წყლის უარ­ყო­ფა. ჩვენს დრო­ში სიმ­პა­თი­ებ­მა და­კარ­გა თა­ვი­სი კონ­კ­რე­ტუ­ლო­ბა, გარ­კ­ვე­უ­ლი და ცხა­დი მხო­ლოდ ზიზ­ღის გრძნო­ბაა. აღ­არ ვი­ცით, თუ რა გვსურს, სა­მა­გი­ე­როდ, შე­სა­ნიშ­ნა­ვად ვუწყით, რა აღ­არ გვინ­და. ად­ა­მი­ა­ნის საქ­ცი­ე­ლი (და ავ­ად­მ­ყო­ფო­ბაც) სულ უფ­რო კარ­გავს "ობ­ი­ექ­ტურ" მო­ტი­ვა­ცი­ას; ყვე­ლა­ზე ხში­რად ის­ი­ნი უარ­ყო­ფის ამა თუ იმ ფორ­მი­დან მომ­დი­ნა­რე­ო­ბენ, რო­მე­ლიც გვა­ი­ძუ­ლებს უარი ვთქვათ სა­კუ­თარ თავ­სა და ენ­ერ­გი­ა­ზე ნე­ბის­მი­ე­რი სა­შუ­ა­ლე­ბით. შე­სა­ბა­მი­სად, მათ სა­ფუძ­ველ­ში ერთ­გ­ვა­რი ეკ­ზორ­ციზ­მი დევს და არა მოღ­ვა­წე­ო­ბის ესა თუ ის პრინ­ცი­პი. ეკ­ზორ­ციზ­მის ამგ­ვა­რი ახ­ა­ლი ფორ­მა (რო­მელ­საც მა­გი­უ­რი კო­ნო­ტა­ცია ახ­ლავს) სა­კუ­თარ თავ­ზეა მი­მარ­თუ­ლი და ამ­ა­ვე დროს სხვებ­ზეც, ანუ "სხვა­ზე". იგი შე­ლოც­ვის ახ­ა­ლი ნა­ირ­სა­ხე­ო­ბაა და შე­საძ­ლოა ბო­რო­ტე­ბის პრინ­ცი­პის სრუ­ლი­ად ახ­ალ ფორ­მა­საც წარ­მო­ად­გენს?!

მო­დით ის­ევ მა­სებს და­ვუბ­რუნ­დეთ. იგი ერთ­გ­ვარ სო­ცი­ა­ლურ შავ ყუთს წარ­მო­ად­გენს, რო­მელ­შიც ყვე­ლა მი­ზა­ნი და ამ­ო­ცა­ნა, ყვე­ლა მის­წ­რა­ფე­ბა ინ­ვერ­ტი­რე­ბუ­ლია; იგი უარ­ყო­ფი­თი სტა­ტი­კუ­რი ელ­ექ­ტ­რო­ბის თა­ვი­სე­ბუ­რი წყა­როა. სწო­რედ მა­სებ­ში უნ­და ეძიო სო­ცი­ა­ლუ­რი სი­ძულ­ვი­ლის, უარ­ყო­ფის და პო­ლი­ტი­კუ­რი გულ­გ­რი­ლო­ბის ფეს­ვე­ბი. რად­გა­ნაც, რო­გორც ზი­მე­ლი ამ­ბობს, "არ­ა­ფე­რია უფ­რო ად­ვი­ლი, ვიდ­რე უარ­ყო­ფა... და ფარ­თო მა­სე­ბი - რო­მელ­თაც არ ყოფ­ნით ძა­ლა, რა­თა სა­კუ­თარ თავს სა­ერ­თო მი­ზა­ნი და­უ­სა­ხონ - უარ­ყო­ფა­ში აც­ნო­ბი­ე­რე­ბენ თა­ვი­ანთ არ­სე­ბას". აზ­რი არა აქვს შე­კითხ­ვას, რას ფიქ­რო­ბენ ის­ი­ნი, ან რო­გო­რია მა­თი ნე­ბა. მათ ნე­ბა უბ­რა­ლოდ არ გა­აჩ­ნი­ათ. ის­ი­ნი უარ­ყო­ფის უკ­უნ­ში ცხოვ­რო­ბენ და თა­ვი­ანთ მი­ზანს ნე­გა­ტი­უ­რო­ბა­ში ხე­და­ვენ. ის­ი­ნი გა­ურ­კ­ვე­ვე­ლი პო­ტენ­ცი­ით ხა­სი­ათ­დე­ბი­ან, მხო­ლოდ ზიზ­ღი და უარ­ყო­ფაა მა­თი ძა­ლა, უპ­ირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა კი კულ­ტუ­რი­სა და ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ყვე­ლა იმ ფორ­მის უარ­ყო­ფა, რო­მე­ლიც მათ არ ეს­მით. მათ ეზ­იზ­ღე­ბათ პო­ლი­ტი­კუ­რი რე­ჟი­მი (რაც კონ­ფორ­მიზ­მ­საც არ გა­მო­რიცხავს), პო­ლი­ტი­კუ­რი ამ­ბი­ცი­ე­ბი და ძა­ლა­უფ­ლე­ბის ტრან­ს­ცენ­დენ­ტუ­ლო­ბა. თუ­კი პო­ლი­ტი­კურ არ­ჩე­ვან­სა და პო­ლი­ტი­კურ გან­ს­ჯებს ვნე­ბა ახ­ა­სი­ა­თებს, პო­ლი­ტი­კი­სად­მი ზიზ­ღი ძა­ლა­დო­ბას შობს. სწო­რედ ამ­ა­ში მდგო­მა­რე­ობს ზიზ­ღის სა­ფუძ­ვე­ლი, რო­მე­ლიც თა­ვის გა­მო­ხა­ტუ­ლე­ბას არა მხო­ლოდ და­ნა­შა­ულ­სა და რა­სიზ­მ­ში პო­უ­ლობს, არ­ა­მედ ჩვე­უ­ლებ­რივ გულ­გ­რი­ლო­ბა­შიც, რად­გა­ნაც ზე­მოთ­ქ­მუ­ლი ეხ­ე­ბა არ­ამ­ხო­ლოდ მა­სას, არ­ა­მედ ყო­ველ ინ­დი­ვიდ­საც იმ­დე­ნად, რამ­დე­ნა­დაც იგი, სა­კუ­თარ ნი­ჟა­რა­ში გა­მო­კე­ტი­ლი, თა­ვის თავ­ზე ორ­ი­ენ­ტირ­დე­ბა და დე­სო­ცი­ა­ლი­ზირ­დე­ბა და ამ­ი­ტომ იქ­ცე­ვა მა­სად. ტრა­დი­ცი­უ­ლი ძა­ლა­დო­ბის მი­ზე­ზი ჩაგ­ვ­რა და კონ­ფ­ლიქ­ტი იყო, ზიზ­ღი კი მჭიდ­რო ურ­თი­ერ­თო­ბა­სა და კონ­სენ­სუ­სის ატ­მოს­ფე­რო­ში იშ­ვე­ბა. ჩვე­ნი ეკ­ლექ­ტუ­რი კულ­ტუ­რა - ესაა და­პი­რის­პი­რე­ბულ საწყის­თა პრო­მის­კუ­ი­ტე­ტის კულ­ტუ­რა, კულ­ტუ­რულ melting - pot (ტი­გე­ლი)-ში არ­სე­ბუ­ლი ყვე­ლა შე­საძ­ლო გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბის თა­ნა­არ­სე­ბო­ბა. მაგ­რამ მო­დით თავს ნუ მო­ვიტყუ­ებთ: სწო­რედ ას­ე­თი კულ­ტუ­რუ­ლი მრა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა, შემ­წყ­ნა­რებ­ლო­ბა და სი­ნერ­გია ახ­დენს გლო­ბა­ლუ­რი უკ­უ­რე­აქ­ცი­ის პრო­ვო­ცი­რე­ბას. სი­ნერ­გია ალ­ერ­გი­ას იწ­ვევს. ზედ­მეტ ზრუნ­ვას დამ­ცა­ვი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის და­სუს­ტე­ბა­სა და იმ­უ­ნი­ტე­ტის გაქ­რო­ბამ­დე მივ­ყა­ვართ; უს­აქ­მოდ დარ­ჩე­ნი­ლი ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბი თა­ვად ორ­გა­ნიზმს უჯ­ან­ყ­დე­ბი­ან. ას­ე­ვეა ზიზ­ღის ბუ­ნე­ბაც: რო­გორც სხვა თა­ნა­მედ­რო­ვე ავ­ად­მ­ყო­ფო­ბა, იგი თვი­თაგ­რე­სი­ის­გან და ავ­ტო­ი­მუ­ნუ­რი პა­თო­ლო­გი­ი­დან მო­დის. ჩვენ უკ­ვე გვი­ჭირს მეტ­რო­პო­ლი­ებ­ში