მარკიზ დე სადი – ოგუსტინ დე ვილბლანში ანუ სასიყვარულო თვალთმაქცობა

ბუნების ანომალიათაგან ერთობ ყბადაღებული და ყველაზე უცნაურად მიჩნეული იმ ფსევდო-ფილოსოფოსთა მიერ, რომელთაც ყველაფრის გაანალიზება სწადიათ და ბოლომდე მაინც ვერაფერს ხვდებიან ხოლმე, - საუკეთესო მეგობარს ეუბნებოდა, ერთ მშვენიერ დღეს, მადმუაზელ დე ვილბლანში, ვის შესახებაც სწორედ ახლა მოგითხრობთ, - ის უცნაური ლტოლვაა, რომელიც თავისებური აზროვნებისა თუ ტემპერამენტის მქონე ქალებს მათივე სქესის არსებათა მიმართ გაუჩნდათ. თუმცა კი უკვდავ საფომდეც და მისი ეპოქის შემდეგაც ძნელად თუ ვიპოვით მსოფლიოს რომელიმე კუთხეს, რომელიმე ქალაქს, სადაც ამგვარი მიდრეკილების მქონე ქალები არ დაბადებულან და ასეთი საფუძვლიანი მტკიცებულებების გათვალისწინებით, განა გაცილებით გონივრული არ იქნებოდა, რომ თავად ბუნება დაგვედანაშაულებინა მეტად უცნაურ თავშექცევაში და არა ეს ქალები – ბუნების წინააღმდეგ ჩადენილ დანაშაულში? არადა, მათ მუდამ ჰკიცხავდნენ და რომ არ ყოფილიყო ის შეუვალი წინააღმდეგობა, რითიც ჩვენი სქესი ყოველთვის გამოირჩეოდა, ვინ იცის, მოიფიქრებდა თუ არა ვიღაც ჟაკ კუჟასი, ვინმე ბარტოლ დე სასოფერატო ან მავანი ლუი მე-9 იმ კანონებს, რომელთა წყალობითაც ამ მგრძნობიარე და უბედურ არსებებს კოცონზე დაწვავდნენ. მათ ხომ ეგონათ, რომ ეს კანონები იმ კაცებსაც თანაბრად განსჯიდა, რომლებიც ასეთივე მანკიერი თავისებურებით გამოირჩეოდნენ და ამ უკანასკნელთ, თავის მხრივ, ალბათ სრულიად კეთილშობილური მიზნები ამოძრავებდათ, როცა ფიქრობდნენ, ერთმანეთის მშვენივრად გვესმის და სხვა არც აღარავინ გვჭირდებაო. ისიც კი წარმოიდგინეს, თითქოს სექსუალური კავშირი, რაც ესოდენ უცილებელია გამრავლებისთვის, შეიძლებოდა სულაც არ ყოფილიყო ასეთივე მნიშვნელოვანი სიამოვნების მიღებისთვის. არსთა გამრიგეს ნამდვილად არ მოეწონება, ამ საქმეში თუ ჩავერევით, არა, ძვირფასო? – განაგრძობდა საუბარს მშვენიერი ოგუსტინ დე ვილბლანში და დროდადრო ნაზად ჰკოცნიდა მეგობარ ქალიშვილს, რომელიც ოდნავ ეჭვნარევი მზერით შეჰყურებდა, - კოცონზე დაწვის, ზიზღის, სარკაზმის, ანუ იმ იარაღის გამოყენების ნაცვლად, ჩვენს დროში რომ მთლად დაბლაგვებულა, განა უკიდურესად მარტივი არ იქნებოდა, რომ ყველას საკუთარი გულის კარნახით განეხორციელებინა ის ქმედება, რომლის მიმართაც საზოგადოება სრულ გულგრილობას ამჟღავნებს, რაც ასე სულერთია ღმერთისთვის და ალბათ უფრო მეტად სასარგებლოა ბუნებისთვის, ვიდრე გვგონია... რატომ უნდა გვეშინოდეს ამ გადახრის? ნამდვილი ბრძენკაცის თვალში, შესაძლოა იგი სხვა უფრო დიდ გადახრებზე მიანიშნებდეს, თუმცა ვერასდროს დამიმტკიცებენ, რომ ამ ყველაფერს სერიოზული საფრთხის გამოწვევა შეუძლია... ოჰ, ღმერთო ჩემო, ნუთუ იმის ეშინიათ, რომ ერთისა თუ მეორე სქესის გადახრები და ახირებები მთელს სამყაროს დაღუპავს, ადამიანთა უძვირფასეს მოდგმას გააუფასურებს და მათი ეგრედ წოდებული დანაშაული სრულად აღგვის მას პირისაგან მიწისა იმის გამო, რომ ეს უკანასკნელი ვეღარ გამრავლდება? თუ დავფიქრდებით, იოლად მივხვდებით: ყველა თითქოსდა გზააბნეული სული სრულიად უმნიშვნელოა ბუნებისთვის და ის არა მხოლოდ არ განსჯის მათ, არამედ ათასობით მაგალითითაც გვიმტკიცებს, რომ მისთვის ისინი ბოლომდე მისაღებნი არიან და ეს გზააბნეულები რომ აღიზიანებდნენ, განა შეიწყნარებდა ათასობით შემთხვევაში? მისთვის გამრავლება რომ უმთავრესი იყოს, ნუთუ ქალს უფლებას მისცემდა, რომ მხოლოდ მესამედი სიცოცხლე მოეხმარებინა ამ საქმისთვის და ექნებოდა კი ბუნების წიაღში შობილ არსებათა ნახევარს იმავე გამრავლების საპირისპირო ლტოლვა, რასაც მისი კანონები მაინც ჯიუტად ითხოვენ? უკეთ რომ ვთქვათ, ადამიანები განგების ნებით მრავლდებიან, მაგრამ იგი სულ მცირედითაც არ ავალდებულებს მათ და რა თქმა უნდა, ყოველთვის მრავლად გამოჩნდებიან ისეთი სულდგმულნი, რომლებსაც ამგვარი ვალდებულება არ შეაწუხებთ. ის არც იმ ხალხის მიდრეკილებებს ზღუდავს, ვისაც გამრავლება არ დაუსახავს მთავარ მიზნად და თვით ეს აზრიც კი ზიზღსა ჰგვრის. დაე, განაგოს ყველაფერი ამ გულმოწყალე დედამ, ვირწმუნოთ, რომ მისი შესაძლებლობები ამოუწურავია და ჩვენი საქციელით მას ოდნავადაც ვერ შევურაცხყოფთ, ხოლო იმ დანაშაულის ჩადენა, ბუნების კანონებს რომ დაარღვევდა, ნამდვილად არ ხელგვეწიფება.
მადმუაზელ ოგუსტინ დე ვილბლანში, რომლის საუბარშიც ერთგვარი ლოგიკა დავინახეთ, ოცი წლის ასაკში საკუთარი თავის ბატონ-პატრონი გახლდათ: მისი წლიური შემოსავალი 30 000 ლივრს შეადგენდა და თავისებური მიდრეკილებების გამო, გადაეწყვიტა, რომ არასდროს გათხოვილიყო. იგი კეთილშობილი ბრძანდებოდა, თუმცა წარჩინებულ გვარს ნამდვილად არ ეკუთვნოდა. ინდოეთში გამდიდრებული კაცის შვილი იყო, რომელმაც გამგზავრებისას შინ პატარა გოგონა დატოვა, მაგრამ მერე ისე გარდაიცვალა, რომ ქალიშვილის გათხოვება ვერ მოასწრო. უნდა ვაღიაროთ, რომ მასაც ხშირად ჰქონია ისეთივე სახის ახირებები, სულ ცოტა ხნის წინ ოგუსტინი რომ ხოტბას ასხამდა - ზიზღით, რასაც ქორწინების მიმართ განიცდიდა. არ ვიცი, რა იყო მიზეზი: პრინციპები თუ განათლება, სასქესო ორგანოს თავისებური მდებარეობა თუ მხურვალე სისხლი (ის მადრასში გახლდათ დაბადებული), ბუნების კარნახი, თუ რაც გნებავთ, ის იფიქრეთ - მადმუაზელ დე ვილბლანშს კაცები სძულდა და მთლიანად გაეტაცებინა იმას, რაც უმანკო ყურებს “ლესბოსელობად” მოესმით ხოლმე. მას მხოლოდ საკუთარი სქესის არსებები აღელვებდნენ და ყოველგვარ წყურვილს სწორედ ამ გრაციებთან იკმაყოფილებდა, ამური კი ჭირივით სძულდა.
