ზაზა თვარაძე - ლექსები

* * *
მ. და ზ.

ჯერ თოვლი მოთოვს,
მერე კი მიწას
დაეწვეთება თვალების ნამი.
თუ შეედრება გარანდულ ფიცარს -
ცამდე ასული ლარიქსის ტანი.
თუ შეედრება სინათლე ლოდინს,
შეხვედრა დუმილს,
სინაზე საფლავს,
შავი და მძიმე საფლავის ლოდი -
ჩვენი მსუბუქი ცხოვრების ამბავს...


* * *

გარეთ გამოდი ხელში
იმ შენი ძველი გიტარით,
რამე იმღერე ეშხით
რამე ამბავი გვითხარი
სადაც ანთია ცეცხლი,
სადაც გელიან ძველები,
სადაც ყველაფერს შეცვლი
ამ დალურსმული ხელებით.
დავრჩი მარტოკა სახლში,
გარეთ ლოთები კივიან
და ვარსკვლავები ცაში
მკვდარ ბავშვებივით მტკივიან.


* * *

გამომეცხადა ზაზა თვარაძე
მე - ჩაძინებულს - დამცა თავზარი.
დაიწყო როშვა ქარზე, მთვარეზე,
დავემორჩილე, ხმაც ვერ დავძარი.

მოისხა მხრებზე ჩემი სამოსი,
გაუყვა ჩემი ხსოვნის სანახებს,
ხეტიალობდა იმ მიდამოში,
რომელიც სიზმრად მევე ვანახე,

გაპაპაჯორდა ჩემს საბრძანისში,
აღარ დატოვა ჩემი მისხალიც,
ვეჭვობ - ქირასაც არ გადამიხდის
დავიღუპები ალბათ მის ხელით.


ალმასხან

და ჩემს თავსზემოთ მოჩანდა
ცივი ფუტურო ცა.
ვიდექი მეტროს ჩასასვლელთან -
ეს არის გვირაბი,
არა, ჯურღმული,
ქვევით დამრეცად მიმავალი
თავისი ხოდით,
გოგირდოვანი ქარით სავსე,
უცნაური, შეუძლებელი,
სრული აბსურდი.
მე იქ ვიდექი.
ცივი ფუტურო ცა.
ცა ცარიელი.
არ ხარხარებდა ველური ღმერთი,
მეძავებსაც ჩასძინებოდათ,
ზამბახიც ისევ
თავს უხრიდა ნაბიჭვარ ნიავს.
ცივი ფუტურო ცა.
ცარიელი.
ვდგავარ მეტროსთან.
ყველაფერი მიაგავს ბილიკს.
ყველაფერი მიაგავს ბილიკს.
თვით ბილიკიც კი -
მიაგავს ბილიკს.
ცარიელი ცა.
ფუტურო, ცივი.
დაკარგული სინათლით სავსე,
გამობრუჟული ტრაკებით სავსე -
ცა ცარიელი.
და მეტროს ხარო,
პირდაფჩენილი,
ხან ამომძახებს: გარყვნილი ხარო.
რადგან ფუტურო, ცარიელი,
ვდგავარ მეტროსთან,
ცივი ნიავით შუბლდანაქროლი,
გოგირდოვანი სუნთქვით სავსე
როგორც ზღაპრის ელექტროდეპო..
არა - ურჩხული,
ცივი, ფუტურო,
გადანგრეული.
ცა - დანგრეული,
იქ ღრუბლები კორპუსებივით
უმოწყალოდ ეხეთქებიან
და ხალხი კივის,
კივის უღმერთოდ:
მიწისძვრა, ზემლეტრესენიე!
იქ ის ინგრევა,
მე აქ, მეტროსთან
ვდგავარ მყარი და მონამორჩილი
პარლამენტივით,
ბულგარეთის პარლამენტივით
სანზონასავით ცივი, ფუტურო,
ცარიელი,
ამქვეყანაზე მოვლენილი, როგორც ალმასხან.

