ვ.ს. ნაიპოლი

მოქ­ცე­ულ­თა ნევ­რო­ზი


(ინ­ტერ­ვიუ ნო­ბე­ლის პრე­მი­ით და­ჯილ­დო­ე­ბულ მწე­რალ­თან უშ­უ­ა­ლოდ 2001 წლის 11 სექ­ტემ­ბ­რის ტრა­გი­კუ­ლი მოვ­ლე­ნე­ბის შემ­დეგ გა­მოქ­ვეყ­ნ­და).


- თქვენ­მა პრო­ზამ სა­ყო­ველ­თაო აღ­ი­ა­რე­ბა მო­ი­პო­ვა, მაგ­რამ არ ცხრე­ბა სე­რი­ო­ზუ­ლი დის­კუ­სი­ე­ბი მის გარ­შე­მო. კერ­ძოდ, ამ­ბო­ბენ, რომ ძალ­ზე ზე­და­პი­რუ­ლად, და­სავ­ლუ­რი სამ­ყა­როს­თ­ვის ჩვე­უ­ლი თვალ­საზ­რი­სით იხ­ი­ლავთ ის­ლა­მის არსს.
- მაჰ­მა­დი­ა­ნუ­რი სამ­ყა­როს შე­სა­ხებ მსჯე­ლო­ბა ყო­ველ­თ­ვის რთულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში აქ­ცევს ად­ა­მი­ანს. ზო­გი­ერ­თი ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლი აუც­ი­ლებ­ლად შე­ეც­დე­ბა, სა­ხე­ლი გა­გი­ტე­ხოთ - ამ­ის­თ­ვის სა­გან­გე­ბო გა­სამ­რ­ჯე­ლოა და­წე­სე­ბუ­ლი - და არ­ა­ვის აინ­ტე­რე­სებს თქვენ მი­ერ გა­მოთ­ქ­მუ­ლი შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის ჭეშ­მა­რი­ტი დე­და­აზ­რი.
- თქვენ თა­ლი­ბა­ნი მტა­ცე­ბელ­თა ხრო­ვას შე­ა­და­რეთ...
- ეს შე­და­რე­ბა მე კი არა, ჩემს ცოლს ეკ­უთ­ვ­ნის. ის პა­კის­ტა­ნე­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტია და მრა­ვა­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში, მის­თ­ვის გა­მო­ყო­ფილ სპე­ცი­ა­ლურ სა­გა­ზე­თო სვეტ­ში სწო­რედ პა­კის­ტა­ნე­ლი ჟურ­ნა­ლის­ტი­ვით წერ­და.
- ხომ არ გა­ო­ცებთ, რომ პა­კის­ტან­ში, ინ­დო­ნე­ზი­ა­ში, მა­ლა­ი­ზი­ა­ში ოს­ა­მა ბენ ლა­დენს უამ­რა­ვი მხარ­დამ­ჭე­რი ჰყავს?
- არა, არ მა­ო­ცებს. ამ ქვეყ­ნე­ბის მო­სახ­ლე­ო­ბის ძი­რი­თად ნა­წილს შე­ად­გე­ნენ ად­ა­მი­ა­ნე­ბი, რო­მელ­თაც მი­ა­ღე­ბი­ნეს მაჰ­მა­დი­ა­ნო­ბა და ის­ი­ნი, არ­ა­ბებ­თან შე­და­რე­ბით, ყო­ველ­თ­ვის გრძნო­ბენ თა­ვი­ანთ არ­ას­რულ­ფა­სოვ­ნე­ბას. მოქ­ცე­ულ­თა ნევ­რო­ზი ნა­წი­ლობ­რივ იმ­ი­თაც აიხს­ნე­ბა, რომ მათ გა­მუდ­მე­ბით უნ­და ამტ­კი­ცონ თა­ვი­ან­თი გათ­ვით­ც­ნო­ბი­ე­რე­ბუ­ლო­ბა ახ­ლად მი­ღე­ბუ­ლი სარ­წ­მუ­ნო­ე­ბის სა­კითხებ­ში; ერ­თი ფრან­გუ­ლი ან­და­ზი­სა არ იყ­ოს, უფ­რო თავ­გა­მო­დე­ბუ­ლი რო­ი­ა­ლის­ტე­ბი უნ­და იყვ­ნენ, ვიდ­რე - თვით მე­ფე.