ოგუსტინი დიდ დანაკარგს წარმოადგენდა კაცებისთვის: ტანმაღალი, თვალწარმტაცი, უმშვენიერესი წაბლისფერი თმით, ოდნავ კეხიანი ცხვირით, უბადლო ტუჩ-კბილითა და ისეთი მეტყველი, ისეთი ცოცხალი თვალებით... კანიც ისეთი ქათქათა და ნაზი ჰქონდა... მოკლედ რომ ვთქვათ, ეს ყველაფერი წარმოუდგენლად ვნებისამშლელ სურათს ქმნიდა. რასაკვირველია, როგორც კი თვალს შეავლებდნენ მას, ვინც მთლიანად სიყვარულისთვის იყო შექმნილი და ვისაც მტკიცედ გადაეწყვიტა, კაცებისგან მცირედიც არაფერი მიეღო, ბუნებრივად იქმნებოდა გარემოებანი, სადაც ოგუსტინს მისი მიდრეკილების მისამართით გამოთქმული უამრავი სარკასტული შენიშვნისთვის ყურის მოყრუება უწევდა. ეს თავისებურება საკმაოდ უმნიშვნელო რამ იყო, თუმცა კი სიყვარულის ქალღმერთის საკურთხეველზე მსხვერპლშეწირვის უფლებას არ აძლევდა სამყაროს ერთ-ერთ ქმნილებათაგანს, ანუ მას, ვინც პირველ ყოვლისა, იმისთვის შეექმნა გამჩენს, რომ კაცების მსახური გამხდარიყო - რაც უდავოდ გუნება-განწყობილებას უფუჭებდა ვენერას ტაძრის მსახურებს. მადმუაზელ დე ვილბლანში გულიანად იცინოდა ყველა ამ საყვედურსა თუ ბინძურ ჭორზე და სულაც არ აპირებდა საკუთარ ახირებებზე უარის თქმას.
- უდიდეს სისულელეს მაშინ ჩავიდენთ, - ამბობდა იგი, - თუ იმ გადახრების გამო გავწითლდებით, რომლებიც ბუნებამ გვიბოძა და განსხვავებული გემოვნების გამო დავცინებთ ვინმეს. ეს ისეთივე ბარბაროსული საქციელი იქნება, როგორც იმ კაცისა თუ ქალის გამასხარავება, დედის მუცლიდან ელამი ან სულაც კოჭლი რომ დაიბადა. გიჟებს თუ მოვთხოვთ, ამიერიდან კეთილგონივრული პრინციპებით იცხოვრეთო, რაღა ეს და რაღა პლანეტების მსვლელობის შეჩერების მცდელობა! ერთგვარი ამპარტავნული სიამოვნებაც არის იმაში, როცა სხვებს იმ ნაკლის გამო დავცინით, რაც თვითონ არა გვაქვს და ეს სიამოვნება ისეთი ტკბილია კაცისათვის, განსაკუთრებით სულელებისთვის, რომ იშვიათად თუ ვინმე იტყვის უარს... სხვათაშორის, აქედან ჩნდება ავსიტყვაობა, ღვარძლიანი ნაკვესები, ბანალური კალამბურები და საზოგადოებისთვის, ანუ ერთად თავმოყრილ იმ არსებათათვის, მოწყენილობა რომ ჰკლავთ და სისულელე ჰკვებავთ, ისეთი სასიამოვნოა, ორი-სამი საათი რომ ლაპარაკობენ და არც არაფერს ამბობენ, ისეთი ძვირფასია, როცა სხვების ხარჯზე ბრწყინავენ, ულმობლად ჰკიცხავენ და ნათელს ჰფენენ ამა თუ იმ ნაკლს, რისგანაც თავად ასე შორს არიან... ეს ხომ თავისებური ხოტბაა, რომელსაც ისინი საკუთარ თავს მალულად აღუვლენენ, რადგან მხოლოდ ამის საფასურად თუ გამონახავენ საერთო ენას და შეთქმულების მონაწილეებივით დაახლოვდებიან, რათა ბოლომდე გასრისონ ადამიანი, რომლის ყველაზე დიდი შეცდომაც ის არის, რომ მოკვდავთა უმრავლესობასავით არ ფიქრობს - როგორც შეუძლიათ, ტვინს იჭყლეტენ, ამ ქმედებით კი ისინი საბოლოოდ ამტკიცებენ, რომ მეწვრილმანეები და სულელები არიან.
