არაბულიდან თარგმნა დარეჯან გარდავაძემ
ეს ჩემი პირველი მცდელობა როდია, ალბათ მესამე ან მეოთხე იქნება და ყოველ ჯერზე, როცა კი მოვინდომებ ამის დაწერას, ვგრძნობ, რომ ენა, რომელსაც ვიყენებ, ბევრად უხეში, მოუქნელი და მშრალია საიმისოდ, რომ ამის გადმოცემა შეძლოს. ისეთი გრძნობა მაქვს, რომ ჩვენი ენა, რომელზეც ვსაუბრობთ და ვწერთ, შექმნილია დიდთა ამბავთა და დიდთა გრძნობათა აღსაწერად, იმ კლდისა არ იყოს, რომელიც დაქუცმაცებულიც კი სრულიად ხელშესახები ღორღი და ქვიშაა, მე კი რისი აღწერაც მსურს, მუსიკასავით ნაზია და ფქვილივით წმინდა, თითქოს ბნელ ოთახში სინათლის სხივს შემოყოლილი მტვრის ნამცეცია... არა, იგი ვიოლინოს ხმას ან ფლეიტის კვნესას კი არა ჰგავს, უფრო იმ მელოდიის მაგვარია, რომლის მოსმენაც მხოლოდ მაშინ შეგიძლია, თუ ხმაური შეწყდება მთელ დუნიაზე და სრულიად მიჩუმდება მთელი სამყარო, შემდეგ სული დაგეწმინდება ყველა ამქვეყნიური საწუხარისგან, წარმავალი, მიწიერი გრძნობებისგან და შენში გაიღვიძებს ჭეშმარიტი მნიშვნელობები გულმოწყალებისა, სიყვარულისა, თანაგრძნობისა და ადამიანობისა - უკვდავი, მარადიული ცნებები, რომელთა ოდესმე ხორცშესხმის იმედიც ასულდგმულებს კაცობრიობას და მხოლოდ მაშინ, საკუთარი თავის შემზადების ხანგრძლივი ძალისხმევის, ხანგრძლივი ჩაფიქრებისა და დუმილის შემდეგ აღმოაჩენ - ნაზ, სუსტ მელოდიას შეუმჩნევლად დაუწყია შენში შემოსვლა - არა მხოლოდ ყურთასმენის გზით, არამედ მთელი არსობიდან მთელ შენს არსებაში. ეს მელოდია ისეთნაირად აღწევს შენში, რომ თავადაც ამავე მოტივად გაქცევს, თითქოს მართლაც შეერთვი მუსიკას რაღაც უზომოდ გამჭვირვალე ერთობით.
საიდან უნდა გამაჩნდეს ისეთი სიტყვები, ამის აღწერას რომ შეძლებენ, მაშინ, როცა ჩვენი სიტყვები შექმნილია გარკვეული, მკაფიო მნიშვნელობებისთვის, ყოველგვარ ეჭვსა და ცდომილებას რომ გამორიცხავენ. საიდან მოვიტანო სიტყვები, რომლებიც შეძლებენ იოტისოდენა მღელვარების, სულ მცირედი კრთომის, სუსტი, გამძაფრებული ჩქამის აღწერას, რომელიც ლამის სმენასაც გამოეპაროს?
საიდან უნდა მქონდეს ფერები, რომლითაც შემეძლებოდა ქრისტიანი გოგოს, ჰანუნას კანის ფერის აღწერა! ეს ხომ იმ ფერს ხელეწიფება, რომელიც არც თეთრია და არც ხორბლისფერი, არც ევროპული და არც აღმოსავლური, არც ჩემი ეგვიპტური და არც ნილოსის უკიდურესი ჩრდილოური; ფერს, რომლის გამაშიც ლაჟვარდი ურევია, მაგრამ არა მკვდრის სილურჯე, არამედ რიჟრაჟის მტრედისფერი, თენებისას რომ იცის ხოლმე, ანაც ზღვის ლაჟვარდი, როცა იგი დამცხრალია და მისი ტალღები თვინიერად მიმოიქცევიან ნაპირთან, უბრუნდებიან თავიანთ ნავსაყუდელს მშვიდად, თავმოდრეკით, თან გიხმობენ, რომ გადაეშვა ზღვაში და მისი ლაჟვარდოვნება ბოლომდე შეისრუტო.
როგორ დავიწყო ეს ამბავი, როცა გონებაში მკაფიო დასაწყისი არა მაქვს და როცა იგი სხვა არაფერია, თუ არა განუწყვეტელი ურთიერთობა ადამიანებისა ერთმანეთთან, საერთო წარმოშობა, ბავშვობა, შემდეგ ახალგაზრდობა... მქრქალი ქლიავისფერი შალი და ოთახი, სადაც არავინ იყო ჩვენს მეტი. წმინდა პური, შემდეგ ზომით პატარა სახარება, მრავალფურცლიანი, დაწერილი არაბულ ენაზე, რომელსაც თავისებური, განსაკუთრებული გემო დაჰკრავდა.
სიმწიფის ასაკში ვიყავი. ხანაში, როცა გრძნობ, რომ არსებობს წუთისოფელი და ეს სიმართლეა. არის განთიადი, მზე და მთვარე, არის შორეული, შორეული ქვეყნები ზღვამდე, ზღვის გასწვრივ და ზღვის გადაღმა, ტუმბოები თავისი კუპრივით შავი, საშიში ვეებერთელობით, თავისი შეკავებული, დინჯი, გაჭიანურებული ხმით, არის წყალი, იდუმლად მოჯადოებული და შემაშინებლად მდუმარე ტუმბოთა პირის დაღებამდე, ხოლო მქუხარე და მრისხანე, თავდავიწყებით გამომჩქეფარე მილიდან გადმოდინებისას. არიან ყვავები და ბეღურები, არიან მართლმორწმუნე ღვთისმოსავნი, არის ყურანი და აიები, რომელთა ზეპირად დასწავლაც გმართებს. ისინი ყველანი უცხო და მეტად ლამაზ სამოთხესა და ჯოჯოხეთის ცეცხლზე მოგვითხრობენ, რომლის შიშითაც ძრწის შენი სხეული, ჯილდო-საზღაურსა და ტანჯვაზე, სააქაოსა და საიქიოზე. არის აგრეთვე - და ეს ხაზგასმულად მნიშვნელოვანია - შეიხ მუსტაფას ჯოხი. იმ მუსტაფასი, ჩალმიან თავს საჭიროზე ხშირად რომ უკრავს ყველას. გრძელკანჭება მუსტაფასი, მუხლები ასანთის ღერების თავებივით რომ წამოასხდება, როცა გრძელ წვივს წვივზე გადაიდებს და ფერგადასული, პირაშვებული ფეხსაცმელი ფეხზე ჩამოეკიდება. თავს გიკანტურებს და ზედ ჩალმა უცანცარებს, თან ამბობს: სმენა იყოს, შვილო ჩემო! და კიდევ არის რაღაც, მართლაც არის. რაღაც, რასაც ვერ ვხედავთ და ვერ შევიგრძნობთ. არა ალ-კადრის ღამე(1), არა სიკვდილი, არა ის დიდი და ძლიერი სიყვარული, მამაჩემის მიმართ რომ განვიცდი, არამედ რაღაც სხვა რამ, მისივე ნება-სურვილით ყველაფრისგან განსხვავებული, რაც თავად არ სურს, რომ გამჟღავნდეს. შესაძლოა იმიტომაც, რომ ისევ ჩვენს გამო ფრთხილობს, ვაითუ მართლაც გულები დაგვიხეთქოს ელდამ, მასთან პირისპირ დარჩენის შიშმა... ეს რაღაც სხვაა, არა იფრითები(2), რადგან იფრითებში, ყველაფრისდა მიუხედავად, არის რაღაც სასაცილო, მაგრამ ეს კი არასდროს არ არის სიცილის მომგვრელი. იგი მკაცრია, სერიოზული, მზრუნველი და მწყალობელია.