- ალ­ბათ, სწო­რედ ამ ფაქ­ტორს გუ­ლის­ხ­მობ­დით, რო­დე­საც წერ­დით ის­ლა­მის იმ­პე­რი­უ­ლი ამ­ბი­ცი­ე­ბის შე­სა­ხებ და აღ­ნიშ­ნავ­დით, რომ ის მი­ის­წ­რა­ფის, სულ უფ­რო მე­ტად გა­ა­ფარ­თო­ოს სა­კუ­თა­რი საზ­ღ­ვ­რე­ბი არ­ა­მაჰ­მა­დი­ან­თა გა­ნად­გუ­რე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით?
- დი­ახ. ოღ­ონდ ვსა­უბ­რობ­დი, სა­ერ­თოდ, ყვე­ლა იმ ად­ა­მი­ა­ნის შე­სა­ხებ, რო­მელ­თა წეს-ჩვე­უ­ლე­ბე­ბი და აზ­როვ­ნე­ბის წე­სი უც­ხოა მაჰ­მა­დი­ან­თათ­ვის. გა­ბა­ტონ­და წარ­სუ­ლი­სა და სუ­ლი­ე­რე­ბის წი­ნა­აღ­მ­დეგ მი­მარ­თუ­ლი ტენ­დენ­ცია. აი, რა­ში მდგო­მა­რე­ობს მოქ­ცე­ულ­თა შემ­ზა­რა­ვი ნევ­რო­ზი.
- რა თვი­სე­ბე­ბი ან­ი­ჭებს ის­ლამს ას­ეთ მიმ­ზიდ­ვე­ლო­ბას?
- მო­გითხ­რობთ ერთ ამ­ბავს, რო­მე­ლიც მერ­ვე სა­უ­კუ­ნე­ში მოხ­და. ინ­დო­ე­თის პირ­ვე­ლი პრო­ვინ­ცია, რო­მე­ლიც მაჰ­მა­დი­ა­ნებ­მა და­იპყ­რეს, სინ­დი გახ­ლ­დათ (ახ­ლა ის პა­კის­ტა­ნის ნა­წი­ლია). სინ­დის მმარ­თ­ვე­ლი მა­მა­ცუ­რად ებრ­ძო­და დამ­პყ­რობ­ლებს, მაგ­რამ მას ერთხელ აც­ნო­ბეს, რომ მაჰ­მა­დი­ა­ნე­ბი ერთ გუნ­დად შეკ­რულ­ნი ლო­ცუ­ლობ­დ­ნენ - რის შემ­დე­გაც მმარ­თ­ვე­ლი შიშ­მა აიტ­ა­ნა. ის მიხ­ვ­და, რომ სამ­ყა­რო­ში გაჩ­ნ­და სწო­რედ ის ახ­ა­ლი ძა­ლა, რომ­ლი­თაც ეგ­ზომ ამ­ა­ყო­ბენ მაჰ­მა­დი­ა­ნე­ბი: ხალ­ხის ერ­თო­ბა. ეს იდეა უდ­ი­დეს ზე­გავ­ლე­ნას ახ­დენს ად­ა­მი­ა­ნებ­ზე.
- რას იტ­ყო­დით ის­ლა­მის ის­ეთ ნა­ირ­სა­ხე­ო­ბა­ზე, რო­მე­ლიც არ აღ­ი­ა­რებს ფუნ­და­მენ­ტა­ლიზ­მის იდ­ე­ებს?