გა­მე­ფე­ბუ­ლი ხე­ლოვ­ნუ­რი იმ­უ­ნი­ტე­ტის ატ­მოს­ფე­რო­ში ცხოვ­რე­ბა. რა­ღაც ცხო­ველს და­ვემ­ს­გავ­სეთ, რო­მელ­საც ბუ­ნებ­რი­ვი მტე­რი აღ­არ ჰყავს და ამ­ი­ტომ იგი გაქ­რო­ბის­თ­ვის, ან თვით­გა­ნად­გუ­რე­ბის­თ­ვის არ­ის გან­წი­რუ­ლი. იმ­ი­სათ­ვის, რა­თა რო­გორ­მე ავ­ი­ცი­ლოთ თა­ვი­დან "სხვის", მტრის, არ­ა­სა­ხარ­ბი­ე­ლო ვი­თა­რე­ბის გაქ­რო­ბა, ჩვენ სი­ძულ­ვილს მივ­მარ­თავთ, რო­მე­ლიც გარ­კ­ვე­უ­ლი სა­ხის ხე­ლოვ­ნუ­რი, უს­აგ­ნო, უშ­ი­ნა­არ­სო გა­სა­ჭი­რის გა­ჩე­ნას უწ­ყობს ხელს. ამგ­ვა­რად, სი­ძულ­ვი­ლი თა­ვი­სე­ბუ­რი ფა­ტა­ლუ­რი სტრა­ტე­გიაა, რო­მე­ლიც მშვი­დი არ­სე­ბო­ბის წი­ნა­აღ­მ­დე­გაა მი­მარ­თუ­ლი. იგი მთე­ლი თა­ვი­სი ორ­აზ­როვ­ნე­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, ჩვე­ნი სამ­ყა­როს გულ­გ­რი­ლო­ბის წი­ნა­აღ­მ­დეგ მი­მარ­თულ თავ­გან­წი­რულ პრო­ტესტს წარ­მო­ად­გენს. და თა­ვი­სი ამ თვი­სე­ბით, ცხა­დია, მე­ტად აკ­ავ­ში­რებს ად­ა­მი­ა­ნებს, ვიდ­რე კონ­სენ­სუ­სი ან მჭიდ­რო ურ­თი­ერ­თო­ბა.

სი­ძულ­ვილ­სა და ძა­ლა­დო­ბას შო­რის მკვეთ­რი გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბა არ­სე­ბობს. ის­ტო­რი­ულ ძა­ლა­დო­ბას ან ვნე­ბე­ბი­თა და გარ­კ­ვე­უ­ლი მის­წ­რა­ფე­ბე­ბით გა­მოწ­ვე­ულ ძა­ლა­დო­ბას თა­ვი­სი სა­გა­ნი ანუ მი­ზა­ნი აქვს, ერ­თი სიტყ­ვით მას მტე­რი ჰყავს. სი­ძულ­ვილს კი არ­ა­ფე­რი ამ­დაგ­ვა­რი არ გა­აჩ­ნია, იგი სავ­სე­ბით სხვა მოვ­ლე­ნაა. გა­დას­ვ­ლა ძა­ლა­დო­ბი­დან ზიზ­ღის­კენ მო­ას­წა­ვებს კონ­კ­რე­ტუ­ლი ვნე­ბე­ბი­დან უს­აგ­ნო, უშ­ი­ნა­არ­სო ვნე­ბებ­ზე გა­დას­ვ­ლას.

კო­ლექ­ტი­უ­რი მის­წ­რა­ფე­ბე­ბის, კო­ლექ­ტი­უ­რი ძა­ლა­დო­ბის ძი­რი­თა­დი ფორ­მე­ბი შე­იძ­ლე­ბა შემ­დეგ­ნა­ი­რად და­ლაგ­დეს: საკ­რა­ლუ­რი, სამ­ს­ხ­ვერ­პ­ლო რის­ხ­ვა - ის­ტო­რი­უ­ლი ძა­ლა­დო­ბა - სი­ძულ­ვი­ლი რო­გორც ძა­ლა­დო­ბის წმინ­და და არ­ა­დი­ფე­რენ­ცი­რე­ბუ­ლი, ვირ­ტუ­ა­ლუ­რი ფორ­მა. უკ­ა­ნას­კ­ნე­ლი, შე­იძ­ლე­ბა ითქ­ვას, მე­სა­მე ტი­პის ძა­ლა­დო­ბას წარ­მო­ად­გენს, რო­მე­ლიც ამ­ჟა­მად მე­ო­რე სა­ხის ძა­ლა­დო­ბას­თან, ტე­რო­რიზ­მ­თან