შეხვედრა გურამ დოჩანაშვილთან
გურამ დოჩანაშვილის ხსენებისას, უნებლიედ ყოველთვის ,,სამოსელი პირველი” მახსენდება ხოლმე. ეს ალბათ იმიტომ, რომ ამ ნაწარმოებმა ავტორის შემოქმედებიდან ჩემთვის შთაბეჭდილების მოხდენა ყველაზე მეტად შეძლო. მწერლებისგან ხშირად მსმენია, რომ ყოველი ახალი რომანი, ახალი შვილის დაბადებასთან ასოცირდება და თითოეული ნაწარმოები მათთვის გამორჩეულად ძვირფასია. და მაინც... დოჩანაშვილის ,,სამოსელი პირველი” სხვადასხვა თაობის მკითხველებში ყოველთვის გამორჩეულ ინტერესს იწვევს. ეს ავტორმაც კარგად იცის და ამიტომაც არ იშურებს პასუხს, როდესაც ამ ნაწარმოების შექმნის ისტორიის გახსენებას სთხოვენ.
საყვარელ მწერალთან ხშირი შეხვედებით მისი მკითხველები არ არიან მაინცდამაინც განებივრებული, ამიტომაც არტ-კაფე ,,ქარავანის” ლიტერატურული საღამოების არსებობის განმავლობაში, გურამ დოჩანაშვილთან შეხვედრა, ერთ-ერთი ყველაზე მეტად ხალხმრავალი გახლდათ. უსმენ მკითხველთან გამართულ მის დიალოგს, ამომწურავ პასუხებს წერლობით კითხვებზე, საუბრებს მეგობრებზე... და მისი ნაწარმოებებიდან ავტობიოგრაფიული პერსონაჟის ამოცნობას ცდილობ. მსგავსებას მის მიერ შექმნილ გმირებში თავადაც არ უარყოფს, თუმცა კატეგორიულად გამორიცხავს, ,,დომენიკო” არა ვარო!
მათ კი ვისთვისაც ლიტერატურული საღამოს გმირი იმ დღეს მაინც ამოუცნობად დარჩა, ნამდვილი გურამ დოჩანაშვილის გაცნობა მის ახალ, ავტობიოგრაფიულ რომანში უკეთ შეეძლებათ, რომელიც პერიოდულად ჟურნალში (,,ლიტერატურა და ხელოვნება”) დაიბეჭდება.
,,ქართული მწერლობა” მესამედ
გაზაფხულს სიახლეები უხდება. ამიტომაც, გამომცემლობა ,,ინტელექტმა” მორიგი პერიოდული გამოცემის საპრეზენტაციოდ, ზამთრის ბოლო დღე შეგნებულად შეარჩია. ამიერიდან ქართველ მკითხველს კვლავ ექნება შესაძლებლობა, რომ 1926 წელს დაარსებული გამოცემა იხილოს. ჟურნალი ,,ქართული მწერლობა”, ქართულ ლიტერატურულ გამოცემებს შორის უკვე მესამედ გამოჩნდა.
ყოველთვიური ლიტერატურული ჟურნალი პირველად ცნობილმა მწერალმა და საზოგადო მოღვაწემ - ნიკოლო მიწიშვილმა დააარსა და ჟურნალის რედაქტორობაც ითავა. მომდევნო წლებში კი ჟურნალის სულისჩამდგმელთა ბედი დრამატულად წარიმართა და ზოგიერთი მათგანისთვის ტრაგიკულადაც კი დასრულდა. პაოლო იაშვილი, ტიციან ტაბიძე, მიხეილ ჯავახიშვილი, ვახტანგ კოტეტიშვილი, ნიკოლო მიწიშვილი... პოლიტიკურ რეპრესიებს ემსხვერპლნენ.