ასე ფიქრობდა მადმუაზელ დე ვილბლანში და მტკიცედ გადაეწყვიტა, თავი არასდროს არაფრით შეეზღუდა, ჭორებისთვის კი ყურადღება არ მიექცია. ის საკმარისად მდიდარი იყო იმისთვის, რომ მარტოსაც მშვენივრად და უზრუნველად ეცხოვრა, საკუთარ რეპუტაციაზე ამაღლებულიყო, ეპიკურეანელთა მსგავსად, მიწიერი ვნებებით სავსე სიცოცხლე მიზნად დაესახა და ზეციურ ნეტარებაზე საერთოდ არ ეფიქრა, რისიც ერთობ მცირედ სწამდა, კიდევ უფრო მცირედ კი უკვდავებისა სჯეროდა, რაც მეტად ეფემერული ეჩვენებოდა. მასავით მოაზროვნე ქალთა მცირე წრის გარემოცვაში, ძვირფას ოგუსტინს უბრალოდ და მარტივად გაიტაცებდა ხოლმე ყველა ის ვნება, რაც უდიდეს სიამოვნებას ანიჭებდა. თაყვანისმცემლები მრავლად ჰყავდა, მაგრამ მათ ისე ცუდად ეპყრობოდა, რომ, საბოლოოდ, მისი გულის დატყვევებაზე ყველა უარს ამბობდა. ამ დროს კი ერთ ყმაწვილს, გვარად ფრანვილს, საკმაოდ შეძლებულსა და მასზე მეტად თუ არა, ნაკლებად მდიდარსაც არა, თავდავიწყებით შეუყვარდა იგი. ოგუსტინის სიმკაცრემ ვაჟი სულ ოდნავადაც ვერ დააფრთხო, პირიქით, უფრო სერიოზულად გადააწყვეტინა, რომ ფეხი არ მოეცვალა, სანამ მის გულს არ მოინადირებდა. როცა მოქმედების გეგმა მეგობრებს გაანდო, ამ უკანასკნელთ მწარედ დასცინეს, მაგრამ ის მაინც ამტკიცებდა, წარმატებას აუცილებლად მივაღწევო. მეგობრები ისევ არ უჯერებდნენ. ჰოდა, ისიც საქმეს შეუდგა. ფრანვილი ორი წლით უმცროსი იყო მადმუაზელ დე ვილბლანშზე - მოხდენილი აგებულების ყმაწვილი, თითქმის უწვერული, სახის დახვეწილი ნაკვთებით, მსოფლიოში უმშვენიერესი თმით. როცა გოგოსავით ჩააცმევდნენ და მოკაზმავდნენ, ამ სამოსს ისე მოიხდენდა ხოლმე, რომ ორივე სქესის წარმომადგენლებს თავგზას უბნევდა და როგორც ხშირად მომხდარა, ერთნი ჭკუიდან იშლებოდნენ, ხოლო მეორენი - რა თქმა უნდა, სრულიად რეალურად - ისე მხურვალედ უხსნიდნენ სიყვარულს, რომ მას იმავე დღეს შეეძლო გამხდარიყო ანტინოოსი რომელიმე ადრიანესთვის ან ადონისი რომელიმე ფსიქესთვის. აი, ამ გზით სურდა ფრანვილს მადმუაზელ დე ვილბლანშის შეცდენა. ახლა ვნახოთ, როგორ გაართვა თავი ამ ამოცანას.