ვუთხარი ჰანუნას ისე, რომ ნამდვილად არ მესმოდა, რას ვამბობდი:
- მსურს შენისთანა ვიყო...
უეჭველია, გოგო ჩემზე დიდი იქნებოდა ერთი ან ორი წლით. უფრო მაღალიც იყო ჩემზე, უფრო გამხდარიც, რაც მთავარია, ყოველთვის უფრო გონიერიც და ჭკვიანიც. ახლა კი ნამდვილად უძლური ვარ გადმოვცე - მისი სული ის შეგრძნება იყო, მისგანვე რომ გეფინებოდა სინათლესავით, იმ სინათლესავით, საიდანღაც რომ მოედინება, მაგრამ არ იცი, საიდან და რა გზით. ეს სული ემატებოდა და ავსებდა მის სიტყვებს, მის სიარულს, იმ კამარას, მისი ხელი რომ შეკრავდა ხოლმე აქნევა-დაქნევისას, ან იმ მანერას, როცა წინა კბილებით წმინდა პურის პატარა ლუკმას მოციცქნიდა ხოლმე... სიწმინდის, უცოდველობისა და გრაციოზულობის უცხო იერი გარწმუნებდათ, რომ იგი მიწიერ არსებათაგანი როდი იყო, თითქოს რაღაც სხვა ჯიშისა გახლდათ, იმათთაგანი, ვისაც ანგელოზებთან გაუბამს კავშირი.
არ მახსოვს, რა მიპასუხა... ისიც კი ვერ გამიხსენებია ზუსტად, საერთოდ მიპასუხა კი?!.
ან რა მითხრა სახარებაზე, წმინდა პურსა და კირიელეისონზე, რომელიც, როგორც მან მასწავლა, "ო, უფალო, შემიწყალე"-ს ნიშნავს. მერე გავიგონე, ქალაქიდან ჩამოსული ღვთის მსახური როგორ იმეორებდა ამ სიტყვას მოკრძალებულ ქორწილზე, როცა ჰანუნა გათხოვდა რამდენიმე თვის წინ. მისი პასუხებიდან დავიწყე გაცნობიერება იმისა, რომ თურმე ამქვეყნად სხვა ხალხიც ყოფილა, ჩვენგან განსხვავებული, მე რომ მთელი დუნია მუსლიმი მეგონა! და რომ ეს სხვა, ჩემთვის ახალი რელიგია სავსეა ისეთი რამეებით, წარმოსახვაზე რომ მოქმედებს და ძლიერ ცნობისწადილში გაგდებს. კერძოდ კი ის, რომ ქალაქში ეკლესია ჰქონიათ, როგორც ჰანუნასგან გავიგე. მასში კი მაცხოვრის დიდი სურათი ყოფილა, სანთლები და ელექტროჭაღები. გალობა ცოდნიათ, მეტიც, მთელი მათი ლოცვები სულ საგალობლები ყოფილა თურმე.
უკვე აღარ ვიცი, ნუთუ ჩემს მიერ ჰანუნას ფეხდაფეხ დევნის საიდუმლო, - მაშინაც კი, როცა ის დასაძინებლად მიდიოდა - მხოლოდ უფრო მეტი მცდელობა იყო ამ რელიგიის შესახებ კიდევ სხვა რამეთა ჩასაწვდომად და გასაგებად, თუ უფრო იმ გამოსხივებას დამორჩილება და დანებება, დაუბრკოლებლად და მარად რომ გამოედინებოდა მისგან, მისკენ იზიდავდა სულიერს თუ უსულოს და ყველაფერს, რასაც კი ჰანუნა აკეთებდა, აქცევდა ბრწყინვალე, შესანიშნავ, ნაზ და ამაღელვებელ რამედ.
მაგრამ ის კი ვიცი, მარტო ძლიერ მიზიდულობას როდი ვგრძნობდი, დროდადრო ვაცნობიერებდი, რომ უბრალოდ ვერ ვცილდებოდი, თითქოს მისი ჩრდილი ვიყავი და ეს შეგრძნება მხოლოდ მასთან განშორების წამებში შემიპყრობდა ხოლმე.
ვაი, რომ მასთან ყოფნისას საკუთარ თავს ვეღარ აღვიქვამდი, ვერც იმას, საერთოდ რას ვაკეთებდი. მთლიანად ვდნებოდი და ვიკარგებოდი იმ განუწყვეტელ და მარდიულ შეხვედრაში მასთან და სხვა საზრუნავი არა მქონდა რა მისი ჭვრეტის მეტი, იმის თვალყურის დევნების მეტი, რასაც ის იტყოდა ან აკეთებდა. იმ დიდი სასწაულით მონუსხულივით ვიყავ, მარადჟამს რომ ხდება და რომლის მხილველსაც არ ტოვებს ამ სასწაულის შეგრძნება და არც არაფერი სურს ამ გაბრუებულ-გაოგნებულ მდგომარეობაში მარადჟამს ყოფნის მეტი; ოღონდ არ მიატოვოს იგი ამ საოცრებამ, ან თავად არ დაშორდეს მას წუთითაც კი.
მეჩვენება, რომ სამყაროს პრობლემები სწორედ იქიდან იღებენ სათავეს, რომ ჩენ არასდროს შეგვიძლია ყოფიერების მოვლენათა მოთმინებით ატანა, ანაც მოვლენებზე ძალდაუტანებელი, სპონტანური რეაქცია და ეს პრობლემებიც წარმოიშობა, იზრდება, განიტოტება და ყვავის ყოველთვის მხოლოდ ჩვენივე უგუნური ნება-სურვილით და ჩვენი კანონებით, რომლებიც პედანტმა და სიზუსტის მოყვარულმა ძველებმა გამოიგონეს. ყოველთვის ვეჩრებით, ან ცუდი, ან თუნდაც კარგი განზრახვით, მაგრამ მაინც ვეჩრებით და ამ ჩვენი ჩარევით ვცდილობთ თავსმოხვევას, დათრგუნვას, გაწყვეტასა და სწრაფად გულდაჯერებას, ცხოვრების წეს-ჩვეულებათა გამრუდებას.
საკითხავია, მაშ რა უშლიდა ხელს, რომ გაგრძელებულიყო ჩვენი ამგვარი ურთიერთობა - უბრალო, მოკრძალებული ყვავილი, ამოსული რთულ, ერთმანეთს გადახლართულ სოციალურ ურთიერთობათა, ადამიანურ ბუნებათა და მისწრაფებათა შიგ შუაგულ ტყეში; ყვავილი, რომელმაც ამ ყველაფრისა არა უწყოდა რა!