1990 წელს ქართულ სალიტერატურო პერიოდიკაში ,,ქართული მწერლობა” კიდევ ერთხელ გამოჩნდა, ამჯერად თემურ დოიაშვილის რედაქტორობით, მაგრამ კომუნისტურ ნომენკლატურას არც მაშინ მოსდიოდა ჟურნალი თვალში, რედაქტორი თანამდებობიდან გათავისუფლდა და ჟურნალის გამოცემა მესამე ნომერზე შეწყდა.
ამჯერად (2008 წელს) ,,ქართული მწერლობა” კიდევ ერთხელ განახლდა. განახლდა იმ იმედით, რომ ამჟამინდელი საქართველოს ყველა კუთხისა და საქართველოს ფარგლებს გარეთ დაქსაქსულ მწერლობას თავს მოუყრის. ახალი სარედაქციო ჯგუფი შეეცდება, რომ წელიწადში ჟურნალის ექვსი ნომერი გამოვიდეს. აღდგენილი ილუსტრირებული გამომცემლობის დიზაინი და კონცეფცია პაატა ნაცვლიშვილს ეკუთვნის, ხოლო ჟურნალის მესამე რედაქტორი ლევან ბრეგაძეა.
პოეზია, პროზა, სხვახვადასხვა სახის ლიტერატურული რუბრიკები და მასალები... დამფუძნებლების დაპირებით ლიტერატურის მოყვარულებსაც დააინტერესებს და ქართული მწერლობის ინტერესებსაც მოემსახურება. ნათქვამია ,,მესამე და სამართალიო.”
ავტორი: მაია ცეცაძე
თურქი მწერალი Orange Prize-ის ნომინანტთა სიაში
თურქი მწერლის, ელიფ შაფაკის (Elif Shafak) რომანი “სტამბულის უკანონო შვილი” ("The bastard of Istanbul") ქალი მწერლების ბრიტანულ ლიტერატურულ პრემია Orange Prize-ზე წარადგინეს. წიგნის გამო მწერალს 2006 წელს სამშობლოში სასამართლო პროცესი ემუქრებოდა ერისა და ნაციის შეურაცხყოფისათვის, თუმცა, ევროკავშირის მოთხოვნით მას ბრალდება მოეხსნა. თავის ბესტსელერში შაფაკი 1915 წლის სომხურ გენოციდზე ჰყვება. ნომინანტების სიის გამოქვენყების შემდეგ ჯილდოს კიდევ ორმა პრეტენდენტმა, ბრიტანული ლიტერატურის გრანდ-ქალბატონებმა - ანტონია ბაიეტმა და ანიტა ბრუკნერმა განაცხადეს, რომ Orange Prize-მა თურქი მწერლის ნომინირებით ხელოვნურად შექმნა არაჯანსაღი კონკურენცია ნომინანტებს შორის. ელიფის გარდა Orange Prize-ზე წარდგენილი არიან 2007 წლის ბუკერის მფლობელი ირლანდიელი ენ ენრაიტი, სტელა დაფი, ნენსი ჰიუსტონი. საბოლოო სია 8 აპრილს იქნება ცნობილი. გამარჯვებული კი 4 ივნისს გამოვლინდება.
ასტრიდ ლინდგრენის სახელობის ჯილდო ავსტრალიელ ავტორს
ასტრიდ ლინდგრენის სახელობის შვედური ლიტერატურული პრემიის ლაურეატი ავსტრალიელი მწერალი, საყმაწვილო რომანების ავტორი, სონია ჰარტნეტი გახდა. როგორც დაჯილდოების პრეს-რელიზში იყო აღნიშნული, ჰარტნეტი ვირტუოზულ, შემეცნებით ფსიქოლოგიურ პროზას წერს ახალგაზრდებისთვის, ცდილობს, არ ასცდეს ცხოვრებისეულ თემებს და არ მოერიდოს ადამიანის სისუსტეების ხაზგასმას. დაჯილდოების ოფიციალური ცერემონიალი სტოკჰოლმში 28 მაისს გაიმართება, პრემია კი 880 687 ამერიკული დოლარის ეკვივალენტია. სონია ჰარტნეტის რომანებია "Sleeping Dogs" (“მძინარე ძაღლები”), "Black Foxes" (“შავი მელიები”), "Forest" (“ტყე”), "Thursday's Child" (“ხუთშაბათის ბავშვი”). აქამდე კი ასტრიდ ლინდგრენის პრემიის ლაურეატები იყვნენ მწერლები კეტრინ პეტერსონი, ფილიპ პულმანი, მორის სენდაკი, იაპონელი მხატვარ-ილუსტრატორი რიოძი არია და ვენესუელის საქველმოქმედო პროექტი Banco de Libro, რომელიც საბავშვო ლიტერატურის პროპაგანდას ეწევა.