ოგუსტინს უდიდეს სიამოვნებას ანიჭებდა, როცა კაცის სამოსს ჩაიცვამდა და კარნავალზე მოწვეულ სტუმრებს შორის ამგვარად გადაცმული დასეირნობდა, რაც მშვენივრად შეეფერებოდა მის გემოვნებას. ფრანვილმა, ვინც სატრფოს ყოველ ნაბიჯს უთვალთვალებდა და ვისაც აქამდე იმდენი სიფრთხილე გამოეჩინა, რომ ქალის მხედველობის არეში თითქმის არ მოხვედრილიყო, ერთ დღესაც შეიტყო: მისი უძვირფასესი არსება, საღამოს, იმ მეჯლისზე წასვლას აპირებდა, რომელსაც ოპერას მოყვარულთა წრე მართავდა. იქ ყველა ნიღბოსანი თავისუფლად შევიდოდა და ამ მიმზიდველი ქალიშვილის ჩვეულების თანახმად, იგი დრაგუნთა კაპიტნად გადაცმული გამოცხადებოდა. ვაჟმაც ქალივით ჩაიცვა, მოიკაზმა, ყველანაირად მოირთო და მოკოხტავდა, სახეზე ფერუმარილი წაისვა, ნიღაბზე უარი თქვა და ერთ-ერთი დის თანხლებით, რომელიც მასზე გაცილებით ნაკლებად მომხიბლავად გამოიყურებოდა, ამგვარად სახეცვლილი გამოცხადდა იმ თავყრილობაზე, სადაც მშვენიერი ოგუსტინი მხოლოდ საკუთარი ბედის საძიებლად მისულიყო.
ფრანვილმა ვერც კი მოასწრო დარბაზისთვის სამჯერ შემოევლო, რომ ოგუსტინის მახვილმა თვალმა უმალვე შენიშნა.
- ვინ არის ეს მშვენიერი გოგონა? – ჰკითხა მადმუაზელ დე ვილბლანშმა თანხმლებ მეგობარ ქალიშვილს, - მგონი, აქამდე არსად მინახავს. როგორ შეიძლებოდა ასეთი მომხიბლავი ქმნილება ყურადღების მიღმა დაგვრჩენოდა?
ამ სიტყვების წარმოთქმისთანავე ოგუსტინმა ყველა ღონე იხმარა, რომ საუბარი გაება ამ ცრუ მადმუაზელ დე ფრანვილთან, რომელიც თავიდან თითქოს გაურბოდა, ზურგს უჩვენებდა, თავს არიდებდა, ხელებიდან ეცლებოდა და ამ ყველაფერს მხოლოდ იმისთვის აკეთებდა, რათა უფრო სასურველი გამხდარიყო. ბოლოს ოგუსტინი მაინც გამოელაპარაკა, ბანალური ფრაზებით – საუბრის გასაბმელად, რომელიც თანდათან უფრო და უფრო საინტერესო გახდა.
- მეჯლისზე საშინლად ცხელა, - გადაულაპარაკა მადმუაზელ დე ვილბლანშმა, - მოდი, ცოტა ხნით დავტოვოთ ჩვენი თანმხლები ქალიშვილები და სუფთა ჰაერის ჩასაყლაპად ერთ-ერთ ოთახში გავიდეთ, სადაც გავერთობით და გავგრილდებით კიდეც.
- ოჰ, ბატონო! – მიუგო ფრანვილმა, რომელიც თვალთმაქცობას განაგრძობდა, თითქოს მადმუაზელ დე ვილბლანშს კაცად თვლიდა, - სიმართლე თუ გნებავთ, ვერ ვბედავ. აქ მხოლოდ და მახლავს, მაგრამ ვიცი, რომ დედაჩემი უნდა მოვიდეს ჩემს საქმროსთან ერთად და ან ერთმა, ან მეორემ რომ დამინახოს თქვენთან ერთად, ისეთი ამბავი დატრიალდება...
- კარგი, კარგი, ოდნავ მაინც უნდა დასძლიოთ ეს ბავშვური შიშები... რამდენი წლის ხართ, უმშვენიერესო ანგელოზო?
- თვრამეტის, ბატონო.
- ჰოდა, იცით, რას გეტყვით: თვრამეტი წლის ასაკში ნამდვილად უნდა მოიპოვოთ იმის უფლება, რომ ყველაფერი აკეთოთ, რაც გსურთ... წამოდით, წამოდით, გამომყევით და საერთოდ არაფრის შეგეშინდეთ.