და რა მნიშვნელობა ჰქონდა, რომ მე ტუმბოთა ინჟინრის ვაჟი ვიყავ, ჰანუნას მამა კი ოსტატთა უფროსი, რომ მე ბიჭი ვიყავი და ის გოგო და რომ ხალხის ნაუბარი ჭრელია, თანაც თუ ეს ხალხი იმ დასახლებაში, რომელშიც ჩვენ ერთად ვცხოვრობთ, ცოტაა. ყველა მათგანს საცხოვრებელი ბინები ირიგაციის სამინისტრომ დაურიგა ამ შემაშინებლად დიდი ტუმბოების ნაგებობასთან ახლოს. დასახლებაც, მისი საზოგადოებაცა და ტუმბოებიც დელტის ჩრდილოეთიდან ერთ შორ, გადაკარგულ ადგილასაა. პატარა საზოგადოება პატარა თემებისგან შედგება - მუსლიმებისა და ქრისტიანების. იმ დროს კი ჩემს თვალში ეს ლამის მთელი მსოფლიო იყო. ამ ყველაფერს თან ათასი პრობლემა ახლდა, ათასი ეკალი მწარედ და მტკივნეულად ჩხვლეტდა და ეჩხირებოდა ყელში ქვეყნის დასალიერში მყოფ ამ რამდენიმე ათეულ ადამიანს.
საქმე დედაჩემის მიერ მამაჩემისთვის შეჩივლებით დაიწყო. მამაჩემი კი დედაჩემის მორჩილი მას მერეა, რაც ფეხი მოსწყდა თუ ტუმბოთა პროპელერმა ჩაითრია, არ ვიცი. უმრავლეს შემთხვევაში ეს ისტორია არ მოიყოლება, რამეთუ მას ყოველთვის მხოლოდ მძიმე და ტკივილიანი მოგონება ახლავს თან. მას მერე, რაც მამაჩემი ცალფეხა დარჩა, დედაჩემმა სამი ფეხი, ათი ხელი და ასი ენა გამოიბა.
ამრიგად, გამაჩერა მე ამ კეთილმა კაცმა - მამაჩემმა ერთ დილას, როცა მე შეიხ მუსტაფას დაწყებით სკოლაში მივდიოდი და მიმახვედრა იმგვარად, ყოველგვარ შეკამათებას რომ უაზროს ხდიდა - სკოლის შემდეგ პირდაპირ შინ უნდა დავბრუნებულიყავი.
ამ კეთილმა კაცმა არ მოინდომა ჩემთვის ტკივილის მოყენება ჰანუნასა და ჩემი მასთან გაბმული ისტორიის ხსენებით. ამჯობინა, დანარჩენის მიხვედრა ჩემთვის მოენდო. არც მე მსურდა შედავება, თუმც პირველივე წუთიდან გადავწყვიტე, არ დავმორჩილებოდი ამ გადაწყვეტილებას, მეცრუა და მაინც შევხვედროდი ჰანუნას. განა შემეძლო, უარი მეთქვა ისეთ რამეზე, რომლის კეთბა ჩემს ნებას არ ექვემდებარებოდა! მე ხომ მხოლოდ თავს აღმოვაჩენდი ხოლმე ამგვარ მდგომარეობაში ისევე, როგორც შიმშილის, წყურვილის გრძნობათა მოკვლისას ვმოქმედებ დაუფიქრებლად, გაუაზრებლად და ყოველგვარი ალბათობის გარეშე ვიღებ გადაწყვეტილებას. ჩვენ, ბავშვები და ყმაწვილები უფრო გულწრფელები ვიქნებოდით საკუთარ თავთანაც და ჩვენს სასურველთანაც, ჩვენი სასურველიც უფრო გულწრფელი იქნებოდა თავად ცხოვრებასთან, მაგრამ... საქმე იმაშია, რომ ჩვენ, უმცროსები, ამქვეყნად ის არსებები ვართ, ვინც ცხოვრებასა და მის კანონებს როდი ემორჩილებიან, მხოლოდ დიდები უმყარებენ მათ წესრიგს, უდგენენ კანონებს და მართავენ. დიდები აუცილებლად და ყოველთვის ერევიან ჩვენს საქმეებში და როცა ამას აკეთებენ, ამით მხოლოდ იმას გვაიძულებენ, რომ თავი კი არ შევიკავოთ და უარი ვთქვათ ჩვენს სასურველზე, არამედ ვითვალთმაქცოთ, ვატყუოთ და გვეზარებოდნენ ისინი, როგორც არ გვიყვარს და გვეზარება სასჯელი.
არ ვიცი დანამდვილებით, იქით ჰანუნას რაღა შეემთხვა, მაგრამ ჩვენს ჩვეულ ადგილას, წყალვარდნილთან, რომელიც ღრმა ჭაა, სადაც უდიდესი სადრენაჟო არხებიდან გამოსული წყლები ჩაედინება, მერე ტუმბოები რომ ქაჩავენ ზემოთ, ხმელთაშუა ზღვის დონეზე, რათა ამ წყლების გაშვება-დაცლა გახდეს შესაძლებელი; დელტასა და მის ჩრდილოეთში ხომ მიწისქვეშა წყლები ზღვის დონეზე დაბალია და ზემოთ აქაჩვა სჭირდება, რისთვისაც მოიგონეს კიდეც ეს ტუმბოები; მოკლედ, ამ ჩვენი შეხვედრის ადგილას ჰანუნა არ დამხვედრია. შევიცადე. დიდხანს ვუცქირე, როგორ ეცემოდა წყალი ზემოდან, დიდ წრეებად როგორ ბრუნავდა, ქვემოთ დაშვებისას უფრო და უფრო რომ პატარავდებოდნენ და ძაბრისებრ ღრმულად მორევდებოდნენ, რომლის ფსკერიც, როგორც ამბობენ, კაცს ისე ჩაითრევს და დაფარავს, რომ მისი კვალიც აღარსად გამოჩნდება. ჰანუნა მაინც არ მოსულა. მის სახლთან შორიახლოს შევჩერდი და პირველად ვიგრძენი, რომ უფროსების მართლაც უხეშმა ხელმა თავისი შავი საქმე უკვე ჰქმნა და რომ ის დღესასწაული, ერთი მთლიანი, ტკბილი და გაწელილ-გაჭიანურებული, უკვე დასრულებულიყო.
ფანჯარაში ჰანუნა დავლანდე. მწუხრის ჟამი დგებოდა. მზე შუადღის საშინელი, ჯოჯოხეთური ხვატიდან მხოლოდ და მხოლოდ ყვითელი, ნაზი შუქის მანათობელ ლამპრად ქცეულიყო და ფანჯარას მისდგომოდა. ამ ცოცხალი სიყვითლის შარავანდედი, ჰანუნას სახეს რომ ევლებოდა, რაღაც უცხო იერს აძლევდა მას, რომელიც რკინის მუქი შტორების მიღმა ისე გამოკრთოდა, თითქოს მის სახეს სხვა მზედ აქცევდა, მიმცხრალ, ფერგამკრთალ, მილეულ მნათობად.
