ანდრო ბუაჩიძე – ქალაქგარეთ

მაგონდება ის დრო, როცა ზაზამ ველოსიპედი შეიძინა და ქალაქში დადიოდა. სპორტულ ველოსიპედს ხელის მუხრუჭებიც ჰქონდა და ზაზა მუხრუჭების მოზიდვისას ფრთხილად აბიჯებდა ფეხს ქვაფენილზე. ველოსიპედით ქალაქის ქუჩებში სიარული საკმაოდ თამამი გადაწყვეტილება იყო, მაგრამ ამ სითამამეს სიფრთხილეც ახლდა, რაც არ შეიძლებოდა არ შეგემჩნია ზაზას თავისუფალ ქცევაში და მოძრაობაში.
იმხანადვე, ზაზას წიგნებს შორის მივაგენი ინგლისური ნოველების კრებულს, სადაც შესანიშნავი პოეტის, დილან თომასის ერთი ნოველაც იყო შესული. ამ ნოველაში აღწერილი იყო როგორ მოძრაობდნენ ველოსიპედისტები მთებს შორის გაჭრილ ტრასაზე. მოთხრობის მთავარი პერსონაჟი შორიდან გაჰყურებდა ველოსიპედისტებს და ფერად მაისურებში გამოწყობილი მათი გუნდი სევდას აღუძრავდა. ასეთივე სევდა მერევა ახლა, როცა ქალაქის რომელიმე მთავარ ქუჩაზე მიმქროლავ ზაზას წარმოვიდგენ.
ველოსიპედით ქროლვა მისი დროებითი გატაცება იყო. ერთხელ სწორედ ამ ველოსიპედით მომაკითხა სამსახურში და შაბათ-კვირას ქალაქგარეთ გასვლა შემომთავაზა. იმხანად ჩვენ წესად გვქონდა ქცეული ქალაქგარეთ სიარული. რამდენიმე კაცი თავს ვიყრიდით და თბილისის შემოგარენში ტყე-ტყე აღმა-დაღმა დავეხეტებოდით. მიგვქონდა საგზალი, ზოგჯერ რამდენიმე ბოთლი ღვინოც და ბუნების წიაღში მცირე სერობებს ვაწყობდით. კოჯორში ავტობუსით ავდიოდით, იქიდან ვიწრო ბილიკით ქოროღლის ციხეს ვუქცევდით მხარს, კიდევ საკმაო მანძილს გავივლიდით და ქვემოთ, თამარისდროინდელი კაბენის მონასტრის ნანგრევებისკენ ვეშვებოდით. იქ, პატარა მდინარის პირას, ერთი უშველებელი კაკლის ხე იდგა. ამ კაკლის ხის ჩრდილქვეშ მანამდე ვისხედით, სანამ მზე კარგა გვარიანად არ გადაიწვერებოდა.
როგორღაც ისე მოხდა, რომ იმ ხანებში ყველა შემოგვეცალა და მარტო მე და ზაზა დავრჩით. ამიტომ, რაკი სხვები არ მოდიოდნენ, ჩვენ ორმა გადავწყვიტეთ წავსულიყავით კაბენში. ჩვეულებისამებრ ავიკარით გუდა-ნაბადი და გზას დავადექით. კოჯორში ჩასულებმა ნაცნობი ბილიკი მოვძებნეთ და კაბენამდე მშვიდობით ჩავაღწიეთ, ოღონდ რადგან ორნი ვიყავით, ჩვეული რიტმი დაგვერღვა. გზადაგზა ვჩერდებოდით, ვლაპარაკობდით, ვისვენებდით. იმ დღეს საგზალიც ნაკლები წავიღეთ. ვიდრე კაბენამდე ჩავიდოდით, ერთ პატარა წყაროსთან ამოვაწყეთ სანოვაგე და სახელდახელოდ წავიხემსეთ. ასე რომ, კაბენში აღარ გავჩერებულვართ, ლაპარაკით ავუყევით კიკეთისკენ მიმავალ აღმართს, რის ვაი-ვაგლახით ავათავეთ კლდოვანი ფერდობი, მერე ვრცელი მინდვრები გადავიარეთ, ტყეში შევედით და კიკეთიდან ავტობუსით თბილისისკენ გამოვბრუნდით.
მოვდიოდით ქალაქისკენ და რაღაცნაირი უკმარისობის გრძნობა გვქონდა, თითქოს, რაც გვსურდა, ის ვერ ავისრულეთ. არადა, გაზაფხულის მშვენიერი საღამო იყო და არ გვინდოდა ასე სწრაფად გავცლოდით ბუნების მყუდრო სამყოფელს.
დილიდანვე, ტყეში რომ შევედით, ორივეს რაღაც ჩუმი მღელვარება დაგვეუფლა. იქ უკვე აკრეფილიყო ზამთრის ნედლი ნაკვალევი. ისეთი შთაბეჭდილება გრჩებოდა, თითქოს ვიღაცამ დატოვა აქაურობა და უკანმოუხედავად წავიდაო. თითქოს წავიდა ზამთარი და რაღაც ისეთი წაიყოლა, რაც უკან აღარასოდეს აღარ დაბრუნდებოდა. რა იყო ეს? ალბათ, დრო, ჩვენი ცხოვრების რაღაც ნაწილი, რომელიც ზამთართან ერთად გაქრა. ამის შეგრძნება, რა თქმა უნდა, ნაღველს იწვევდა, მაგრამ ამ ნაღველს აქარწყლებდა ხეების ძირში ამოწვერილი ყოჩივარდები. ტყეს ხასხასა სიმწვანე გადაჰკრავდა.