ფრანვილი მორჩილად მიჰყვა მას.
- რაო, მომხიბლავო ქმნილებავ, - განაგრძობდა ოგუსტინი და სამეჯლისო დარბაზზე მიშენებული ოთახებისკენ მიუძღოდა მას, ვინც ისევ ქალიშვილი ეგონა, - მართლა აპირებთ გათხოვებას? როგორ მებრალებით... და ვინ არის ის კაცი, ვისზეც გათხოვებენ? ალბათ ერთი აბეზარი ვინმეა, ჰო, ასე მგონია... ეჰ, რა ბედი ჰქონია იმ კაცს და როგორ მინდა, მის ადგილას ვიყო! თანახმა იქნებოდით, რომ მე გამომყოლოდით ცოლად? გულწრფელად მითხარით, ზეციურო არსებავ.
- ოჰ, ბატონო, ხომ იცით, განა იოლია გულის კარნახს მიჰყვე, როცა ასეთი ნორჩი ხარ?
- ჰო, კარგი, მაგრამ ადექით და უარით გაისტუმრეთ ის ნაძირალა, ჩვენ კი უფრო ახლოს, უფრო ინტიმურად გავიცნოთ ერთმანეთი და თუ შესაფერისნი აღმოვჩნდებით... და რატომაც ვერ უნდა შევეწყოთ? ღვთის წყალობით, არავის ნებართვა არ მჭირდება და მიუხედავად იმისა, რომ მხოლოდ ოცი წლის ვარ, ჩემს ქონებას სრულად განვკარგავ, ხოლო თუ თქვენს მშობლებს ჩემდამი კეთილად განაწყობთ, ალბათ ერთი კვირაც არ იქნება გასული, რომ ორივენი სამუდამო უღელში გავყოფთ თავს.
ასეთი მუსაიფით გამოვიდნენ დარბაზიდან და მოხერხებულმა ოგუსტინმა, რომელიც იქ თავის ნადავლს ნამდვილად ვერ მიესიყვარულებოდა, ყველაფერი გაითვალისწინა და იგი მეტად მოშორებულ ოთახში შეიყვანა, სადაც, მეჯლისის მესვეურებთან მოთათბირების შედეგად, ყოველთვის შეეძლო საყვარელთან განმარტოება.
- ოჰ, ღმერთო! – წამოიყვირა ფრანვილმა, - როცა დაინახა, რომ ოგუსტინმა კარი დაკეტა, ის კი მკლავებში მოიქცია, - ღმერთო ჩემო, რას შვრებით?... აქ მარტონი ვართ, ბატონო, და თან ასეთ მოშორებულ ადგილას... გამიშვით, გამიშვით, გევედრებით, თუ არადა ამ წამსვე საშველად მოვუხმობ ვინმეს.
- ახლავე ძალას გამოგაცლი, ანგელოზო, - წამოიძახა ოგუსტინმა და ფრანვილის ბაგეებს მშვენიერი ტუჩებით დააკვდა, - იყვირე ახლა, იყვირე თუ შეგიძლია და შენი ვარდისებრი სუნთქვის უწმინდესი ნაკადი უმალ ჩემს გულში დანთებულ ცეცხლს ააგიზგიზებს.
ფრანვილი თავს საკმაოდ სუსტად იცავდა: ძნელია მართლა გაბრაზდე, როცა უნაზესი პირველი კოცნით გასაჩუქრებს ის, ვისაც აღმერთებ. წახალისებული ოგუსტინი კი უფრო და უფრო მგზნებარედ, იმგვარი შემართებით უტევდა, რაც, სინამდვილეში, მხოლოდ იმ არაჩვეულებრივ ქალებს ახასიათებთ, თავისებურად განვითარებული ფანტაზიით რომ გამოირჩევიან. ფრანვილს მალევე მოუდუნდა ხელები და უკვე იმ ქალის თამაში განაგრძო, რომელიც თანდათან ნებდება, თუმცა თვითონაც სიამოვნებით უფათურებდა ხელებს მადმუაზელ დე ვილბლანშს. ტანსაცმელი ორივემ სწრაფად გაიძრო და მათი თითები თითქმის ერთდროულად შეეხო იმ ადგილებს, სადაც თითოეულს იმის პოვნის იმედი ჰქონდა, რაც ეგულებოდა... ჰოდა, ფრანვილმაც მაშინვე შეიცვალა როლი:
- ოჰ, ღმერთო ჩემო, - წამოიყვირა მან, - ქალი ყოფილხართ...