შევჩერდი მისგან ნიშნის მოლოდინში, თუნდაც წამიერი მზერისა, რომელიც მანიშნებდა, რომ დამინახა, რომ ჩემი ნახვა სურდა, მაგრამ ის მდუმარე და მიბინდული გაქვავებულივით იდგა, თითქოს მარიამ ღვთისმშობლის ხატი იყო, სწორედ ის ხატი, მის ოთახში კედელზე რომ ეკიდა და რომელიც ახლა ფანჯარაში დაესვენებინათ. აუცილებლად უნდა ვნახო! მე ვიცნობ ქალბატონს, ჰანუნას დედას და თუმცა ამბობენ, რომ ის მეტად ამპარტავანი და მბრძანებლობის მოყვარულია, ისიც ვიცი, რომ ჩემს მიმართ კეთილგანწყობილია. თითქოს ქვეშეცნეულად, ცუდი თვალით არ უნდა უყურებდეს მის ქალიშვილთან ჩემს მეგობრობას. ხშირად მიდებს ხოლმე ჯიბეში ფორთოხალს ან კანფეტებს და ყოველთვის სალამს მაბარებს დედაჩემთან, რომელსაც, რა თქმა უნდა, მე არ გადავცემ, რადგან უკვე ვიცი რა აზრისაა მასზე დედაჩემი და მისი აზრიც დედაჩემზე კარგად მომეხსენება.
კარი ღია იყო. ზარი ხომ არ დამერეკა?.. შევაბიჯე.
ჰანუნას დედა მაშინვე გამოვიდა სამზარეულოდან. გაზქურის ჭვარტლის ნამცეცები მის პირისკანზე, თეთრი თმის კოწოლები და ტანსაცმელი მის სახეს ღიმილით ანათებდა; თითქოს ჩახვდაო ჩემი მისვლის მიზეზს, მაშინვე გამომეტყველება შეეცვალა, ნაკვთები გაუშეშდა, თითქოს საწუხარი და საფრთხე გააცნობიერაო. ენა აერია, აუბორძიკდა, რაღაც გაურკვევლად წაიბურტყუნა და შეტრიალდა, თითქოს ვერაფერს ხედავს და არაფერი ესმისო, ისევ სამზარეულოში შებრუნდა.
საიდან უნდა მცოდნოდა, მაგრამ მისი ეს მოძრაობა თითქოს კეთილგანწყობის ნიშნად მივიღე. ისარავით შევვარდი ჰანუნას ოთახში. ჰანუნა მომღიმარი იდგა და თავჩაღუნული მელოდა. თვალებში ლამაზი და უბოროტო, ალალი ეშმაკუნები ესხდნენ, შეყვარებულებს რომ ჰყავთ ხოლმე, ისეთი.
ჩემდა გასაოცრად, ისეთი შეუჩვეველი მოძრაობა გააკეთა, მისგან საერთოდ რომ არ ველოდი! ხელი გამომიწოდა ჩამოსართმევად! თავს ძალა დავატანე და მეც გავუწოდე, მის ხელს ისე ძლიერ ჩავეჭიდე, ჩანს, ვატკინე. ჩვენ ხომ ერთმანეთსაც ვხვდებოდით, ერთადაც დავდიოდით, რამე საქმის კეთებასაც ერთად შევუდგებოდით ხოლმე, ერთმანეთისთვის კი ხელი ჯერაც არ ჩამოგვერთმია. ეს პირველი შემთხვევა გახლდათ. პატარა ხელი ჰქონდა, ჩემი კი, მიუხედავად ჩვენს შორის ორი წლის ასაკობრივი სხვაობისა, გაცილებით დიდი აღმოჩნდა. ნაზი მტევანი ასეთივე თხელი, ჩამოქნილი თითებით ბოლოვდებოდა, თითქოს ხელში ფანქრების კონა გეჭირა, მაგრამ არა, ფანქრები კი არა, ცოცხალი, თბილი თითები იყო და მათში იმდენი და ისეთი განსაკუთრებული გამოსხივება იყო ჩაგროვილი, ლამის ხელი კი არა, მფეთქავი გული გეგონებოდა, სწორედ ის გული, რომლის ცემა მაშინ მესმოდა, მის მკერდს სახეს განზრახ რომ მივუახლოვებდი ხოლმე. ხელის ჩამორთმევამ შემაშინა, ჭკუიდან გადამიყვანა!
ვუთხარი ჰანუნას:
- ქალწულ მარიამს ჰგავხარ!
მოჩვენებითი გაჯავრებით წარბი ასწია, მაგრამ თან კვლავ ისე ეღიმებოდა, თითქოს რასაც ვამბობდი, სირცხვილი იყო და მიუხედავად ამისა, მაინც ჩამეკითხა:
- როგორ?!..
მივუგე: ფანჯარაში შეგნიშნე და ღვთისმშობელს ჰგავდი-მეთქი, იესოღა გაკლდა-მეთქი, ჰანუნა! ო, ჰანუნა... როგორ მსიამოვნებდა ყოველთვის მისთვის სახელით ხმობა, თითქოს ენაზე ვიგემოვნებდი მის სახელს, მისი გემო მრჩებოდა პირში... მე ვიქნები იესო და შენ ქალწული მარიამი! მომეცი ნება, ვიყო შენი მაცხოვარი და შენ - ჩემი ღვთისმშობელი!
ლამის კი არა, მართლა წამარტყა ხელზე. რბილად, შემწყნარებლურად გამაწყვეტინა, მაგრამ ამ უნებლიე აზრს თვითნებურად უკვე მოეცვა ჩემი გონება და თანაც იგი იმ წამის ნაშობი როდი იყო! უდავოდ იმ დღეს უნდა დაბადებულიყო, როცა, ჩვეულებისამებრ, მათ სახლში ვიყავით განმარტოებულნი. თვალგაშტერებული მივჩერებოდი ქალწულ მარიამის სურათს, მაცხოვარი რომ ჰყავდა მიკრული მკერდზე მეტისმეტი მზრუნველობით და სინაზით. სურათი ძველი იყო და ფერმიმქრალი. მარიამის თავიდან სხივები მიემართებოდა ყოველ მხარეს. იესო ძალიან ლამაზი ბავშვი იყო და იმ ძის ბედნიერი ღიმილით იღიმებოდა, რომელმაც უწყის, რომ დედის მკლავებშია, მის მზრუნველ კალთაში, მისი სინაზის ფრთებქვეშ. მარიამიც იღიმებოდა და ამ ღიმილის ნათელი მის სახეს და ბაგეებს ისე გადასდიოდა, თითქოს ხვდებოდა, რომ სურათს გადაუღებდნენ და სურდა, ამ სურათში ჩაეტია ვაჟის დედობით გაბედნიერებული დედის ღიმილი. როგორც კი ჰანუნას მივუბრუნდი დასალაპარაკებლად, მაშინვე ვიგრძენი, მსურდა, რომ ყრმად ვქცეულიყავ და ჰანუნას გულში ვყოლოდი ჩაკრული; ისეთი ბედნიერი ყოფილიყო ჩემით, როგორც ქალწული მარიამი თავისი იესოთი.
იმ დღეს, როცა მე ჰანუნას ვთხოვდი, რომ ჩემი ღვთისმშობელი ყოფილიყო, მე კი მისი იესო და არ დამამთავრებინა, თუმცა გონებაში მიტრიალებდა ფიქრი დედის მკერდს მიკრულ ჩვილად ქცევისა, ჩემი ამ თხოვნის მიღმა ძლიერი, ძველი და დაუოკებელი სურვილი გაყურსულიყო - ჩავეკარი გულში ჰანუნას, შემომეხვია მისთვის მკლავები და ჩავკროდი, ოღონდ უხეშად და ღონივრად კი არა, მე ხომ ვიცოდი, რა სუსტი და სიფრიფანაც იყო, ნაზად, ფაქიზად, მსუბუქად მსურდა ჩავკროდი და როცა მოვეხვეოდი, მთლიანად ჩემს მკლავებში მომექცია, დამეპატარავებინა და რამენაირად, რაიმე გზით და საშუალებით ჩემს გულში ჩამესვა, იქ მიმეჩინა მისთვის ბინა. ჩემი ჭკუით, ეს ერთადერთი გამოსავალი იყო, რომ ჩემი მასთან სიახლოვის, მიკვრისა და მიწებების გამუდმებული სურვილის გრძნობა ჩამეჩუმებინა.
