ბელა ჩეკურიშვილი - ლექსები

ამბავი ცერცვისა და კედლისა

"შეაყარე კედელს ცერცვი"

-ქართული ანდაზა

ეს მაშინ,
როცა ჩვეული მოძრაობით
კედელს მეათასედ შემაყარე,
როცა წკაპა-წკუპით ძირს ჩამოვცვივდი,
როცა ხელები ჰაერში აიქნიე ნიშნად იმისა,
რომ კედელი გლუვია,
ცერცვის მარცვალი კი ბრიყვი და სხმარტალა,
როცა იფიქრე,
რომ კედლისა და ცერცვის ამბავი ისე სანდოა,
შეხედვაც კი აღარ სჭირდება,
სწორედ მაშინ,
როცა მშვიდად მიუბრუნდი ქარს და საზრუნავს,
სწორედ მაშინ,
ფესვი გავიდგი.
სწორედ მაშინ
დაუმთავრდა სიბერწე კედლს,
ტანი გაუთბა და ნაპრალები შემომაშველა...
რა უნდა მოსთხოვო
ერთ გულუბრყვილო ცერცვის მარცვალს
ხვიარად რომ დაბადებულა,
დღენიადაგ საყრდენს რომ ეძებს
და მზად არის,
ვინც შეხვდება, გადაეხვიოს.
რა უნდა მოსთხოვო
მოულოდნელად გაღვიძებულ ცერცვის მარცვალს,
როცა საკუთრი სიმწვანეც კი ისე აბრუებს,
უგზო-უკვალოდ იფოთლება და მსხმოიარობს...
და მაშინ,
როცა მზეში ოქროსრქიან ვერძებს ვითვლიდი,
ფოთლებს ვუწვდიდი შეყვარებულ ჭიამაიებს
და ღრმა ძილიდან გამოფხიზლებულ ბებერ კედელს
წყლის და მიწის ამბავს ვამცნობდი,
როცა ვცდილობდი,
ჩემს პაწაწინა ცერცვის გულში
ახალ-ახალი სასწაულები აღმომეჩინა,
გამომეხმო ყველა ზღაპარი,
რასაც დედა გვიყვებოდა მე და ჩემს და-ძმებს
გრილ და ნოტიო პარკში წოლისას,
მაშინ,
როცა მეგონა,
თუკი მოვედი,
ყველა ცოცხალ და მფეთქავ არსებას
სიყვარულში დავარწმუნებდი,
სწორედ მაშინ,
რატომღაც უკან მოიხედე
და
შეგეშინდა.
...როგორ გიმტყუნე,
შენ ხომ ისე ალალად მენდე,
მე კი ბრიყვულად დავარღვიე ათასწლოვანი სიტყვების ტაბუ
შენ და შენს მოდგმას აკვანშიც რომ განუგეშებდათ,
რასაც სწავლობდით მამიდან შვილზე,
რასაც პაპების სიბრძნე ერქვა
და დიდპაპების გამოცდილება,
აბა, ჩემი გაღვიძება რად გჭირდებოდათ,
სიმწვანე ხომ იმდენი გქონდათ,
ცერცვის ერთი ყლორტი რა არის,
ფეხქვეშ გეფინათ.
ოდითგანვე, სხვადასხვა მარცვალს,
თქვენც ანდობდით მიწის სველ და მხურვალე საშოს,
მაგრამ კედელი
უნდა მუდამ გულცივი და ყრუ ყოფილიყო,
ცერცვის მარცვალს კი თავში ჭკუა უნდა ჰქონოდა
და ბრმა კენჭივით ესხმარტალა მის ზედაპირზე...…
და მაშინ,
როცა შენი შეშინებული ხელები დავინახე,
და მაშინ,
როცა ყელში ჩაფხრეწილ ბგერებს
გაკვირვების ავი ბოღმაც ამოაყოლე,
და მაშინ,
როცა ძვლები გაგიცივდა
და იმიტომ გამოიქეცი,
რომ კედლიდან ჩემი ყველა კვალი მოგესპო,
ვიდრე სხვები დამინახავდნენ, ათასწლოვანი ტაბუ იქნებ გადაგერჩინა,
სწორედ მაშინ,
ვიგრძენი რომ
შიშზე ძლიერი გრძნობაც არსებობს,
შიშზე ვერაგი გრძნობაც არსებობს,
შიშზე მარტივი გრძნობაც არსებობს,
და
შემეცოდე -
ავი ბოღმისთვის.
შეშინებული ხელებისთვის.
დამზრალ ძვლებისთვის.
შემეცოდე,
ცასაც ავხედე,
და უფრო მეტად ავეკარი დაბზარულ კედელს,
ტანი კეკლუცად შემოვხვიე,
ქვებს გავუსწორე,
ფოთლები განზე გავშალე
და
ჩუქურთმად ვიქეც.


ნანას

თუ საღამოხანს,
დაგრძელებული ხეების ჩრდილებს,
ძველებურად,
ასკინკილით გარს შემოვუვლით,
ჩემი და შენი ქალაქები ამბად გეტყვიან,
რომ ზაფრანას ყვავილივით გავყვითლდი
და დავიბენი,
როგორც მაშინ,
სკოლის მერხებზე გაურკვეველ ინიციალებს რომ ვკაწრავდით,
ხომ გახსოვს,
ჭორფლების შეგროვება რომ დავიწყე
და თმაც გამეფშიკა,
მაშინდელივით ახლაც გამუდმებით ვიწნავ და ვიშლი
და გოგრის გულივით ყვითელი ვარ.
ხომ გახსოვს
ჩემი ჭრელა-ჭრულა სარაფანები,
ფოჩებიანი მოსასხამი
და ფარად-ფერადი ღილები,
ახლა კი წიწილასავით ყვითელი ვარ
და წყლის დალევისას ცაში ახედვა მავიწყდება.
ხომ გახსოვს, რა ძნელია,
პირველად რომ მოიტყუები და დაგიჯერებენ,
როგორც ხუთი ჩხირით
რომბებიანი წინდა მოგექსოვოს,
ანდა ზურგს უკან დამალულ ხელებში გამოგეცნოს,
მარგალიტის ბურთულები ლუწია თუ კენტი.
ახლა კი ქარვის კენჭივით გამომშრალი
და ყვითელი ვარ
და ვიდრე არ დამიძახენებენ,
ვეღარ ვხვდები, საით გავიქცე.
ხომ გახსოვს, ძველ ზღაპრებში
სამი გზის გასაყარზე რომ დგებოდნენ,
მე კი სიტყვის ორადორი მარცვალი მაქვს ამოსათქმელი
და მაინც აქეთ-იქით ვიყურები,
ხომ გახსოვს, როგორ გვიმეორებდნენ,
როცა ვმოძრაობთ,
ან ტანთ ვიცვამთ,
არ დაგვავიწყდეს,
რომ ძუძუებიანი არსებები ვართ
და რძესთან ერთად,
ასწლოვანი ღვინის ძალასაც დავატარებთ უქმე დღეებში.
შენ ჩემი და ხარ,
და რომ გეცადა,
შენს ქალაქში,
საღამოხანს,
ჩრდილებდახრილ ხეების ტოტს შემოხვეოდი,
ჩემი და შენი ბავშვობის საქანელები ამბად გეტყოდნენ,
რომ ფეტვის მარცვალივით ყვითელი ვარ,
ჩამოვიფშვენი და
დავიბენი.


***
აღარ მახსოვს,
რატომ იყო იმ ღამეს სველი ქალაქის ასფალტი,
ან საით მიდიოდნენ ხაკისფერკეპიანი უცხოელები
ჭრელი ჩანთებით,
რატომ ვისხედით "ჰეინეკენის" მაგიდებთან და
რატომ ქროდა ქარი ქოლგების თავზე;
აღარ მახსოვს,
რატომ ვიკარგებოდით ასე თავგანწირვით,
ან რად ვეძახდით ზამთრობით ერთმანეთს,
რატომ გვჯეროდა ნავსი რიცხვების და
რად ვავსებით დღიურებს ფანქრით;
აღარ მახსოვს,
რატომ იყვნენ იმ ზაფხულს მოდაში
უცხოპლანეტელი სასიძოები,
ან ქალიშვილებს რად შეეღებათ ვერცხლისფერად
რბილი მუცლები,
როგორ ვსუნთქავდით მორიგეობით
ხავსიან ფსკერზე,
ან რვაფეხებმა სად წაიღეს ჩემი ქოშები,
რას დავეძებდით ფერად სილაში და
რად გვაწვალებდა მერე სინდისი
ინკვიზიტორი ჯალათივით;
აღარ მახსოვს,
ვის ჩუქნიდნენ სირაქლემები
ქარხნული წესით დაშაშხულ ბარკლებს,
რამდენი ნული იყო ჩვენი არსებობა და
რამდენი კარატი ჩვენი ცრემლები,
რამდენად შეგვიფასეს შეხვედრები,
ანდა რომელი მოგონება ჩაიგირავეს;
აღარ მახსოვს,
რამდენი ბოლო ჰქონდა იმ თოკს,
კბილების კაწკაწით რომ ვიჭერდით ყელზე,
რატომ არ გვკბენდნენ მორიელები
აგვისტოს ხვატში და
სად დავკარგეთ კოკა-კოლას მომგებიანი თავსახური;
აღარ მახსოვს,
შეგვეშინდა თუ არა,
როცა ხეების სიმწვანეში
თვალების ნაცვლად
ერთმანეთის შიშველი სხეულები დავინახეთ;
აღარ მახსოვს და …
იქნებ ჯობდეს,
ეს ყველაფერი
ისევ ფოტოალბომებში დავაბრუნოთ.