მუსულმანური სამყაროს ბოიკოტი წიგნის ფრანგულ სალონს
პარიზის წიგნის ბაზრობა სკანდალით დაიწყო. წიგნის ხუთდღიან ბაზრობაში მონაწილეობის მიღებაზე მუსულმანური ქვეყნების მთელმა რიგმა უარი განაცხადა. პირველად ლიბანის კულტურის მინისტრმა, ტარეკ მიტრიმ გამოუცხადა ბოიკოტი წიგნის ფრანგულ სალონს, შემდეგ კი მას მხარი აუბა ირანის კულტურის მინისტრის მოადგილემ, ალი ალიპურმა, მიუხედავად იმისა, რომ ირანი პარიზის ბაზრობის რეგულარული სტუმარი იყო ხოლმე. ბოიკოტის მიზეზი ისრაელი გახდა, რომელსაც ბაზრობის ორგანიზატორებმა მთავარი პავილიონი დაუთმეს და 39 ებრაელი მწერალი მოიწვიეს თავიანთი წიგნების წარსადგენად. აღსანიშნავია ასევე, რომ წელს ისრაელში ებრაული სახელმწიფოს ჩამოყალიბების 60 წლის იუბილეს ზეიმობენ. ბაზრობის ორგანიზატორებს პოლიტკორექტულობის დარღვევაში ადანაშაულებენ, თუმცა თავად ფრანგები აცხადებენ, რომ მათ არავის წყენინება არ უნდოდად. პირიქით, გააკეთეს ის, რაც ჯერ კიდევ 10 წლის წინ უნდა გაეკეთებინათ, როცა ისრაელი 50 წლის იუბილეს აღნიშნავდა.
ანტუან დე სენტ-ეკზიუპერის მკვლელმა დანაშაული აღიარა
ანტუან დე სენტ-ეკზიუპერის მკვლელი ლუფტვაფეს ყოფილი მფრინავი, გერმანელი ჰორსტ რიპერტი აღმოჩნდა. 88 წლის რიპერტმა თავად განაცხადა, რომ 1944 წლის 31 ივლისს ტულონის მახლობლად ფრანგული თვითმფრინავი შენიშნა და ხმელთაშუა ზღვის თავზე ჩამოაგდო. მხოლოდ მოგვიანებით გაიგო, რომ ამ თვითმფრინავს სწორედ ანტუან დე სენტ-ეკზიუპერი მართავდა. ჰორსტმა აღიარა, რომ ეკზიუპერი მისი ერთ-ერთი საყვარელი მწერალი იყო, და არაფრის დიდებით არ ჩამოაგდებდა ფრანგულ თვითმფრინავს, თუ კი ეცოდინებოდა, რომ კაბინაში სწორედ მისი კუმირი იჯდა. ანტუან დე სენტ-ეკზიუპერის მკვლელი ლიუკ ვანრელმა (Luc Vanrell) და ლინო ფონ გარტცენმა (Lino von Gartzen) იპოვეს, რომლებიც მუშაობენ წიგნზე “სენტ-ეკზიუპერი, უკანასკნელი საიდუმლო”. წიგნი საფრანგეთში 20 მარტს გამოვა.
© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“
გურამ დოჩანაშვილის ხსენებისას, უნებლიედ ყოველთვის ,,სამოსელი პირველი” მახსენდება ხოლმე. ეს ალბათ იმიტომ, რომ ამ ნაწარმოებმა ავტორის შემოქმედებიდან ჩემთვის შთაბეჭდილების მოხდენა ყველაზე მეტად შეძლო. მწერლებისგან ხშირად მსმენია, რომ ყოველი ახალი რომანი, ახალი შვილის დაბადებასთან ასოცირდება და თითოეული ნაწარმოები მათთვის გამორჩეულად ძვირფასია. და მაინც... დოჩანაშვილის ,,სამოსელი პირველი” სხვადასხვა თაობის მკითხველებში ყოველთვის გამორჩეულ ინტერესს იწვევს. ეს ავტორმაც კარგად იცის და ამიტომაც არ იშურებს პასუხს, როდესაც ამ ნაწარმოების შექმნის ისტორიის გახსენებას სთხოვენ.
საყვარელ მწერალთან ხშირი შეხვედებით მისი მკითხველები არ არიან მაინცდამაინც განებივრებული, ამიტომაც არტ-კაფე ,,ქარავანის” ლიტერატურული საღამოების არსებობის განმავლობაში, გურამ დოჩანაშვილთან შეხვედრა, ერთ-ერთი ყველაზე მეტად ხალხმრავალი გახლდათ. უსმენ მკითხველთან გამართულ მის დიალოგს, ამომწურავ პასუხებს წერლობით კითხვებზე, საუბრებს მეგობრებზე... და მისი ნაწარმოებებიდან ავტობიოგრაფიული პერსონაჟის ამოცნობას ცდილობ. მსგავსებას მის მიერ შექმნილ გმირებში თავადაც არ უარყოფს, თუმცა კატეგორიულად გამორიცხავს, ,,დომენიკო” არა ვარო!
მათ კი ვისთვისაც ლიტერატურული საღამოს გმირი იმ დღეს მაინც ამოუცნობად დარჩა, ნამდვილი გურამ დოჩანაშვილის გაცნობა მის ახალ, ავტობიოგრაფიულ რომანში უკეთ შეეძლებათ, რომელიც პერიოდულად ჟურნალში (,,ლიტერატურა და ხელოვნება”) დაიბეჭდება.
,,ქართული მწერლობა” მესამედ
გაზაფხულს სიახლეები უხდება. ამიტომაც, გამომცემლობა ,,ინტელექტმა” მორიგი პერიოდული გამოცემის საპრეზენტაციოდ, ზამთრის ბოლო დღე შეგნებულად შეარჩია. ამიერიდან ქართველ მკითხველს კვლავ ექნება შესაძლებლობა, რომ 1926 წელს დაარსებული გამოცემა იხილოს. ჟურნალი ,,ქართული მწერლობა”, ქართულ ლიტერატურულ გამოცემებს შორის უკვე მესამედ გამოჩნდა.
ყოველთვიური ლიტერატურული ჟურნალი პირველად ცნობილმა მწერალმა და საზოგადო მოღვაწემ - ნიკოლო მიწიშვილმა დააარსა და ჟურნალის რედაქტორობაც ითავა. მომდევნო წლებში კი ჟურნალის სულისჩამდგმელთა ბედი დრამატულად წარიმართა და ზოგიერთი მათგანისთვის ტრაგიკულადაც კი დასრულდა. პაოლო იაშვილი, ტიციან ტაბიძე, მიხეილ ჯავახიშვილი, ვახტანგ კოტეტიშვილი, ნიკოლო მიწიშვილი... პოლიტიკურ რეპრესიებს ემსხვერპლნენ.