- ამაზრზენო ქმნილებავ, - აღმოხდა ოგუსტინს, როცა ხელით მოსინჯა ის, რისი მდგომარეობაც სულ მცირე ეჭვის საფუძველსაც არ იძლეოდა, - ნუთუ ამდენი იმისთვის ვიტანჯე, რომ ეს ნაძირალა შემრჩენოდა ხელში... რა უბედური ვარ.
- სიმართლე თუ გინდათ, ჩემზე მეტად უბედური არ ხართ, - მიუგო ფრანვილმა, რომელიც მოწერიგდა და თან თითქოს უღრმეს ზიზღს გამოხატავდა, - მხოლოდ იმისთვის თუ გადავიცვამ ხოლმე, რომ კაცები შევაცდინო. ისინი მიყვარს, მათ დავეძებ და ამ დროს ამ ბოზს არ წავაწყდი...
- ოჰ, ბოზს არა, - ნაღვლიანად ჩაილაპარაკა ოგუსტინმა, - ჩემს სიცოცხლეში, ამგვარი რამ არასდროს ჩამიდენია და როცა კაცები გძულს, ასე არ უნდა მოგექცნენ...
- რა, ქალი ხართ და კაცები გძულთ?
- ჰო, და ეს იმავე მიზეზით, რა მიზეზითაც თქვენ კაცი ხართ და ქალები გძულთ.
- იშვიათი შეხვედრაა! აი, სულ ეს არის, რისი თქმაც შეიძლება.
- ჩემთვის ძალიან უსიამოვნო, - მიუგო ოგუსტინმა გაღიზიანების იოლად შესამჩნევი ნიშნებით.
- სინამდვილეში, უფრო მეტად საწყენი ჩემთვისაა, მადმუაზელ, - მიმართა დაძმარებულმა ფრანვილმა, - თქვენ მე გამსვარეთ და ამ ლაქას სამი კვირის მანძილზე ვერ ჩამოვირეცხავ. არ იცოდით, რომ ჩვენს წრეში აღთქმას ვდებთ, ქალს არასდროს შევეხოთ?
- მგონია, ყოველგვარი ღირსების შელახვის გარეშე შეგიძლიათ ჩემისთანას შეხება.
- დამიჯერეთ, ლამაზო, - განაგრძო ფრანვილმა, - გამონაკლისის დასაშვებად სერიოზულ საფუძველს ვერ ვხედავ და არ მესმის, რატომ უნდა ჩაგეთვალოთ ნაკლი ღირსებად.
- ნაკლი... განა თქვენ უნდა მსაყვედურობდეთ, როცა თავადაც არანაკლებ სამარცხვინო ნაკლი გაქვთ?
- ნუ ვიჩხუბებთ, - უთხრა ფრანვილმა, - ორივე ერთ თამაშში აღმოვჩნდით და ყველაზე იოლი გამოსავალი იქნება, თუ ერთმანეთს დავშორდებით და აღარასდროს ვნახავთ.
ამის თქმისთანავე იგი კარის გასაღებად მოემზადა.
- ერთი წუთით, - შეაჩერა ოგუსტინმა და წინ გადაეღობა, - მთელს ქვეყანას მოსდებთ ჩვენს ამბავს, არა? დავიფიცებ რომ ასე იქნება.
- ჰო, ალბათ თავს შევიქცევ.
- დიდად არც მაღელვებს, ღვთის წყალობით, ჭორებზე ამაღლება შემიძლია, მიბრძანდით, ბატონო, მიბრძანდით და თქვით, რაც გენებოთ, - ამ დროს კიდევ ერთხელ შეაჩერა იგი.
- იცით, - გაუღიმა ქალმა, - მეტად უჩვეულო ამბავია... ორივე მოვტყუვდით.