მასთან მეტი სიახლოვე მწყუროდა. ბევრად მეტი, ვიდრე ეს გოგოებთან გვაქვს ხოლმე, როცა სახლობანას და ცოლქმრობანას ვთამაშობთ ძველ საწყობებში.
დიდხანს დაჟინებით მივშტერებოდი ჰანუნას. პირველად ვხედავდი, ისიც ასე უცნაურად რომ მომჩერებოდა. ხშირად ვეკითხებოდი ხოლმე ჩემს თავს, რა აზრის იყო ჩემზე, ან ჩემს მიმართ რას განიცდიდა. მის ჩემდამი დამოკიდებულებაში არ მიგრძვნია რაიმე განსაკუთრებული, ისეთი, რაც განსაკუთრებულ ურთიერთობებს გამოარჩევს ხოლმე. თავს ისე ვგრძნობდი, თითქოს მის თვალში მხოლოდ ერთი 14 წლის ბიჭი ვიყავი, უბრალოდ ერთი სხვა ბიჭი მისი 16 წლის გადმოსახედიდან, რომელთანაც მას მეგობრული ურთიერთობა, კეთილგანწყობა და ურთიერთგაგება აკავშირებდა, მაგრამ არაფერი სხვა ამაზე მეტი და ამჯერად, მის დაჟინებულ მზერაში მოულოდნელად ვიგრძენი, იმგვარი ელვა გაკრთა, რომელსაც დიდი ხანია სულმოუთქმელად ველოდი, მეტად პირადული ბუნებისაა. ვიგრძენი, რომ ეს იყო მზერა, მომართული სწორედ ჩემსკენ და მეუბნებოდა იმ დიდ სათქმელს, რომლის თქმაც თავად მას რცხვენოდა და რომელსაც მხოლოდ მზერა ამხელდა. მეტიც, ეს სათქმელი შეუძლებელი იყო (ან ჩემს თვალში ჩანდა შეუძლებლად), თავად მას ეთქვა და სწორედ ამ მიზეზით, ეს იყო სათქმელი, რომელმაც გამაბედინა, მივახლოებოდი. ჩვენ ხშირად მივხუტებივართ ერთმანეთს, როცა ხელიხელგადახვეულნი მივდიოდით ხოლმე, მაგრამ ეს პირველი შემთხვევა იყო ამ ზომამდე სიახლოვის. ვერც წარმოვიდგენდი, რომ არსება, რომელსაც დასტრიალებდა ჩემი სიზმრები და ოცნებები, იმას მოიმოქმედებდა, რაც გააკეთა. მოულოდნელად ჰანუნამ მკერდზე მიმიკრა მოცახცახე, აჩქარებული, უცაბედი მოძრაობით. ვიგრძენი, შუბლზე სწრაფი კოცნა აღმებეჭდა. რა თქმა უნდა, ძლიერ ავილეწე. მან თავი ამიწია და ჩვენი სახეები ერთმანეთის პირისპირ აღმოჩნდნენ, ორივე მძიმედ ვსუნთქავდით და აი, მეორე მშვენიერი მოულოდნელობის ჯერიც დადგა - ის ჩემსკენ დაიხარა, მე ხომ მასზე ცოტათი დაბალი ვიყავი და ბაგეზე მაკოცა. ისიც სწრაფი კოცნა იყო, მეტად ამაღელვებელი, ჟრუანტელის მომგვრელი. ვიგრძენი, ცახცახის ტალღები, მის ტუჩებს რომ გადაევლო, ჩემს ბაგეზეც აღიბეჭდა. ელვასავით სწრაფი კოცნა იყო, მაგრამ ამ ელვამ მართლაც ელექტრონივით დამიარა, მისმა სუსხმა სულის ყველა ტალანი დახსნა, გული ამიფრთხიალა გაზაფხულის პირველი მერცხალივით. ამ წუთამდე ამაზე დიდი მღელვარება არ განმეცადა ჩემს ცხოვრებაში. თითქოს ამ კოცნით უეცრად ჩავწვდი, რომ ჰანუნა გოგო იყო და მასშიც იდო ის რაღაც, რაც ქალთა სქესს გამოარჩევს. აუჩვეულებს მათ ამგვარი ფერადოვნებითა და ამგვარი სამოსით, სუნამოთა კეთილსურნელებას აპკურებს და მძივებითა და ყელსაკიდებით, სამაჯურებითა და ბეჭდებით ამკობს. რაღაც, რაც იწვევს მათში მკერდის ზრდას და მათ კანს აბრეშუმის სირბილეს და ხმას კი ხავერდოვნებასა და მელოდიურობას ანიჭებს, განასხვავებს მამაკაცის ხმისგან, რომელიც უხეშია, როგორც მისივე სხეული, ზღარბივით ეკლიანი, გარუჯული სახითა და ბანჯგვლიანი მკერდით. ჰანუნა მდედრი ყოფილა, ჩემი მღელვარების მიზეზი კი ის იყო, რომ ამას ვერ წარმოვიდგენდი და არც დამსიზმრებია მანამდე. ჰანუნა ჩემს თვალში ღვისმშობელივით იყო, ღვთაებასავით, მიზეზთა მიზეზი ყოველი ბედნიერი თრთოლისა, რომელიც კი ყოფიერებას ავსებდა. ღმერთო, დაილოცა შენი სამართალი! დიდება უფალს, მან მომიტევოს მე შეცოდება! მდედრი! წამის რაღაც მეათედით გრძნობა დამიბრუნდა. გონს მოვეგე და აღმოვაჩინე, მისი ამ უცაბედი გულში ჩაკვრის პასუხად ჩემი ხელი მჭიდროდ შემორტყმოდა მას და ეხვეოდა. ისეთი გრძნობა მქონდა, ყოფიერების მარადიულ, დაუსაბამო უმწიკვლობას ვეკვროდი. გრძნობა დამიბრუნდა და აღარც დავუტოვებივარ, ოღონდ ჩემი გონების ფსკერზე დაეშვა და იქ დარჩა. დარჩა, როგორც იქ დაძირული ფარული ოცნებები - საყოველთაო ეტიკეტის, გონივრულის ლოგიკისა და ტრადიციათა კულტის გამოკეტილი ტყვეები; ნატვრა იმისა, რომ გადნე, განილიო და ჩაიკარგო შენ, უმცირესი არსება, უზენაეს არსში და გიყვარდეს უფალი სიკვდილამდე, გქონდეს მარადიული კავშირი ყოფიერების უზენაეს საიდუმლოსთან.