1990 წელს ქართულ სალიტერატურო პერიოდიკაში ,,ქართული მწერლობა” კიდევ ერთხელ გამოჩნდა, ამჯერად თემურ დოიაშვილის რედაქტორობით, მაგრამ კომუნისტურ ნომენკლატურას არც მაშინ მოსდიოდა ჟურნალი თვალში, რედაქტორი თანამდებობიდან გათავისუფლდა და ჟურნალის გამოცემა მესამე ნომერზე შეწყდა.
ამჯერად (2008 წელს) ,,ქართული მწერლობა” კიდევ ერთხელ განახლდა. განახლდა იმ იმედით, რომ ამჟამინდელი საქართველოს ყველა კუთხისა და საქართველოს ფარგლებს გარეთ დაქსაქსულ მწერლობას თავს მოუყრის. ახალი სარედაქციო ჯგუფი შეეცდება, რომ წელიწადში ჟურნალის ექვსი ნომერი გამოვიდეს. აღდგენილი ილუსტრირებული გამომცემლობის დიზაინი და კონცეფცია პაატა ნაცვლიშვილს ეკუთვნის, ხოლო ჟურნალის მესამე რედაქტორი ლევან ბრეგაძეა.
პოეზია, პროზა, სხვახვადასხვა სახის ლიტერატურული რუბრიკები და მასალები... დამფუძნებლების დაპირებით ლიტერატურის მოყვარულებსაც დააინტერესებს და ქართული მწერლობის ინტერესებსაც მოემსახურება. ნათქვამია ,,მესამე და სამართალიო.”
ავტორი: მაია ცეცაძე
თურქი მწერალი Orange Prize-ის ნომინანტთა სიაში
თურქი მწერლის, ელიფ შაფაკის (Elif Shafak) რომანი “სტამბულის უკანონო შვილი” ("The bastard of Istanbul") ქალი მწერლების ბრიტანულ ლიტერატურულ პრემია Orange Prize-ზე წარადგინეს. წიგნის გამო მწერალს 2006 წელს სამშობლოში სასამართლო პროცესი ემუქრებოდა ერისა და ნაციის შეურაცხყოფისათვის, თუმცა, ევროკავშირის მოთხოვნით მას ბრალდება მოეხსნა. თავის ბესტსელერში შაფაკი 1915 წლის სომხურ გენოციდზე ჰყვება. ნომინანტების სიის გამოქვენყების შემდეგ ჯილდოს კიდევ ორმა პრეტენდენტმა, ბრიტანული ლიტერატურის გრანდ-ქალბატონებმა - ანტონია ბაიეტმა და ანიტა ბრუკნერმა განაცხადეს, რომ Orange Prize-მა თურქი მწერლის ნომინირებით ხელოვნურად შექმნა არაჯანსაღი კონკურენცია ნომინანტებს შორის. ელიფის გარდა Orange Prize-ზე წარდგენილი არიან 2007 წლის ბუკერის მფლობელი ირლანდიელი ენ ენრაიტი, სტელა დაფი, ნენსი ჰიუსტონი. საბოლოო სია 8 აპრილს იქნება ცნობილი. გამარჯვებული კი 4 ივნისს გამოვლინდება.
ასტრიდ ლინდგრენის სახელობის ჯილდო ავსტრალიელ ავტორს
ასტრიდ ლინდგრენის სახელობის შვედური ლიტერატურული პრემიის ლაურეატი ავსტრალიელი მწერალი, საყმაწვილო რომანების ავტორი, სონია ჰარტნეტი გახდა. როგორც დაჯილდოების პრეს-რელიზში იყო აღნიშნული, ჰარტნეტი ვირტუოზულ, შემეცნებით ფსიქოლოგიურ პროზას წერს ახალგაზრდებისთვის, ცდილობს, არ ასცდეს ცხოვრებისეულ თემებს და არ მოერიდოს ადამიანის სისუსტეების ხაზგასმას. დაჯილდოების ოფიციალური ცერემონიალი სტოკჰოლმში 28 მაისს გაიმართება, პრემია კი 880 687 ამერიკული დოლარის ეკვივალენტია. სონია ჰარტნეტის რომანებია "Sleeping Dogs" (“მძინარე ძაღლები”), "Black Foxes" (“შავი მელიები”), "Forest" (“ტყე”), "Thursday's Child" (“ხუთშაბათის ბავშვი”). აქამდე კი ასტრიდ ლინდგრენის პრემიის ლაურეატები იყვნენ მწერლები კეტრინ პეტერსონი, ფილიპ პულმანი, მორის სენდაკი, იაპონელი მხატვარ-ილუსტრატორი რიოძი არია და ვენესუელის საქველმოქმედო პროექტი Banco de Libro, რომელიც საბავშვო ლიტერატურის პროპაგანდას ეწევა.