- ვფიქ­რობ, რომ ტერ­მი­ნი "არ­ა­ფუნ­და­მენ­ტა­ლის­ტუ­რი ის­ლა­მი" ლო­გი­კუ­რად არ­ა­კო­რექ­ტულ ცნე­ბას წარ­მო­ად­გენს; ის­ლა­მი იმგ­ვა­რი დოქ­ტ­რი­ნაა, რო­მე­ლიც ყო­ველ­თ­ვის ამ­არ­თ­ლებს ახ­ა­ლი ტენ­დენ­ცი­ე­ბის დათ­რ­გუნ­ვას. სა­მოთხის მო­პო­ვე­ბის­კენ სწრაფ­ვი­სას ზო­მი­ე­რე­ბას ვე­რა­ვინ და­ი­ცავს. სა­უბ­რე­ბი ზო­მი­ე­რე­ბის შე­სა­ხებ მხო­ლოდ იმ პო­ლი­ტი­კო­სე­ბის მი­ერ გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი ფან­დია, რომ­ლი­თაც სურთ ახ­ა­ლი ფი­ნან­სუ­რი სახ­ს­რე­ბის მო­ზიდ­ვა.
- რას ფიქ­რობთ 11 სექ­ტემ­ბ­რის გა­მომ­წ­ვევ მი­ზე­ზებ­ზე?
- მი­ზე­ზე­ბი არ არ­სე­ბობ­და. მთა­ვარ ფაქ­ტორს წარ­მო­ად­გენ­და რე­ლი­გი­უ­რი სი­ძულ­ვი­ლი, რე­ლი­გი­უ­რი მო­ტი­ვა­ცია. არა მგო­ნია, რომ მოვ­ლე­ნე­ბის პრო­ვო­ცი­რე­ბა გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლა ამ­ე­რი­კის სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კამ. კონ­რა­დის ერთ-ერთ მოთხ­რო­ბა­ში (სა­დაც მოქ­მე­დე­ბა ოსტ-ინ­დო­ეთ­ში ვი­თარ­დე­ბა) აღ­წე­რი­ლია ვე­ლუ­რი, რო­მე­ლიც ხვდე­ბა, რომ სამ­ყა­როს წი­ნა­შე უიარ­ა­ღო­ნი აღ­მოვ­ჩ­ნ­დიო და მრის­ხა­ნედ შეჰ­ყ­ვი­რებს. ალ­ბათ, სწო­რედ ეს ხდე­ბა ამ­ჟა­მად. და­სავ­ლე­თის სამ­ყა­რო სულ უფ­რო მე­ტად შე­უ­ვა­ლია იმ­ათ­თ­ვის, ვი­საც არ­ა­ფე­რი გა­აჩ­ნია რე­ლი­გი­ის გარ­და. რე­ლი­გია კი სულ უფ­რო იმ­ორ­ჩი­ლებს ას­ეთ ად­ა­მი­ა­ნებს, თუმ­ცა, რა თქმა უნ­და, მას არ ძა­ლუძს პრობ­ლე­მის გა­დაწყ­ვე­ტა. მახ­სოვს, 70-იან წლებ­ში, ნავ­თო­ბის ბუ­მის დროს, მაჰ­მა­დი­ან ხალ­ხებს გა­უჩ­ნ­დათ სა­კუ­თა­რი ძლე­ვა­მო­სი­ლე­ბის ილ­უ­ზია და ის­ე­თი შეგ­რ­ძ­ნე­ბა, თით­ქოს ღმერ­თ­მა მაჰ­მა­დი­ან­თათ­ვის სა­გან­გე­ბო სუ­პერ­მარ­კე­ტი გახ­ს­ნა. მაგ­რამ ამ ად­ა­მი­ა­ნებს არ ეს­მო­დათ, რომ ყვე­ლა­ფე­რი, რაც მათ ძლე­ვა­მო­სი­ლე­ბის შეგ­რ­ძ­ნე­ბის სა­ფუძ­ველს უქმ­ნი­და, სხვა ცი­ვი­ლი­ზა­ცი­ის პრო­დუქ­ტი გახ­ლ­დათ. ამ­ის აღ­ი­ა­რე­ბა მა­ში­ნაც და ახ­ლაც აუტ­ა­ნე­ლია ამ ხალ­ხის­თ­ვის.