თა­ნა­არ­სე­ბობს, ის­ე­ვე რო­გორც ყვე­ლა სა­ხის ვი­რუ­სულ ინ­ფექ­ცი­ებ­სა და ეპ­ი­დე­მი­ურ ფორ­მებ­თან თუ ჯაჭ­ვურ რე­აქ­ცი­ებ­თან ერ­თად. სი­ძულ­ვი­ლი უფ­რო ირ­ე­ა­ლუ­რია, უფ­რო მო­უ­ხელ­თე­ბე­ლია თა­ვის გა­მოვ­ლი­ნე­ბებ­ში, ვიდ­რე უბ­რა­ლო ძა­ლა­დო­ბა; ეს კარ­გად ჩანს რა­სიზ­მი­სა და დამ­ნა­შა­ვე­ო­ბის მა­გა­ლით­ზე. აი რა­ტო­მაა ძნე­ლი მას­თან ბრძო­ლა რო­გორც პრო­ფი­ლაქ­ტი­კუ­რი, ის­ე­ვე რეპ­რე­სი­უ­ლი ხერ­ხე­ბით. შე­უძ­ლე­ბე­ლია ზიზ­ღის მი­ზე­ზის მოს­პო­ბა, რად­გა­ნაც შე­უძ­ლე­ბე­ლია მას­ში რა­ი­მე ექს­პ­ლი­ცი­ტუ­რი მო­ტი­ვა­ცია იპ­ო­ვო. მას ვერ უძ­რავ­ჰ­ყოფ, რად­გა­ნაც არ­ა­ფე­რია სი­ძულ­ვი­ლის მა­მოძ­რა­ვე­ბე­ლი ძა­ლა. ვერ დას­ჯი, რად­გა­ნაც უმ­რავ­ლეს შემ­თხ­ვე­ვა­ში მას სა­კუ­თა­რი თა­ვის­თ­ვის გა­მო­აქვს გა­ნა­ჩე­ნი.

რამ­დე­ნა­დაც ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში აღ­ა­რაა რე­ა­ლუ­რი ძა­ლა­დო­ბა - გარ­კ­ვე­ულ ობ­ი­ექ­ტ­ზე მი­მარ­თუ­ლი ის­ტო­რი­უ­ლი, კლა­სობ­რი­ვი ძა­ლა­დო­ბა - მას­ში ვირ­ტუ­ა­ლუ­რი, რე­აქ­ტი­უ­ლი ძა­ლა­დო­ბა იქმ­ნე­ბა. პა­რა­დოქ­სუ­ლია, მაგ­რამ სი­ძულ­ვი­ლი, რო­მე­ლიც არ­ქა­უ­ლი, პირ­ვე­ლა­დი მის­წ­რა­ფე­ბა შე­იძ­ლე­ბა მოგ­ვეჩ­ვე­ნოს, სი­ნამ­დ­ვი­ლე­ში მოწყ­ვე­ტი­ლია თა­ვის სა­გან­სა და მი­ზანს (დღეს მი­ღე­ბუ­ლია კულ­ტუ­რის "ქსე­როქ­სულ" დო­ნე­ებ­ზე სა­უ­ბა­რი, იგ­ი­ვე შე­იძ­ლე­ბა ითქ­ვას "ქსე­როქ­სულ" ძა­ლა­დო­ბა­ზეც). ამ­ი­ტო­მაა სი­ძულ­ვი­ლი დი­დი მეტ­რო­პო­ლე­ბის თა­ნად­რო­უ­ლი მოვ­ლე­ნა. თუმ­ცა, იგი თა­ვი­სე­ბუ­რი სი­ცი­ვით გა­მო­ირ­ჩე­ვა. ეს გულ­გ­რი­ლო­ბის პირ­მ­შო (გულ­გ­რი­ლო­ბის, რო­მელ­საც მა­სობ­რი­ვი სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი ავრ­ცე­ლე­ბენ) ას­ე­ვე გა­ნურ­ჩევ­ლად შე­იძ­ლე­ბა ნე­ბის­მი­ერს გა­და­ე­დოს. მას­ში არაა და­მა­ჯე­რებ­ლო­ბა, აღტყი­ნე­ბა, acting out (გა­თა­მა­შე­ბა)-ით ამ­ო­წუ­რავს თავს და ხში­რად სა­კუ­თა­რი ხა­ტის შექ­მ­ნით კმა­ყო­ფილ­დე­ბა, ძა­ლა­დო­ბის ხან­მოკ­ლე აფ­ეთ­ქე­ბით; თა­ნა­მედ­რო­ვე გა­რე­უბ­ნუ­ლი დამ­ნაშ­ვე­ო­ბა ამ­ის მა­გა­ლი­თად გა­მოდ­გე­ბა.