პოეტის ჩონჩხი

მთელი ზამთარი ვიჯექი მარტო,
წინ მედგა ვისკი, არ მქონდა ძალა
არც სიცოცხლისთვის, არც სიკვდილისთვის,
არც ოცნებისთვის, სული რომ მალავს.
თავზე მეხურა, რაღაც გლეხურად,
მეზობლისაგან ნათქერი ჭერი,
ვგავდი მტრებისგან ნაკორტნ ბეღურას,
თუმცა ამქვეყნად არა მყავს მტერი,
ვერ ვგრძნობ ამხანაგს, მხოლოდ ხანდახან
როგორც ქარხანა, წარმოშობს შეშლილს
ეს ბრმა ქალაქი, და ასამარებს
საკუთარ იმედს გიჟური თესლით,
მხოლოდ ხანდახან, ერთ დროს მამაცი,
პირზე შერჩენილ სინაღდის მისხლით,
მოდის ძმაკაცი ლოთურ ბარბაცით,
და ღრანჭებიდან ნიჰილიზმს ისვრის..
ზღვიდან მოტანილ ფერად ნიჟარებს
ვალაგებ, როგორც ბარტყების გვამებს,
ვეღარ ვიშორებ მლაშე სიზმარეთს,
სასტიკ აკორდებს, შემპარავ გამებს,
რაღაც ციფრებად იქცა სინათლე,
სულიც იქცევა სისხლიან წყალად,
მივდივარ სადღაც, ძლივსღა მივათრევ
შერჩენილ ბოდვებს სულ უფრო მკრთალად,
ხელს მიქნევს ჩონჩხი ძმური სინაზით:
"წამო, ძამიკო, გავცდეთ ამ ქალაქს,
ზურგი ვაქციოთ ჩამქრალ მირაჟებს,
წამო, ძამიკო!
გავიქცეთ ჩქარა!"

* * *

ცარიელია ღამე და დღე და
საღამო, დილა და ყველა წამი,
და ყოველ საგანს, რომელსაც ვხედავ
ედება ჩუმი სიკვდილის ნამი,
და შხამი შიშის, და თრთვილი წასვლის,
და სიცოცხლიდან დაძრული აზრი,
რომ ყველა იმედს სიბნელე წაშლის
და კაპიკია სიცოცხლის ფასი,
რომ ყველა გრძნობა, არსებობს რაც კი,
არარსებობის მემკვიდრე არის,
ქვეყნად მყოფნიც კი ერთმანეთს ავცდით
და უკვე სადღაც მიგვრეკავს ქარი,
არის სინათლე, მაგრამ სინათლეც
დაბადებითვე არაფერს მალავს,
ცარიელია ღამე და დღე, და
თვით სინამდვილეს აკლია ძალა.
მაგრამ შემხედავს დაცინვით ვინმე:
მაშ, ასე მწყობრად რატომღა როშავ?
ეს არის მხოლოდ უაზრო ჰიმნი,
და ნარცისების კეკლუცი დროშა.


გაზაფხული

დღეს მერცხალი შემოფრინდა
ფრთა შემოჰკრა ფანჯარას,
ჭიკჭიკითა გადმომძახა:
კოკოითი ფანდარასტ!

ვკითხე: ჩიტო, ჩიტუნია,
ვის უგალობ? ანდა - რას?
მან კვლავ ცივად გადმომჭყივლა:
კოკოითი ფანდარასტ!

ჩემს თავს ვუთხარ: ადე, კაცო!
რას უზიხარ მანდა, რას?!
რა თავს ქინდრავ, გამოცოცხლდი:
კოკოითი ფანდარასტ!

ჰოდა, აწი რას დაგაკლებს
ავაზაკთა ბანდა, რას?!
გაზაფხულდა! გაზაფხულდა!
კოკოითი ფანდარასტ!

მივდექ სარკმელს... რას ვნახავდი:
არაფერი ჩანდა, რას...
მხოლოდ ჩიტი გაჰკიოდა:
კოკოითი ფანდარასტ!

ეეჰ...
კვლავ ჩემს ფიქრს დავუბრუნდი,
ვით ქათამი ქანდარას,
ჩემს თავს, როგორც ვიღაც უცხოს,
ჩიას და კაფანდარას,

ნეტა დედამ მშობა რისთვის,
ეს ცხოვრება ჰგვანდა რას...
კოკოითი, ბოკოითი,
გოკოითი ფანდარასტ!

* * *

ავი გრძნობები მაწუხებს
უკვე რამდენი წელია,
გულში ვგრძნობ მწარე მარწუხებს,
ჩემი ცხოვრება ძნელია,

დავწექი, თვალი დავხუჭე,
სიზმრებშიც ნათელ-ბნელია,
იქაც არავინ არ არის,
აღარსად აღარ მელიან.