- ხომ არ ფიქ­რობთ, რომ ნო­ბე­ლის პრე­მი­ა­თა მიმ­ნი­ჭე­ბე­ლი კო­მი­ტე­ტის გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბა­ზე იმ­ოქ­მე­და 11 სექ­ტემ­ბ­რის მოვ­ლე­ნებ­მა?
- არ ვი­ცი. ჯერ კი­დევ 1973 წლი­დან ვვა­რა­უ­დობ­დი, რომ ჩემს კან­დი­და­ტუ­რას გა­ნი­ხი­ლავ­დ­ნენ. შემ­დეგ კი ვიგ­რ­ძე­ნი, რომ ჩემ წი­ნა­აღ­მ­დეგ და­იწყო ინ­ტენ­სი­უ­რი და ფრი­ად წარ­მა­ტე­ბუ­ლი კამ­პა­ნია.
- ვი­სი თა­ოს­ნო­ბით?
- მა­თი, ვი­საც სურ­და, სა­მარ­ცხ­ვი­ნო ბოძ­ზე მი­ვე­ჯაჭ­ვე, რო­გორც რა­სის­ტი და "მე­სა­მე სამ­ყა­როს" მტე­რი.
- ნუ­თუ არ დაგ­ღა­ლათ დის­კუ­სი­ებ­მა თქვენს ნა­წარ­მო­ე­ბებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით?
- არა, ის­ი­ნი სრუ­ლი­ად არ მა­ღელ­ვებს. სა­ერ­თოდ კი, მწერ­ლის­თ­ვის ძალ­ზე არ­სე­ბი­თია, რომ მის­მა შე­მოქ­მე­დე­ბამ მტრუ­ლი გრძნო­ბე­ბი გა­უღ­ვი­ძოს ვი­ღაც-ვი­ღა­ცებს. ამ­ის გა­რე­შე შე­მოქ­მე­დი მკვდა­რია.
- თქვენ წერ­დით, რომ ის­ლა­მის ის­ტო­რი­კო­სი არ ბრძან­დე­ბით. მა­შა­სა­და­მე, ის­ლა­მის შემ­ს­წავ­ლელ მეც­ნი­ერ­თა ნაშ­რო­მებს ემ­ყა­რე­ბო­დით?
- სუ­ლაც არა. მე ვმოგ­ზა­უ­რობ, ვხვდე­ბი ად­ა­მი­ა­ნებს. ის­ი­ნი მიყ­ვე­ბი­ან მათ­თ­ვის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ცხოვ­რე­ბი­სე­უ­ლი მოვ­ლე­ნე­ბის შე­სა­ხებ. ინ­დო­ეთ­სა ან აფ­რი­კა­ში გა­სამ­გ­ზავ­რებ­ლად არ მჭირ­დე­ბა მეც­ნი­ე­რუ­ლი ნაშ­რო­მე­ბის კითხ­ვა - უბ­რა­ლოდ, იქ ისე უნ­და გა­ვემ­გ­ზავ­რო, რომ წი­ნას­წარ არ­ა­ფე­რი შე­ვის­წავ­ლო და უშ­უ­ა­ლოდ და­ვაკ­ვირ­დე მიმ­დი­ნა­რე ამ­ბებს. მეც­ნი­ე­რი ჯერ იკვ­ლევს და, შემ­დ­გომ, დას­კ­ვ­ნე­ბი გა­მო­აქვს. მე კი ამ­ის გა­რე­შეც იოლ­ად გავ­დი­ვარ. დაე, მკითხ­ვე­ლი და­აკ­ვირ­დეს იმ ად­ა­მი­ა­ნებს, რო­მელ­თა შე­სა­ხე­ბაც ვწერ და თვი­თონ­ვე გა­მო­ი­ტა­ნოს დას­კ­ვ­ნე­ბი.

© “არილი”