სი­ძულ­ვი­ლი, რო­გორც დამ­ცა­ვი უკ­უ­რე­აქ­ცია, თა­ვად სის­ტე­მი­დან წა­მო­სუ­ლი ძა­ლა­დო­ბის ახ­ა­ლი ფორ­მის სა­პა­სუ­ხოა. ამ შემ­თხ­ვე­ვა­შიც შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­ი­ყოს ძა­ლა­დო­ბის პირ­ვე­ლა­დი ფორ­მა: ესაა აგ­რე­სი­ას­თან, დათ­რ­გუნ­ვას­თან, თვით­ნე­ბო­ბას­თან, ძა­ლის დე­მონ­ს­ტ­რი­რე­ბას­თან, დამ­ცი­რე­ბას­თან და ძარ­ც­ვას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ძა­ლა­დო­ბა - ერ­თი სიტყ­ვით, ცალ­მ­ხ­რი­ვი ძა­ლა­დო­ბა, რო­მელ­საც ძლი­ე­რი ახ­ორ­ცი­ე­ლებს სუს­ტ­ზე. ამგ­ვარ ძა­ლა­დო­ბა­ზე პა­სუ­ხი შე­საძ­ლე­ბე­ლია სა­პი­რის­პი­რო ძა­ლა­დო­ბა იყ­ოს: ის­ტო­რი­უ­ლი, კრი­ტი­კუ­ლი ძა­ლა­დო­ბა, ნე­გა­ტი­უ­რო­ბის ძა­ლა­დო­ბა. იქ­ნე­ბა სის­ტე­მას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის გაწყ­ვე­ტა, ტრან­ს­გ­რე­სია (ანუ ან­ა­ლი­ზის, ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ცი­ის, საზ­რი­სის ძა­ლა­დო­ბა). ყვე­ლა­ფე­რი ეს გარ­კ­ვე­უ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბის ძა­ლა­დო­ბაა, მი­სი ნა­ირ­სა­ხე­ო­ბე­ბი და მათ თა­ვი­სი და­საწყი­სი და და­სას­რუ­ლი , მიზ­ნე­ბი და შე­დე­გე­ბი აქვს და გარ­კ­ვე­ულ შე­ფარ­დე­ბა­ში იმ­ყო­ფე­ბა ძა­ლა­უფ­ლე­ბის, ის­ტო­რი­ის, საზ­რი­სის ტრან­ს­ცენ­დენ­ტუ­რო­ბას­თან. ყვე­ლა­ფერ ამ­ას უპ­ი­რის­პირ­დე­ბა ძა­ლა­დო­ბის ამ­ჟა­მინ­დე­ლი ფორ­მა. იგი უფ­რო დახ­ვე­წი­ლია, ვიდ­რე აგ­რე­სი­ის ძა­ლა­დო­ბა; ესაა გა­დარ­წ­მუ­ნე­ბის, და­შოშ­მი­ნე­ბის, ნე­იტ­რა­ლი­ზა­ცი­ის, კონ­ტ­რო­ლის ძა­ლა­დო­ბა - მას უმტ­კივ­ნე­უ­ლო გა­ნად­გუ­რე­ბის­კენ მივ­ყა­ვართ. ესაა თე­რა­პი­უ­ლი, გე­ნე­ტი­კუ­რი, კო­მუ­ნი­კა­ტი­უ­რი ძა­ლა­დო­ბა - ძა­ლა­დო­ბა, რო­მე­ლიც კონ­სენ­სუ­სი­დან და იძ­უ­ლე­ბი­თი თა­ნაცხოვ­რე­ბი­დან იშ­ვე­ბა, ესაა გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად სო­ცი­ა­ლუ­რო­ბის კოს­მე­ტი­კუ­რი ქი­რურ­გია. ესაა გამ­ჭ­ვირ­ვა­ლე და უვ­ნე­ბე­ლი ძა­ლა­დო­ბა; სხვა­დას­ხ­ვა სა­შუ­ა­ლე­ბით, პრო­ფი­ლაქ­ტი­კუ­რი ზო­მე­ბის მი­ღე­ბით (ფსი­ქი­კუ­რი რე­გუ­ლა­ცია იქ­ნე­ბა ეს თუ მა­სობ­რი­ვი სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის მი­ერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი რე­გუ­ლა­ცია) იგი ცდი­ლობს ამ­ო­ძირ­კ­ვოს ბო­რო­ტე­ბის ფეს­ვე­ბი და ამ­ით ნე­ბის­მი­ე­რი სა­ხის რა­დი­კა­ლიზ­მიც აღ­მოფხ­ვ­რას. ესაა სის­ტე­მის ძა­ლა­დო­ბა, რო­მე­ლიც ნე­გა­ტი­უ­რო­ბის გა­მოვ­ლი­ნე­ბას ახ­შობს (მათ შო­რის, ნე­გა­ტი­უ­რო­ბის უკ­ი­დუ­რეს ფორ­მას, სიკ­ვ­დილს). ესაა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ძა­ლა­დო­ბა, სა­დაც ნე­გა­ტი­უ­რო­ბას, კონ­ფ­ლიქ­ტუ­რო­ბას, სიკ­ვ­დილს უარი ეთქ­ვა. ესაა ძა­ლა­დო­ბა, რო­მე­ლიც გარ­კ­ვე­ულ­წი­ლად თა­ვად ძა­ლა­დო­ბა­საც კლავს, ამ­ი­ტო­მაც ამგ­ვარ ძა­ლა­დო­ბა­ზე ვერ უპ­ა­სუ­ხებ იგ­ი­ვე­თი, იძ­უ­ლე­ბუ­ლი ხარ სი­ძულ­ვი­ლით უპ­ა­სუ­ხო.