და თუმც მეტ-ნაკლები წარმატებით შევძელი ჰანუნას მდედრად გაცნობიერება და მისი ციური საბრძანებლიდან მიწაზე ჩამოყვანა სხეულებრივად, სისხლ-ხორცეულად, მაინც აბსურდულად მეჩვენებოდა ამ წარმოდგენის ჩემს საკუთარ თავთან დაკავშირება. შეუძლებლად მიმაჩნდა ჰანუნა მდედრთან ჩემი რაიმე ურთიერთობის წარმოდგენა, თუნდაც ისეთივე დამოკიდებულებისა, როგორიც დანარჩენ გოგოებთან მქონდა. შეშლილივით ვცდილობდი, სიწმინდე თავის ადგილას დამებრუნებინა, აღმედგინა ჩემი განცდა, რომ ის უზენაესია და რომ ამ სილამაზეს, გრაციოზულობას და აღმატებულებას, რასაც ასხივებდა ამქვეყნად, ჰანუნა ადამიანური მოდგმის არსებათა დონეზე მაღლა აჰყავდა, ზეცად აღამაღლებდა. გამეტებით ვცდილობდი, ცნობიერება დამებრუნებინა, რომ ის მაინც აღდგომოდა წინ ახლადგამოჩეკილ ყმაწვილკაცს, მდედრის ძახილის პასუხად უეცრად რომ გამოკრთა ჩემში. ძახილის, რომელმაც მოულოდნელად ჰანუნაც ქალად აქცია. მაგრამ ვაი, რომ შეუძლებელს ვცდილობდი! დუნიის ყველა სიწმინდე უძლურია, დააშოროს ერთმანეთს სიცოცხლის ორი უდიდესი ძალა, თუკი მათ ერთმანეთი იპოვეს - ქალი და მამაკაცი, თუ მათ შორის მესამე - ეშმაკისეული კანონი არ ჩადგა, რომლის დარღვევა და დაუმორჩილებლობა შეუძლებელია. მისმა კოცნამ მე, მასავით ათრთოლებულ, აღელვებულ ბიჭს მომაკრებინა მთელი ჩემი ადრეული მამაკაცობა, მიმეღო იგი, როგორიც არ უნდა ყოფილიყო, მიწიერი თუ ზეციური, წმინდანი თუ ერთი ჩვეულებრივი, უბრალო გოგო; მთავარია, რომ მე ვუყვარდი და მე მიყვარდა, მთავარია, რომ ის არსებობდა და ისღა დამრჩენოდა, თავფეხიანად გადავშვებულიყავ იმ სიტკბოების უეცარ, უცნაურ ზღვაში, მოულოდნელად რომ გადამიხსნა მისმა ბაგეებმა. ო, რა ბაგაბუგი გაუდიოდა მის გულს! ყური მის მკერდზე მქონდა მიდებული და ეს კოსმიური ცემა ლამის ცას და მიწას აზანზარებდა, მეც მარყევდა. ო, რა სახე ჰქონდა! მის სახეზე ხან მიწას ვხედავდი მთელი თავისი მშვენიერებით და ხან ცას მთელი სიწმინდით. ხან არაამქვეყნიური იერი ედო და ხან მიწიერი. წითლდებოდა და ყვითლდებოდა, ხან ნაღველი ეფინებოდა და ხანაც ქალწულებრივი ღიმილი აცისკროვნებდა. მღელვარე, ბობოქარ ზღვასავით ბორგავდა. მისი სხეულის მდუმარე, უჩუმარი როკვა უსიტყვოდ ლაპარაკობდა. ქალწული იყო და მეც უმწიკვლო ვიყავ; არც ერთმა ჩვენგანმა არ იცოდა და სურდა, რომ სცოდნოდა, ცდილობდა, რომ გაეგო. ლიბრი, რომელიც ჩვენს თვალებს ეფარა და ერთმანეთის დანახვას გვიშლიდა, დაიწმინდა და გამოჩნდა ციებ-ცხელება, ოღონდ არა შეუცნობლის, გაუაზრებლის, არამედ შლეგური შეცნობისა და დაუფლების, სიტკბოების და აღმოჩენის და ბოლოს, კოსმიური საიდუმლოს ციებ-ცხელება. ის ციებ-ცხელება, როცა შენ ალ-კადრის იმ ძლევამოსილი ღამის(3) მოლოდინში დგახარ, შენს წინაშე მართლაც იხსნება ცის კარი და იქიდან ციური საიდუმლო გაცხადდება შენთვის; ან ის ციებ-ცხელება, როცა ქალი იხსნება შენს თვალწინ, შენთვის მანამდე იდუმალი და დაფარული უეცრად გაცხადდება მხოლოდ და მხოლოდ შენთვის.
რამდენიც გამახსენდებოდა და ვეცდებოდი მის გოგოდ, მდედრად წარმოდგენას, ისეთი შეგრძნება მეუფლებოდა, თითქოს რაღაც დიდი ცოდვის ჩადენის პირას ვიყავ, რომელიც მიწას და ცას შეძრავდა, უდიდესი ცოდვისა, რომელიც კი ოდესმე ადამის მოდგმას ჩაუდენია. რამდენიც წარმოვიდგენდი ამას, ვგრძნობდი, ჩემი ადრინდელი თავშეკავება ჯებირებს მოსკდომოდა და გადმოხეთქილიყო. ვეხვეოდი, ვწურავდი და ვღეჭავდი ამ თბილ გველს - მდედრს, ვგორავდი და ვისვრებოდი მასში, მისგან განდგომილებაში, მის სიწმინდეში და უდიდეს ცოდვაში მისი მოდგმისა. იმ უსაშველოდ გრძელ დროში, რომელიც მის თაყვანისცემაში გავატარე, მსგავსი აბსურდული და უსაფუძვლო ოცნებები არც კი შემომპარვია, იმდენად შეუძლებლად მიმაჩნდა და აი, ახლა, მე, მის მონასა და მოთაყვანეს მეძლეოდა იგი, ჩემი სათაყვანო!
ჰო, რას ვამბობდი?! იმას ხომ არა, რომ სიწმინდე, რომელიც მას მოსავდა, მის ხმას და მისი ხელის ყველა მოძრაობას აფერადებდა, მდედრის გამოძახილი ყოფილა, ქალის გამოსხივება, წმინდა და ნათელი! ეს სქესის, ქალწულობის გამოსხივება ყოფილა მასში კონცენტრირებული, როგორც ობიექტივის შუქი. ჰანუნას სინაზის, მისი ქრისტიანობის, მისი სილამაზის, მისი გამოხედვის, ჩემი მისდამი თაყვანისცემის - ამ ყველაფრის მიზეზი და თავი და თავი მისი ქალურობა აღმოჩნდა! მას შემდეგ მრავალმა ხელმაც ჩაიარა, ბევრი ქალიც შევიცანი, მაგრამ ის გრძნობა მდედრის შეცნობისა, იმ დღეს რომ მქონდა, აღარ განმიცდია. იმ დღეს დავკაცდი და იმ დროიდან მოყოლებული, დღემდე ის კაცი ვარ.
თითქოს წყლის მოძრაობა წყალვარდნილში საოცრად მიწყნარდა, შენელდა. ჭაც აღარ ჩანდა ისე ღრმა თითქოს და მდუმარებას, სიჩუმეს მისცემოდა
თითქოს ზღვა, რომელიც მთელი დუნიის სიგრძე-სიგანით გადმოსკდა ჰანუნას ბაგეებიდან, გაიყინა და მისი ზედაპირი შუშად იქცა.