მუსულმანური სამყაროს ბოიკოტი წიგნის ფრანგულ სალონს
პარიზის წიგნის ბაზრობა სკანდალით დაიწყო. წიგნის ხუთდღიან ბაზრობაში მონაწილეობის მიღებაზე მუსულმანური ქვეყნების მთელმა რიგმა უარი განაცხადა. პირველად ლიბანის კულტურის მინისტრმა, ტარეკ მიტრიმ გამოუცხადა ბოიკოტი წიგნის ფრანგულ სალონს, შემდეგ კი მას მხარი აუბა ირანის კულტურის მინისტრის მოადგილემ, ალი ალიპურმა, მიუხედავად იმისა, რომ ირანი პარიზის ბაზრობის რეგულარული სტუმარი იყო ხოლმე. ბოიკოტის მიზეზი ისრაელი გახდა, რომელსაც ბაზრობის ორგანიზატორებმა მთავარი პავილიონი დაუთმეს და 39 ებრაელი მწერალი მოიწვიეს თავიანთი წიგნების წარსადგენად. აღსანიშნავია ასევე, რომ წელს ისრაელში ებრაული სახელმწიფოს ჩამოყალიბების 60 წლის იუბილეს ზეიმობენ. ბაზრობის ორგანიზატორებს პოლიტკორექტულობის დარღვევაში ადანაშაულებენ, თუმცა თავად ფრანგები აცხადებენ, რომ მათ არავის წყენინება არ უნდოდად. პირიქით, გააკეთეს ის, რაც ჯერ კიდევ 10 წლის წინ უნდა გაეკეთებინათ, როცა ისრაელი 50 წლის იუბილეს აღნიშნავდა.
ანტუან დე სენტ-ეკზიუპერის მკვლელმა დანაშაული აღიარა
ანტუან დე სენტ-ეკზიუპერის მკვლელი ლუფტვაფეს ყოფილი მფრინავი, გერმანელი ჰორსტ რიპერტი აღმოჩნდა. 88 წლის რიპერტმა თავად განაცხადა, რომ 1944 წლის 31 ივლისს ტულონის მახლობლად ფრანგული თვითმფრინავი შენიშნა და ხმელთაშუა ზღვის თავზე ჩამოაგდო. მხოლოდ მოგვიანებით გაიგო, რომ ამ თვითმფრინავს სწორედ ანტუან დე სენტ-ეკზიუპერი მართავდა. ჰორსტმა აღიარა, რომ ეკზიუპერი მისი ერთ-ერთი საყვარელი მწერალი იყო, და არაფრის დიდებით არ ჩამოაგდებდა ფრანგულ თვითმფრინავს, თუ კი ეცოდინებოდა, რომ კაბინაში სწორედ მისი კუმირი იჯდა. ანტუან დე სენტ-ეკზიუპერის მკვლელი ლიუკ ვანრელმა (Luc Vanrell) და ლინო ფონ გარტცენმა (Lino von Gartzen) იპოვეს, რომლებიც მუშაობენ წიგნზე “სენტ-ეკზიუპერი, უკანასკნელი საიდუმლო”. წიგნი საფრანგეთში 20 მარტს გამოვა.
© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“
No comments:
Post a Comment