თუმ­ცა ყვე­ლა­ზე უფ­რო მკაც­რი აკრ­ძალ­ვა, გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლო­ბის აკრ­ძალ­ვაა. "სხვის" ფუნ­და­მენ­ტუ­რი პრობ­ლე­მი­სათ­ვის ერთ­გ­ვა­რი "სა­ბო­ლოო გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბა" (გა­ნად­გუ­რე­ბა იგ­უ­ლის­ხ­მე­ბა) მო­ი­ძებ­ნა: კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის უნ­ი­ვერ­სა­ლურ ქსელ­ში ჩარ­თ­ვა. ამ ტრან­ს­პო­ლი­ტი­კურ ახ­ალ წეს­რიგ­ში გვე­მუქ­რე­ბა არ­ა­იმ­დე­ნად სა­კუ­თა­რი თა­ვის და­კარ­გ­ვის (Verfremdung "გას­ხ­ვი­სე­ბა"), არ­ა­მედ ყვე­ლა­ფერ და­ნარ­ჩე­ნის, ნე­ბის­მი­ე­რი სა­ხის გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბის (Entremdung "გან­დ­გო­მა") გაქ­რო­ბის სა­შიშ­რო­ე­ბა. ჩვენ უკ­ვე აღ­არ გან­ვიც­დით გას­ხ­ვი­სე­ბის პრო­ცესს, არ ვიქ­ცე­ვით სხვად, უკ­ვე აღ­არ გვარ­თ­მე­ვენ ჩვენს თავს "სხვის" სა­სარ­გებ­ლოდ, არ­ა­მედ "სხვას" გვარ­თ­მე­ვენ "იგ­ი­ვეს­თ­ვის"; სხვა სიტყ­ვე­ბით, ჩვენ გვარ­თ­მე­ვენ ნე­ბის­მი­ერ გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლო­ბას, უჩ­ვე­უ­ლო­ბას და გა­ი­გი­ვე­ბის უს­ას­რუ­ლო პრო­ცეს­ში "ერთ­სა და იმ­ა­ვეს" გა­მე­ო­რე­ბი­სათ­ვის გვწი­რა­ვენ; ესაა უკ­ვე იგ­ი­ვე­ო­ბის უნ­ი­ვერ­სა­ლუ­რი კულ­ტუ­რა.

აქ­ე­დან ჩნდე­ბა გა­ბო­რო­ტე­ბის სა­ში­ნე­ლი გრძნო­ბა, სა­კუ­თა­რი თა­ვის სი­ძულ­ვი­ლი. ეს არაა "სხვის" მი­მართ სი­ძულ­ვი­ლი (რა­სიზ­მის სტე­რე­ო­ტი­პი­დან და მი­სი ზე­და­პი­რუ­ლი ინ­ტერ­პ­რე­ტა­ცი­ი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე), არ­ა­მედ სხვა­ო­ბის გაქ­რო­ბის გა­მო გა­ჩე­ნი­ლი ზიზ­ღი.