ძლივს შევძელით თავშეკავება. ის დარცხვენილი იყო, მაგრამ სინანული არ ეტყობოდა. მეც სირცხვილმა შემიპყრო, როცა კართან უეცრად შუქმა იელვა და ამ შუქს, რომლის სიღრმესაც უმალ ჩავწვდი, ეფენდის, იგივე ფაშას, ჰანუნას მამის სათვალეები ირეკლავდა. იგი მაღალი კაცი იყო, მუდამ დაღლილი თვალებით, რომელთა კუთხეებზეც წირპლის თუ ანთების თეთრი წერტილები ესხდა, როცა კი არ უნდა გენახათ.
დარცხვენილი ვიყავი, მაგრამ თან იმ მორწმუნეს ვგავდი, რომელიც თავისი მორწმუნეობრივი ცხოვრების მანძილზე პირველად უკავშირდება ჭეშმარიტად, ცხადლივ და ხელშესახებად თავის შემოქმედს. ხდება საოცრება და მისი რწმენა გარდაისახება გამოცხადებაში, უტყუარ, უეჭველ ჭეშმარიტებაში და ისიც გულწრფელად მზადაა თავი და სიცოცხლე დათმოს მისი გულისთვის. ამრიგად, როცა ჰანუნა ოთახიდან კატასავით გაიძურწა და მე კი გული დანაშაულზე წასწრებული ყმაწვილივით ამიძგერდა, გულისცემის შეჩერება რწმენით აღსავსე, ფანატიკოსი მორწმუნის შეუპოვრობითა და სიჯიუტით მოვახერხე, ჰანუნას გახსენებით და ყველაფრით, რაც მასთან იყო დაკავშირებული. ჩემს ვალად ვრცხადი, რომ ჩემი მასთან ურთიერთობა მარად გაგრძელებულიყო, თუნდაც ამისთვის ქვეყანა ყირაზე დამდგარიყო, ვეცემე ეფენდის, ან გვეჩხუბა, გაელანძღა დედამისს დედაჩემი და ყელში მცემოდა დედაჩემი დასახრჩობად, მამაჩემს ძველისძველი შაშხანა გამოეთრია კარადიდან და ტყვია დაეშინა ეფენდის მთელი ოჯახისთვის ან თუნდაც მხოლოდ ჩემთვის. დაე, მომხდარიყო ეს ყველაფერი! ოღონდ როგორც კერპთაყვანისმცემელი ლოცულობს ღვთაებაზე, როგორც სხივები მარად კავშირშია დედა-მზესთან, როგორც ვარსკვლავნი ვერ მოსწყდებიან ღამეს, ასევე ჩემი ჰანუნასთან კავშირი, ყველა ამ აუცილებლობასა და გარდაუვლობაზე კიდევ უფრო შეუქცევადი, რჩებოდა მუდმივი და გასტანდა ჩემს სიკვდილამდე, ან სანამ ერთად არ დავიხოცებოდით და ალბათ თვით სიკვდილის შემდეგაც კი.
მაგრამ ჩანს, ამ ჩემი საშინელი შინაგანი განცდის მიუხედავად, გარეგნულად ჩემი სახე, ჩემს წინ ასვეტილი ეფენდის დანახვაზე, სადღაც შორს, ექსტაზში წასული გეგონებოდათ. თითქოს ჩემი სხეული სისხლისგან სრულიად დაწრეტილიყო და ეს სისხლი ოთახის იატაკზე ღვარად დიოდა. ვიდექი გაქვავებული, უსიცოცხლო, გაყინული თვალებით, მზერადახრილი ველოდი სასჯელს. თუმცა ვხვდებოდი, რომ ის იმ დროს მოვიდა, არ შეეძლო მიმხვდარიყო, სინამდვილეში რა მოხდა, მაინც დაჟინებით ველოდი სასჯელს. ნეტავ დავესაჯე, ნეტავ ვეცემე ან გაველანძღე, ან თუნდაც მამაჩემისთვის მაინც მიეტანა ენა და მოვეკალი მამაჩემს! მან კი დიდი ხნის დუმილის შემდეგ მხოლოდ ის გააკეთა, რომ მითხრა:
- მე შენ კარგად აღზრდილი ყმაწვილი მეგონე, მუჰამედ!
სიტყვები, წარუშლელად რომ აეკვიატა გონებას მთელი ცხოვრების მანძილზე. ხშირად რომ ხმიანობენ ყურში და უცაბედად აღმოაჩენ, წარსულის წყვდიადი გამოურღვევიათ და თავს გახსენებენ, ხან შენს ბაგეებზეც კი პოულობ მათ, შენი ტუჩები წარმოთქვამენ და იმეორებენ. სირცხვილის ძრწოლა გიპყრობს შენი თავის გამო. თითქოს ეს ისევ ის ძრწოლაა, მათი პირველად მოსმენისას რომ დაგეუფლა. რამდენჯერაც იგონებ მათ, გახსენდება და წარმოგიდგება მთლიანად, სრულიად, იმ ტონით და მანერით, რომლითაც ისინი წარმოითქვა. ზუსტად არ ვიცი, მომხდარის შემდეგ თვეებმა განვლო თუ წლებმა, რადგან დრო, რომელიც მას მოჰყვა, მხოლოდ მოსაწყენი, სევდიანი, უმიზნოდ და უსასრულოდ გაჭიანურებული, გაწელილი დღეები იყო. ათასგზის ვუვლიდი მის სახლს გარშემო, თვალი ერთხელ მაინც რომ მომეკრა. ვიცოდი, განაჩენი უკვე გამოტანილი იყო, რომ დედ-მამისგან ცხადად, გასაგებად და გადაჭრით ნაბრძანები ჰქონდა, არ ვენახე, თუნდაც სულაც მოვმკვდარიყავი ჩემი ამგვარი ყოფისგან. ხანდახან, ძალიან იშვიათად, ათასში ერთხელ, ვხედავდი შორიდან. ხარბად ვაკვირდებოდი და შორით ჭვრეტით ვკმაყოფილდებოდი, როგორც ციურ ვარსკვლავებს უცქერენ ხოლმე. ხან უძლიერესი სურვილი წამომივლიდა, მასთან მიახლოებისკენ მიბიძგებდა. შორიახლოს მივდიოდი, ისე, რომ მისი მხედველობის არეალში მოვხვედრილიყავ. ვეძახდი, ვუხმობდი მას ხან ჩურჩულით, ხანაც ხმამაღლა. ვანიშნებდი მოცახცახე ხელით. ფანატივით დაუღალავად, უთვალავჯერ ვიქნევდი მკლავს ჰაერში ისე, რომ ლამის სხეულიც თან მიჰყვებოდა. თითქოს ხილვადობის იმ რაღაც დაფარულ, უხილავ ძაფს მსურდა ჩავჭიდებოდი და ჩავბღაუჭებოდი, მის გაშეშებულ, გაყინულ მზერასა და ჰორიზონტს შორის რომ გადიოდა. მაგრამ ერთხელაც კი არ შესტოკებია წამწამი ჩემი არსებობის, ჩემი იქ ყოფნის მიხვედრის ნიშნად. გამუდმებით იდგა ხოლმე ფანჯარასთან მზის ყვითელ კვადრატში მოქცეული, ეს სიყვითლე რკინის შტორებში ატანდა. ვგრძნობდი, იცოდა ჩემი არსებობა, მზად ვარ დავიფიცო, მაგრამ ვიცოდი, არ შეიმჩნევდა, არ უნდა შეემჩნია. ვიცი, უდავოდ ფიცი ექნებოდა მშობლებისთვის მიცემული და ჰანუნას აღთქმა კი ჰანუნასავითაა, წმინდა, დაურღვეველი, ვდნებოდი მონატრებით და მაგონდებოდა. განუწყვეტლივ ვიხსენებდი ყველაფერს გაცნობის წუთიდან იმ დიდი შეცნობის წუთამდე. ვიხსენებდი მის ყოველ მოძრაობას, მის ყოველ სიტყვას, ყოველ გამოხედვას, რომელიც კი მის სახეს ოდესმე დასჩენია. ვიგონებდი და ვდნებოდი სიყვარულით და მონატრებით, თავს ვიკლავდი სინანულით. ნუთუ აუცილებელი იყო იმ დიდი შეცნობის ზღვრამდე მივსულიყავი, ნუთუ უბრალო სიახლოვე საკმარისი არ იყო?! რა უმნიშვნელო და იოლი ყოფილა ათასჯერ გაქრობა სრულ განშორებასთან შედარებით. "ათას ერთი ღამის" გმირს ვგავდი, რომელიც იმ სასახლეში დატოვეს, 7 კარი რომ ჰქონდა და უბრძანეს, არ გაეღო მეშვიდე ოთახის კარი. ისიც ცხოვრობდა ბედნიერად სასახლეში, ტკბებოდა და განცხრომა-ნეტარებას ეძლეოდა, მაგრამ მაინც ვერ შეძლო, წინ აღდგომოდა უდიდეს ცდუნებას - გაეღო მეშვიდე კარი. გააღო კიდეც და იხილა ის, რაც არ უნახავს კაცის თვალს და გულს, მაგრამ საბოლოოდ სასახლის გარეთ აღმოჩნდა გამოძევებული სწორედ იმავე ჯადოსნური წერტილთან, საიდანაც სასახლის კარი გაიღო მისთვის. თითქოს მე ის ჩემი წინაპარი ვიყავი, რომელიც თავის ძველ, ჩვეულ სამყაროს დაუბრუნდა და დახვდა იქ ექვსი კაცი, შავად შემოსილი, გამუდმებულ გლოვაში მყოფი, მათაც იგივე გადახდომოდათ მასზე უწინ და სინანულს მისცემოდნენ. შეუერთდათ მათ მალიქ ალ-ჰაზინიც(4), თავის შავ სამოსში გამოწყობილი, რათა მეშვიდე ყოფილიყო მათ შორის. ნუთუ აუცილებელი იყო ის მეშვიდე კარი და ის უზენაესი ტკბობა? მალიქ ალ-ჰაზინივით ვტიროდი და სინანული ახალი ძალით მიტევდა. სამყარო იყო სევდიანი და უხალისო, დღეები უსაშველო გაჭიანურებით დაბერებული, რუხი და დაუძლურებული, ღამეები კი უთავბოლო, არც შუაღამე ეტყობოდა, არც რიჟრაჟი, არც დილა... ცხოვრება დროის გარეშე მიდიოდა, სანამ არ დადგა შემოდგომა. ჭორები გავრცელდა, თუმცა მე არ ვიჯერებდი. დაინიშნა დღე, პიროვნებაც დადგინდა. ის საღამოც მოვიდა. დასახლებაში გაზის ლამპიონები აინთო. სინათლეებმა დასახლების შუაგულში, ვრცელ დარბაზში მოიყარა თავი. შუქები კაშკაშით ფანტავდა სიბნელეს. იყო უამრავი, უთვალავი სანთელი. სანთლების კეთილსურნელებაც კი შორიდანვე იგრძნობოდა. ჰანუნას ბიძაშვილი ჩამოსულიყო ზემო ეგვიპტიდან მასზე დასაქორწინებლად, ისინიც ზარ-ზეიმით ატანდნენ მას. იგივე ღვთისმსახური, რომელიც მათთან დროდადრო დადიოდა, მოსულიყო პროვინციული ცენტრის ეკლესიიდან. ყველა მღეროდა და ღვთისმსახურის კვალდაკვალ იმეორებდნენ: კირიელეისონ!.. უფალო, შემიწყალე!.. უფალო შემიწყალე!.. ჰანუნა იდგა თავის თვალისმომჭრელ თეთრ სამოსში, თეთრი ჟასმინის ყელსაკიდით და ფატით. სახე მისთვის საჭიროზე ბევრად მეტი ფერ-უმარილით მოეხატათ, თუმცა გამოხედვას, თვალების გამომეტყველებას ხომ ვერ შეუღებავდნენ! შემკრთალ, არეულ მზერას წინ და უკან აცეცებდა, იძვროდა აქეთ-იქიდან მრავალი ხელის წაკვრით, ხან ერთ, ხან მეორე მხარეს რომ ეწეოდნენ. მოძრაობდა, როგორც მთვარეული, მაგნიტური მიზიდულობის ქვეშ, თითქოს რაღაც როლს თამაშობსო. სახეზე ფერწასული, მკრთალი ღიმილი არ შორდებოდა. გვერდით ნეფე-ბატონი ედგა, რომელიც ალბათ ამ საღამომდე ცხოვრებაში თვალით არც ენახა. ზორბა ტანის, მსხვილი შავი ულვაშით. შავი პალტო ეცვა და თმა ბრიოლინით მეტისმეტად ულაპლაპებდა. სასიძო სიამაყით ისე გაბერილიყო, თითქოს სწორედ ახლა ხელსაყრელი, მომგებიანი გარიგება დაუდევსო. სიტყვებს ტკეპნიდა და გულიდან წამოსული როხროხით იცინოდა, ხანდახან ძალდატანებით. ჰანუნა მის გვერდზე მოთვინიერებული, წყნარი მტრედივით იყო, ხელის წაკვრით რომ ამოძრავებდნენ აქეთ-იქით. ფერდაკარგული იღიმებოდა. მისი თვალების მოხეტიალე მზერა რაღაცას ეძებდა ციურ ვარსკვლავთა შორის. ღვთისმშობელს ჰგავდა, რმოლისთვისაც იესო წაერთმიათ. მორჩილ, უკან დახეულ, მოთმინებით აღვსილ, მარტოსულ ქალწულს, ხსნის ძიებაში მზერით რომ ჩხრეკდა ცის თაღს. ვინ იცის, იქნებ მე მეძებდა, მაშინ როცა მე მიწაზე გართხმული ვყმუოდი ტკივილით, სინანულით და ძრწოლით. ყველა კი ერთხმად იმეორებდა: კირიელეისონ!.. კირიელეისონ!..
-------------------------------------------------------
(1) ალ-კადრის ღამე - მუსლიმური კალენდრით რამადანის თვის 27-ე ღამე. იხ. ყურანის 97-ე სურა.
(2) იფრითი - ავი სული, ბოროტი სული, დემონი. ჯინის ნაირსახეობა არაბულ დემონოლოგიაში.
(3) კვლავ რამადანის თვის 27-ე ღამე იგულისხმება.
(4) მალიქ ალ-ჰაზინი - ზღაპრის გმირი მამაკაცის საკუთარი სახელი. არაბულად "მწუხარეს, დამწუხრებულს" ნიშნავს.
© ”არილი”
.jpg)
No comments:
Post a Comment