ზაფხულობით ზაზა თავისიანებთან ერთად წყნეთში ისვენებდა. ქალაქისკენ წამოსულებმა ნაცნობი სახლი შევნიშნეთ და ზაზამ მითხრა, მოდი, აქ ჩავიდეთო. მართლაც, ჩამოვედით, ჭიშკარი შევაღეთ და ცარიელ ეზოში შევედით. უკვე აქაც იგრძნობოდა გაზაფხულის ცხოველმყოფელი ძალა. ნელა ახლოვდებოდა საღამო და ჩრდილებიც ახასხასებულ მოლზე სხვაგვარად წვებოდა.
სახლიც ცარიელი იყო და ფანჯრებიდან უკვე გამოზამთრებული სიცარიელე იმზირებოდა.
ბედად, საგზლის მცირე ნაწილი შემოგვრჩენოდა და იქვე ეზოში ქვებზე ჩამოვსხედით.
- ახლა ერთი ბოთლი ღვინო დაგვამშვენებდა! - თქვა ზაზამ.
მე არ გამოვპასუხებივარ, რადგან ეს ნატვრა იმ ვითარებაში იმდენად მიუღწეველი მეჩვენა, რომ გაჩუმება ვარჩიე. თვითონაც ისეთი ხმით ლაპარაკობდა, შეატყობდი, ბევრი არაფრის ეიმედებოდა. ერთხანს ასე ვისხედით, მერე დარჩენილი საგზალი ამოვაწყეთ და სერობას შევუდექით. ცოტა ხანში ზაზა წამოდგა, ხელით ონკანი მოსინჯა, მერე ჭიქის მოსატანად შენობისკენ გაემართა, იქვე, პირველ სართულზე სარდაფის კარი შეხსნა და გაუჩინარდა.
არ გასულა დიდი დრო, რომ ზაზამ სარდაფიდან თავი გამოყო. აშკარად შევატყვე, სახეზე სხვაგვარი გამომეტყველება აღბეჭდვოდა. მერე მთლიანად გამოჩნდა, უფრო მხნედ და ამაყად მოაბიჯებდა. ხელში, რაოდენ გასაკვირიც უნდა ყოფილიყო, ორი კვარტიანი ღვინის ბოთლი ეჭირა. ჩამოჯდა, იქვე დაგდებული ტილოს ნაჭრით ბოთლებს მტვერი შემოაცალა, მერე საცობი წააძრო და გაურკვეველი სითხე ჭიქაში ჩამოასხა.
- ალბათ ღვინოა, აბა, რა იქნება? - თქვა არცთუ ისე თავდაჯერებულმა.
გავსინჯეთ, ღვინო იყო. გაკვირვების თუ გაოცების თავი აღარ გვქონდა, ნამგზავრები და დაღლილები ვიყავით და პირდაპირ საქმეზე გადავედით - სადღეგრძელოებს შევყევით. გულის სიღრმეში ორივეს გვიკვირდა და გვიხაროდა, მაგრამ გარეგნულად არ გამოგვიხატავს. სადღეგრძელოს სადღეგრძელო მოჰყვა. ჩვენდა გასაკვირად, გვარიანად შევზარხოშდით, რადგან ეს იყო ძელგი, ჭაჭაზე დაყენებული მუქი ფერის კახური ღვინო.
- ნეტავ როგორ შემორჩა ეს ორი ბოთლი კახური ღვინო? - იკითხა ზაზამ.
კარგა ხანს ვისხედით. რა აღარ მოვყევით - იმ მთისა და ამ ბარისა, რას აღარ მივედეთ და მოვედეთ. თითქოს მანამდე რისი გამოთქმაც გვინდოდა და ვერ ვამბობდით, უეცრად ამოგვეთქმევინა.
უკვე ჩამოღამდა კიდეც და ჩვენი ლაპარაკი იმ ცარიელი აგარაკების მდუმარებაში შეშაზე დაკრული ცულის ხმასავით ჩაგვესმოდა.
წყნეთიდან ბოლო ავტობუსს გამოვყევით. მივდიოდით ელნათურებით განათებულ წყვდიადში და ვატყობდით, უკმარისობის გრძნობა, რომელიც აქამდე გვაწვალებდა, სადღაც გამქრალიყო. ახლა უფრო ცხადად იგრძნობოდა, რომ ბუნების რაღაც აუხსნელ მადლს ვეზიარეთ, იმ დღეს რაღაც იდუმალი ზღურბლი გადავლახეთ.
ქვემოთ ქალაქი გაწოლილიყო, ღამის სინათლეებით განათებულ ქალაქს ჯერ არაფერი ეტყობოდა გაზაფხულის მოახლოების. იქ ცხოვრება ჩვეულებრივ კალაპოტში მიედინებოდა. თითქოს, ყველას საწუხარი და საფიქრალი ერთად მოეგროვებინათ. სინათლეები უცნაურად იყო გაბნეული მთელი ქალაქის სიგრძეზე. ქალაქი მკაცრი ცხოვრებით ცხოვრობდა. ყოველ შემთხვევაში, ასე ჩანდა ზემოდან. ჩვენ კი რაღაც სხვა განწყობით ვბრუნდებოდით ამ უზარმაზარ ტაფობში.
ახლა, იმ დღეს რომ ვიხსენებ, ასეთი აზრი მებადება: რა ცოტა ჰყოფნის ზოგჯერ ადამიანს და მერე ისიც ხელიდან ეცლება...

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“