უხერხული კითხვების გარეშე

მე არ მაინტერესებს
შენი მეთერთმეტე პარტნიორი,
შენ არ გაინტერესებს
ჩემი მცირეწლოვანი ბოიფრენდები,
ჩვენ არ გვაინტერესებს
ნავთობპროდუქტების მერყევი ფასები,
გვაქვს საერთო გასაღები,
უკომფორტო სააბაზანო და
წითელი მადუღარა,
უკიდურესად გვეშინია ღამის და წვიმის
და მავანთა და მავანთა ბრიყვი ენის მიუხედავად
სიცივის გამო
ერთი საბნის ქვეშ ვიძინებთ ხშირად.
შენ არ გიყვარს თოხლო კვერცხი
და შავი პური,
მე არ მიყვარს მეტროთი მგზავრობა
და პოპ მუსიკა,
ჩვენ ორივეს გვიყვარს მზე
და იალქნიანი, უმისამართო იახტები.
ზღვა წვიმის შემდეგ ბერიკაცივით აღერღილია
და სველი სილა -
ქუჩის ბიჭივით უტიფარი,
მე ვამბობ, რომ სიგარეტი მიხორკლავს ნერვებს,
შენ დუმხარ და სტაფილოსფერ ქოშებს მაფიცებ,
ჩვენ ვკამათობთ
და ვცდილობთ, სათქმელს ტალღასავით ქვეშ გამოვუძვრეთ.
მე ვცხოვრობ ჩემი შვილის ფერად სიზმრებში,
შენ ცხოვრობ
ზამთარს გადარჩენილ ჩიტბატონებში.
ჩვენ აქ არ ვცხოვრობთ,
აქ ფიჭვებია და კოტეჯი,
სამას და მგონი მეთვრამეტე,
ქარებთან ახლოს...


Nota Bene

I

შეიძლება დაგირეკო
და უტიფარი ხმით მოგიკითხო,
მეკეთოს მარჯნის სამაჯურები
და არ მეტანჯებოდეს მაჯები,
შეიძლება მოვახერხო
და გითხრა რაიმე ახალი,
სასაცილო, ან პრობლემატური,
მაგალითად, ჩემი ჯინსი,
ვარცხნილობა,
ანდა ამომშრალი ფრჩხილების ლაქი,
შეიძლება დავხუჭო თვალები
და ვითამაშო ასკინკილა,
ინტიუციით გადავაბიჯო ცარცის ხაზებს
და გამოვიდე გამარჯვებული,
შეიძლება ვიყიდო ის ლამაზი კაბა,
რადგან ყოველი სევდა
ტანსაცმელში გროვდება ბოლოს
და ნემსის ყუნწშიც,
ბოლოს და ბოლოს,
შეიძლება გავძვრე.

II
გაძვერი ნემსის ყუნწში
და იყიდე ის ლამაზი კაბა,
გუშინ გამოფენაზე რომ ნახე,
გაძვერი, სანამ ვინმე მოგასწრებდეს,
უფრო მარჯვე და მოქნილი.
თიხის ლარნაკი გაიბზარა,
თაბაშირის სპილო
და ექიმის ხმაც:
"თქვენ ავად ხართ ქალბატონო!"
ბარგის გადაზიდვისას კი
კედლის საათს ისრები მოსტყდა
და ტელევიზორს ფერები აერია.
წამოდი იმ სახლიდან,
იადონებს რომ უთევდი ღამეს,
წამოიღე მეგობრების ნახატები
და სარწეველა სავარძელი,
წამოდი, სანამ გზები გაიტკეპნება,
სილამაზეს ნივთები იმით ინარჩუნებენ,
რომ არ მოძრაობენ,
შენ კი ჩააკერე რამდენიმე წელი ნაჭრის დათუნიებს
და არასოდეს იკითხო "რატომ",
დაუჯერე ეიხმანს
და ნუ დაიწყებ უკან ყურებას,
თორემ ფეხს წამოკრავ რამეს
და წაიქცევი.
ძვირია მკურნალობა
და მწარეა ნემსები,
სილამაზე კი
ისევ და ისევ მსხვერპლს მოითხოვს,
მაგრამ შენ ახალი, მოშრიალე კაბა გაცვია,
ჰოდა, გაიღიმე.

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“