სი­ძულ­ვი­ლი (რა­სიზ­მი და ა.შ.) უფ­რო გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლო­ბის ფა­ნა­ტიზ­მია, ვიდ­რე "სხვის" უგ­ულ­ვე­ბელ­ყო­ფა. იგი ცდი­ლობს და­კარ­გუ­ლი "სხვის" კომ­პენ­სი­რე­ბას, მი­მარ­თავს ეკ­ზორ­ციზმს და ქმნის ხე­ლოვ­ნურ "სხვას". ლო­ბო­ტო­მი­რე­ბულ სამ­ყა­რო­ში, სა­დაც კონ­ფ­ლიქ­ტე­ბი მყის­ვე ლო­კა­ლიზ­დე­ბი­ან, სი­ძულ­ვი­ლი ცდი­ლობს ააღ­ორ­ძი­ნოს გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლო­ბა თუნ­დაც იმ­ი­ტომ, რა­თა იგი გა­ა­ნად­გუ­როს, ცდი­ლობს თა­ვი­დან აიც­ი­ლოს ფა­ტა­ლუ­რი იგ­ი­ვე­ო­ბა, აუტ­ის­ტუ­რი თავ­კერ­ძო­ბა, არ­ა­და, ჩვენ იძ­უ­ლე­ბულ­ნი ვართ ამ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში ვიცხოვ­როთ. სხვა გა­მო­სა­ვა­ლი არც არ­სე­ბობს (მსოფ­ლიო კულ­ტუ­რის გან­ვი­თა­რე­ბის თა­ნა­მედ­რო­ვე ეტ­ა­პი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე). რა თქმა უნ­და, ესაა გა­ბო­რო­ტე­ბის კულ­ტუ­რა, მაგ­რამ "სხვა­ზე" გა­ბო­რო­ტე­ბის მიღ­მა, უნ­და და­ვი­ნა­ხოთ სა­კუ­თარ თავ­ზე, თვი­თე­ბის დიქ­ტა­ტუ­რა­ზე და იგ­ი­ვე­ო­ბა­ზე გა­ბო­რო­ტე­ბაც და ეს გა­ბო­რო­ტე­ბა შე­საძ­ლოა და­მან­გ­რე­ვე­ლიც აღ­მოჩ­ნ­დეს.

სი­ძულ­ვი­ლი ან­ორ­მა­ლუ­რი გრძნო­ბაა (იგი უნ­და გან­ვას­ხ­ვა­ვოთ ძა­ლა­დო­ბის­გან, რო­გორც სა­პი­რის­პი­რო აქ­ტის­გან, რად­გა­ნაც ძა­ლა­დო­ბა სო­ცი­ა­ლუ­რო­ბი­სა და ის­ტო­რი­ის შე­მად­გე­ნელ ნა­წილს წარ­მო­ად­გენს). სი­ძულ­ვილს არა აქვს ის­ტო­რია. იგი სო­ცი­ა­ლუ­რო­ბი­სა და ის­ტო­რი­ის და­სას­რუ­ლის­თ­ვი­საა და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი. რო­ცა სის­ტე­მა აღვ­სე­ბის სტა­დი­ას, უნ­ი­ვერ­სა­ლო­ბას მი­აღ­წევს (ანუ მი­აღ­წევს თა­ვი­სი ყვე­ლა შე­საძ­ლებ­ლო­ბის ამ­ო­წურ­ვის ვირ­ტუ­ა­ლურ სტა­დი­ას), იგი ავ­ტო­მა­ტუ­რად გა­და­იქ­ცე­ვა ან­ორ­მა­ლურ სის­ტე­მად და ჩნდე­ბა მძაფ­რი რე­ვერ­სი­ის სა­შიშ­რო­ე­ბა. რო­ცა თა­ვად სის­ტე­მა აღ­მოჩ­ნ­დე­ბა გან­დ­გო­მილ-გან­კერ­ძო­ე­ბუ­ლი, უმტ­როდ დარ­ჩე­ნი­ლი, მას უკ­ვე გრა­ვი­ტა­ცი­უ­ლი კო­ლაფ­სი ემ­უქ­რე­ბა. სწო­რედ ამ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ვიმ­ყო­ფე­ბით ახ­ლა ჩვენ და სი­ძულ­ვი­ლი ერთ­დ­რო­უ­ლად წარ­მო­ად­გენს ამ კრა­ხის სიმ­პ­ტომ­საც და აგ­ენ­ტ­საც; იგია სო­ცი­ა­ლუ­რო­ბის, გან­ს­ხ­ვა­ვე­ბუ­ლო­ბი­სა და თა­ვად სის­ტე­მის და­სას­რუ­ლის ოპ­ე­რა­ტო­რი, რად­გა­ნაც, ფაქ­ტობ­რი­ვად, სის­ტე­მის მი­ერ მი­ღე­ბუ­ლი სა­ბო­ლოო გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბა სის­ტე­მის წი­ნა­აღ­მ­დეგ­ვე შე­მობ­რუნ­დე­ბა.

