ორი აღმზრდელი
გერმანულიდან თარგმნა მაია მირიანაშვილმა
ყოველი დღის ნაშუადღევს ერთად ვსეირნობდით მე და ახალი აღმზრდელი. უკვე ჩვეულებაშიც გადაგვეზარდა. მაგრამ უცნაური ის იყო, რომ ერთმანეთს ხმას არ ვცემდით, მდუმარედ მივაბიჯებდით გვერდი-გვერდ. და აი დღეს, ჩემდა გასაკვირად, აღშფოთებული, თითქოს და ლაპარაკის საჭიროება ახრჩობდაო, მოულოდნელად ალაპარაკდა: "ყოველთვის მინდა რაღაც ვთქვა, მაგრამ არ შემიძლია, საუბარი არ მეხერხება". ჩემთვის უცხო არ იყო ასეთი რამის მოსმენა. ხომ არიან ადამიანები, რომელთაც უმძიმთ სხვებთან საუბარი. ვგრძნობდი, როგორ იტანჯებოდა, სიტყვებს ეძებდა, ყოველ წინადადებას წონიდა, შიშობდა, კანკალებდა, აზრებს ძლივს ალაგებდა: "კაი ხანია ასე ვიტანჯები. არადა უფლება არ მაქვს ამდენი ხეპრეს წინაშე დაბნეულობა გამოვამჟღავნო. ჩემი რთული, პიროვნული თვისებებიდან გამომდინარე, აბსოლუტური დუმილისთვის ვარ განწირული. ლაპარაკისას საშინელ უხერხულობაში, სასაცილო მდგომარეობაში ვვარდები და ვიტანჯები. არ გამომდის ეს ბაასი ამა თუ იმ სიტუაციაზე, ფერებზე, ბუნების ეგოიზმზე, სხვადასხვა ექსცესებზე, წაკითხულ და წაუკითხავ წიგნებზე, ათასგვარ სისულელეებზე, საკუთარ უიმედობაზე, აღსაზრდელთა საზიზღარ ქცევასა თუ სწავლაზე, ჭამაზე, ძილზე, სინამდვილეზე, ტკივილზე თუ უღრანი ტყეების უსასრულო გზებზე. უუნარო ვარ გამოვთქვა რაიმე აზრი თუ შენიშვნა". ისე, კაცმა რომ თქვას, საუბარი მაინც მცდელობაა, საშუალებაა დროის გაყვანისა და არანაირი კავშირი არა აქვს ურთიერთგაგებასთან. ჩვენ დავდივართ, ვსეირნობთ ამ ბერ-მონაზონთა მთაზე - და ვერც ერთი, ფიქრებში გართული, საუბრის წამოწყებას ვერ ვბედავთ, უფრო სწორად, ვერ ვიტანთ ლაპარაკს. ან იქნებ თავს ვერ ვუტყდებით, რომ სალაპარაკო არც არაფერი გვაქვს. ასე დავდივართ, ვსეირნობთ და არასოდეს სურვილიც კი არ გაგვჩენია გავსაუბრებოდით ერთმანეთს. ჩვენ ორივე ისეთები ვართ, ყველანაირ თემაზე საუბარს რომ გაურბიან, იმ მომაკვდინებელი შიშის გამო, ვაითუ რაიმე დიდ სისულელეში გამოვიჭიროთ ერთმანეთი, ან აზრების გამოთქმისას შენიშვნები დავიმსახუროთო.
ახალი აღმზრდელის პიროვნებიდან გამომდინარე და ჩვენს შორის არსებული ურთიერთობის გამოც, ამ "აღსარებამ" ცოტა არ იყოს შემაფიქრიანა.
შუადღის გაკვეთილების შემდეგ ფანჯარასთან ვიდექი, საიდანაც ლუდის ქარხნის კედლები მოჩანდა. ცოტა ხანში ისიც შემომიერთდა. საშინლად გადაღლილი და ფერმკრთალი ჩანდა, გამაოგნა მისმა გასაცოდავებულმა სახემ. მაგრამ კვლავ დუმდა, არ წუწუნებდა. მდუმარედ მივუყვებოდით დერეფანს. უეცრად ისევ წამოიწყო: "ბავშვობიდან ასე მჭირს: უმოწყალო, თანდაყოლილი უძილობა მაწუხებს. მდგომარეობა დღითიდღე მიუარესდება, არანაირი საშუალება არ არსებობს მასთან საბრძოლველად. უძილობა მთელ სხეულსა და გონებას მინადგურებს, სიკვდილთან მაახლოებს. ახლაც ამან მაიძულა ხმა ამომეღო. წარმოიდგინეთ, ჯერ კიდევ ბავშვს, გადაბმულად ათი-თორმეტი ღამე არ მძინებია. მოზრდილმა ადამიანმა ეგებ რაიმეთი მაინც ახსნას უძილობის მიზეზი. გამოფიტულ ბავშვს კი აბა რა შეუძლია".
ჭიშკარს მივუახლოვდით, აქედან ხელისგულივით მოჩანდა მთელი ქალაქი. "ახლა, ალბათ, ისევ მარჯვნივ წავა, - გავიფიქრე ჩემთვის, - რატომ დადის სულ მარჯვნივ?! უნდა გავყვე. შეეჩვია და მარცხნივ ვეღარ მიდის. იქნებ მე რომ წავიდე, გამომყვეს, ესეც ხომ სუსტია ჩემსავით. რამდენი კვირაა უკვე სულ მარჯვნივ მიდის და მეც უკან დავყვები.