სიზმრის და ცხადის გარჩევით
მე გული გადამელია.


* * *

დავბერდი, დავჩაჩანაკდი,
გავხდი სრულიად პოსლიკა,
ბებერ ხარივით დავეცი,
ვერ გამოვდივარ ბოსლიდან,

ვერ გამოვდივარ ბოსლიდან,
ვერ გამოვდივარ ბაგიდან,
რად მინდა - კაცი არ კაცობს,
ქართლის სიგლახემ დამბრიდა.

გრძელი როქი

სიტყვა მხოლოდ კონტექსტში იძენს
ელფერს და წონას:
"ქიშის" გარეშე რა იქნებოდა
სახელი "ნონა"?!

"ლექსის" გარეშე რას მოასწავებს
გვარი "თვარაძე"?
და თუ არა "შენ",
"ყველაფერი" - ნიშნავს "არაფერს".

იფნები

მე დავიღალე. მე მეძინება.
ბინდით ივსება ჩემი გონება.
სახეზე ბინდი დამეფინება.
გული მიწისკენ დაიწონება.

შენც დაიღალე. შენც გეძინება.
შენ გინდა იგრძნო მეტი სინათლე,
ბინდი გიკარგავს შენ მოთმინებას
დაუყოვნებლივ და მაშინათვე,

მაგრამ სად ვნახავთ ჩვენ სხვა სიხარულს,
უერთმანეთოდ, ამ მურტალ ქვეყნად,
წავალ და წახვალ, სულ გვეხსომება
რომ ერთდროს კაცი და ქალი გვერქვა,

და ყველაფერი ისევ იქნება
თუ ისევ შევხვდით სადმე და ოდეს
მოვალთ ხეებად, თუნდა იფნებად
ისევ ერთმანეთს გავუწვდით ტოტებს

და ვიგრძნობთ ვარჯში გაცრილ სინათლეს,
ჭკნობაშეპარულ ფოთლების ცვენას
და რაღაც ძველ და მარტივ სიმართლეს
რამაც ამქვეყნად აღმოგვაცენა.


* * *

კვერცხივით თოხლო მზე, გორაკები. ქვემოთ დაბლობზე - დიდ სივრცეზე გადაჭიმული ქვის კორპუსები. სასახლეები, რუხ გორაკებზე მიმავალი ხვეული შარა. იქ ავდიოდით ავტობუსებით - სასაფლაოსკენ. წინ და შორს, რწევით, მიცვალებულს მიასვენებდნენ. ჰა მუხათგვერდიც. ისმოდა მკვდრების მკვახე ყიჟინა: აქ ნუ მოდიხართ, აქ ნუ მოდიხართ! თქვენი ადგილი აქ აღარ არის! ზემოთ ზეგანზე ტბა გამოჩნდა. ჯვრის მონასტერი ხელისგულივით. მაგრამ არსად არ ჩანდა ღმერთი. არც მიწაზე და არც ზეცაში. რადგან ცაც ხომ ამ პლანეტის ელემენტია. მივედით ქვების სამყოფელში. კვიპაროსებში. მაგიდებზე ჩიტის სკინტლები. აქ ნუ მოდიხართ! - ყვიროდნენ მკვდრები. მიწა ჩავთხარეთ, ჩავეჭერით, პირი ტალახით ამოვუვსეთ. ფიცხლად ვეკვეთეთ გაშიშვლებული ტისაკებით. ჩავეცით თითო, ჩამპალ ღვიძლებში გავუყარეთ ცივი მეტალი. ვაოტნეთ ორგზის დაბრედილნი. ჩავჭერით მიწა. ჩავაწვინეთ ჩვენი დათო. იდგნენ მდელოზე კვიპაროსები მდუმარებაში. ცა, მდუმარება, როგორც სურათი უშფოთველი, რომელზეც არცერთ დეტალში მოჩანს თვით შემოქმედი. როგორც ფოტო - ვრცელი, ფერადი - რომლის მიღმა იმალებიან შემზარავი ნეგატივები. ღამე უმზეო, ღამე მზიანი. მე ამ ღამეს კარგა ხანია, მთელი არსებით ასე მივები - ასე მივები, უკიდეგანოდ. ამოვქოლეთ მერე საფლავი. წამოვედით მოქელეხენი, დარბაზის ბუნკერს მივაშურეთ, როგორც აკლდამას.

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“