ამგ­ვა­რად, სი­ძულ­ვი­ლი, მთე­ლი თა­ვი­სი ორ­აზ­როვ­ნე­ბით უნ­და გან­ვი­ხი­ლოთ, რო­გორც თა­ნა­მედ­რო­ვე სამ­ყა­რო­სა და ზო­გა­დად კონ­ფ­ლიქ­ტუ­რო­ბის და­სას­რუ­ლის­თ­ვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი ბუნ­დო­ვა­ნი გრძნო­ბა. ეს თით­ქოს ის­ტო­რი­ის და­სას­რუ­ლი­ცაა; თუმ­ცა პა­რა­დოქ­სია, მაგ­რამ ის­ტო­რია არ­ას­დ­როს დას­რუ­ლე­ბუ­ლა, რად­გა­ნაც მის მი­ერ დას­მუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბი სა­ბო­ლო­ოდ არ­ას­დ­როს გა­დამ­წყ­და­რა. უფ­რო ის­ტო­რი­ის და­სას­რულს იც­ი­ლე­ბენ თა­ვი­დან, რო­ცა არ­ცერთ პრობ­ლე­მას არ წყვე­ტენ. თა­ნა­მედ­რო­ვე სი­ძულ­ვილ­შიც სწო­რედ ამ­ის გა­მო იგრ­ძ­ნო­ბა წუ­ხი­ლი.

ჩვენ ყვე­ლას გვძულს, მაგ­რამ სამ­წუ­ხა­როდ, ჩვენ­ზე არ­ა­ფე­რი არაა და­მო­კი­დე­ბუ­ლი. გვინ­და, ეს სამ­ყა­რო, რა­დაც არ უნ­და დაგ­ვიჯ­დეს, სას­რუ­ლი გავ­ხა­დოთ, მი­ზა­ნი და­ვუ­სა­ხოთ მას. სი­ძულ­ვილს ემ­ა­ტე­ბა სის­ტე­მის დან­გ­რე­ვის სურ­ვი­ლიც, ამ­ით თით­ქოს გზას გა­ვუ­კა­ფავთ რა­ღა­ცას, რაც გა­რე­დან მო­დის; ეს რა­ღა­ცა კი "სხვაა". ეს გულ­ცი­ვი ფა­ნა­ტიზ­მი გა­მოწ­ვე­ვი­სა და იმ­ე­დის მი­ლე­ნა­რულ ფორ­მას მო­ი­ცავს. მახ­სენ­დე­ბა კო­ლოქ­ვი­უ­მი სამ­ყა­როს და­სას­რუ­ლის შე­სა­ხებ, რო­მე­ლიც და­ახ­ლო­ე­ბით ათი წლის წინ გა­ი­მარ­თა ნიუ-იორკ­ში, მე-5 ავ­ე­ნი­უ­ზე. ჩე­მი პირ­ვე­ლი რე­აქ­ცია ას­ე­თი იყო: რა შე­სა­ნიშ­ნა­ვი იდეაა კო­ლოქ­ვი­უ­მი­სათ­ვის ნიუ-იორ­კის არ­ჩე­ვა, იგი ხომ სამ­ყა­როს და­სას­რუ­ლის იდ­ე­ა­ლუ­რი ეპ­ი­ცენ­ტ­რია. მე­ო­რე რე­აქ­ცია: აბ­სურ­დუ­ლია, რომ თე­მას აქ, ნიუ-იორკ­ში ვარ­ჩევთ. მსოფ­ლიო მეტ­რო­პო­ლია ხომ სწო­რედ სამ­ყა­როს და­სას­რუ­ლის რე­ა­ლურ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბას წარ­მო­ად­გენს. ეს პრო­ცე­სი ჩვენს თვალ­წინ მიმ­დი­ნა­რე­ობს, რა აზ­რი აქვს გან­ს­ჯებს მის შე­სა­ხებ...?! მაგ­რამ ბო­ლოს და ბო­ლოს გა­ირ­კ­ვა, რომ ინ­ტე­ლექ­ტუ­ალ­თა ეს შეკ­რე­ბა, სამ­ყა­როს და­სას­რუ­ლის ბა­ნა­ლუ­რი რე­ა­ლო­ბის მი­უ­ხე­და­ვად, მიზ­ნად ის­ა­ხავ­და სწო­რედ სამ­ყა­როს და­სას­რუ­ლის "იდეა" ეხს­ნა, სამ­ყა­როს და­სას­რუ­ლის უტ­ო­პია ეხს­ნა. დღე­საც ამ­ას ვა­კე­თებთ აქ, ახ­ლა, სა­უ­კუ­ნის და­სას­რულს.

აპ­ო­კა­ლიფ­სის ავ­ტო­რე­ბი მე­თო­დუ­რი ად­ა­მი­ა­ნე­ბი იყვ­ნენ. ის­ი­ნი ეპ­ის­ტო­ლე­ებს უგ­ზავ­ნიდ­ნენ ერთ­მა­ნეთს, იმ­ის ნაც­ვ­ლად, რომ თა­ვად ან­ტიქ­რის­ტეს აზ­რი გა­ერ­კ­ვი­ათ.

© ”არილი”