რატომ? ახლა მე წავალ მარცხნივ და ამან მდიოს უკან, ეყო რაც მის ჭკუაზე ვიარე. შეიძლება ჩემი, განუწყვეტლივ უხმო, უპრეტენზიო უკან დევნით ზიანსაც ვაყენებ. უბრალოდ გამბედაობა არ ჰყოფნის მარცხნივ იაროს. სჯობს მე გავაბედინო... ცოტა ხნის დუმილის შემდეგ კვლავ განაგრძო: "ჩემს უძილობაზე რომ მოგახსენეთ, სწორედ ამასთან დაკავშირებით მინდა მოგიყვეთ ერთი ამბავი. თქვენც იცით, ვიდრე აქ მოვიდოდი, ინსბრუკში ვმოღვაწეობდი. ჩემი ცხოვრების ყველა უბედურება ჩემს უძილობასთანაა დაკავშირებული. ეს ამბავიც ამით დაიწყო. ვერაფრით ვიძინებდი. რა არ ვიღონე, საძილე აბებიც კი დავლიე, მაგრამ არაფერი მშველოდა. სანაპიროს გასწვრივ დავრბოდი, მეგონა დაღლილ-დაქანცულს მაინც ჩამეძინება-მეთქი, ხან კითხვას ვაყოლებდი გულს, მაგრამ არა. ეგოისტური აზრები მიტრიალებდა თავში: "იმათ სძინავთ და მე... ყველას, ყველას სძინავს ირგვლივ, მე კი ვერ ვიძინებ".
ინტერნატში გამეფებული უძირო სიმშვიდე ხომ სულ მაცოფებდა. ღამით მთელ ინტერნატს, აღსაზრდელსა თუ აღმზრდელს ეძინა, მე კი მტანჯავდა ეს უსასრულო, მომაკვდინებელი ღამეები. გამოსავალიც არსად ჩანდა.
წარმოიდგინეთ, გადიოდა კვირები, თვეები, და ვერ ვიძინებდი. ისეთებიც არიან, ტყუილუბრალოდ რომ ამტკიცებენ, ღამით ვერ ვიძინებთო, სინამდვილეში მშვენივრად სძინავთ. მე კი მართლა არ მეძინა თვეების განმავლობაში. ერთი სქელი რვეული მაქვს, ჩანაწერებს ვაწარმოებ. შავი ხაზით აღვნიშნავ უძილო ღამეებს, შავი წერტილით კი იმ ღამეებს, როცა მეძინა. იმედია ჩანაწერების სისწორეში ეჭვი არ შეგეპარებათ. იმ ღამით, კვლავ ამაფორიაქა რაღაცამ, ვგრძნობდი, მორიგი უსიამოვნება მიახლოვდებოდა. არ მეძინა. ჩემს წინ კლდესავით ჯიუტი კედელი აღმართულიყო. ათასნაირ ხრიკს მივმართე, რომ როგორმე ჩამძინებოდა. ხან წიგნს ვფურცლავდი უაზროდ, შიშითა და კანკალით (სამედიცინო წიგნი იყო შიზოფრენიის შემთხვევებზე, მისი დახმარებით უძილობის მიზეზთა დადგენაც მეიმედებოდა)... დაახლოებით 2 საათზე დაღლილობამ მძლია და ჩამეძინა. უკვე გითხარით, კაი ხნის უძილო ვიყავი, თავს ოცნების უფლებასაც კი ვერ ვაძლევდი, რომ ოდესმე ჩამეძინებოდა. და აი, ის იყო ჩამეძინა, რომ... უეცრად ტყიდან გამოვარდნილი მხეცის ველურმა ღრიალმა გამომაღვიძა... ასე გრძელდებოდა რამდენიმე კვირა... ყოველ დღე, ერთსა და იმავე საათზე, ჩამეძინებოდა თუ არა, ეს ხმა მაღვიძებდა... მხეცი ჩემს ფანჯრებთან მოდიოდა და თეთრ თოვლში რაღაცას ეძებდა... დღემდე არ ვიცი, რა ცხოველი იყო. ძალა არ მყოფნიდა საწოლიდან წამოვმდგარიყავი, ფანჯარასთან მივსულიყავი და გადამეხედა... არ ვიცი, რა ცხოველი იყო, მაგრამ ფაქტია, ძილს მიმწარებდა... ჩამეძინებოდა, გამაღვიძებდა... და ასე, მთელი 36 დღის განმავლობაში (ამას ჩემი ჩანაწერებიდან ვადგენ)... 37-ე ღამეს, ცივი ზამთრის ბნელ ღამეს კვლავ ჩამეძინა უძილობით გასავათებულს, მაგრამ მალევე გამომაღვიძა ფანჯარასთან მოსული მხეცის ხმამ. ანგარიშმიუცემლად წამოვდექი, გამოვიღე რევოლვერი, მთელი ცხოვრება ბალიშის ქვეშ რომ მედო, ფანჯარას მივუახლოვდი, პირდაპირ თავში დავუმიზნე და ვესროლე".
ჩვენ უკვე ლუდის ქარხნის კედელზე ვიდექით და აქედან გადავცქეროდით ქალაქს.
"რაღა თქმა უნდა ყველას გაეღვიძა - აღსაზრდელებსაც და აღმზრდელებსაც, ინტერნატის დირექტორსაც კი. ფანჯრიდან ვხედავდი, როგორ მიჰქონდათ დაჭრილი ცხოველი. ჩემს სახელსაც მოვკარი ყური, "კარგი ნასროლიაო", - თქვა ერთმა აღსაზრდელმა. უკვე ვიცოდი ინტერნატს დამატოვებინებდნენ... მძულს ინსბრუკი... მაგრამ იმის თქმა მინდოდა, რომ ახლაც, აქ, ზალცბურგში, რაღაც ახალი უბედურების მოახლოებას ვგრძნობ... გთხოვთ მომიტევოთ, ძვირფასო კოლეგავ...
© “არილი”
No comments:
Post a Comment