- ეჰ, უფრო მწარე შეცდომა ჩემნაირი მიდრეკილების ხალხისთვისაა, ვიდრე თქვენსავით მოაზროვნეთათვის, - აუხსნა ფრანვილმა, - ის ცარიელი ხვრელიც ისეთი ამაზრზენი გვეჩვენება...
- დამიჯერეთ, ძვირფასო, რომ სინამდვილეში ჩვენც არანაკლებ გვძულს ის, რასაც გვთავაზობთ. მიბრძანდით, ჩვენი ზიზღი თანაბარია, მაგრამ ეს ამბავი კი მეტად თავშესაქცევი გამოვიდა, ამაში უნდა დამეთანხმოთ... მეჯლისზე დაბრუნდებით?
- არ ვიცი.
- მე აღარ დავბრუნდები, - უთხრა ოგუსტინმა, - თქვენ რაღაც ისეთი განმაცდევინეთ... რაღაც უსიამოვნო... დავწვები, დავიძინებ.
- შესანიშნავია. ძილი ნებისა!
- თუმცა, თუ წინააღმდეგი არ იქნებით, იქნებ სახლამდე მიმაცილოთ. აქვე, ორ ნაბიჯში ვცხოვრობ. საკუთარი ეტლი არა მაქვს და არ მინდა, აქ დარჩენამ მომიწიოს.
- სიამოვნებით გაგაცილებთ, - მიუგო ფრანვილმა, - ჩვენი მიდრეკილებები ხელს სულაც არ გვიშლის, რომ თავაზიანები ვიყოთ... მომკიდეთ ხელი... აი, გიწვდით.
- მხოლოდ იმიტომ გკიდებთ, რომ უკეთესს ვერაფერს ვხედავ.
- დარწმუნებული ბრძანდებოდეთ, რომ მე მას მხოლოდ კეთილსინდისიერების გამო გთავაზობთ.
ოგუსტინის სახლის კარიბჭეს მიუახლოვდნენ თუ არა, ფრანვილი გამოსამშვიდობებლად მოემზადა.
- მართლაც არაჩვეულებრივი ვინმე ბრძანდებით, - უთხრა მადმუაზელ დე ვილბლანშმა, - და, აი, ასე მტოვებთ ქუჩაში.
- უღრმესი ბოდიში, - მიმართა ფრანვილმა, - ვერც კი გავბედავდი...
- რა მოუქნელები არიან ის კაცები, რომლებსაც ქალები არ უყვართ!
- ეს თქვენ გგონიათ, - უთხრა ვაჟმა და მადმუაზელ დე ვილბლანში მაინც მიაცილა თავის ოთახამდე, - იცით, მადმუაზელ, მინდა სწრაფად დავბრუნდე მეჯლისზე და ჩემი სულელური შეცდომის გამოსწორება ვცადო.
- სულელური შეცდომა... ანუ გაბრაზებული ხართ, რომ მიპოვეთ?
- ასე არ ვიტყოდი, მაგრამ ისიც ხომ მართალია, რომ ერთსაც და მეორესაც ბევრად უკეთესი ხალხის გაცნობა შეგვეძლო?
- ჰო, მართალს ბრძანებთ, - დაეთანხმა ოგუსტინი და როგორც იქნა, თავის ოთახში შევიდა, - სწორი ხართ, ბატონო, მე კი... ვშიშობ, ეს საბედისწერო შეხვედრა მთელი ცხოვრების ბედნიერებად არ დამიჯდეს.
- განა მტკიცედ დარწმუნებული არა ხართ საკუთარ გრძნობებში?
- გუშინ ვიყავი.
- ოჰ, არ გინდათ ეს მაქსიმები.
- მე არც არაფერი მინდა, აი, თქვენ მართლაც ნერვებს მიშლით.
- კარგი, მივდივარ, მადმუაზელ, მივდივარ... უფალმა დამიფაროს იმისგან, რომ თავი დიდხანს შეგაწყინოთ.
- არა, დარჩით! გიბრძანებთ! ნუთუ არ შეგიძლიათ, სიცოცხლეში ერთხელ მაინც ქალს დაემორჩილოთ?
- არ არსებობს ისეთი რამ, რისი გაკეთებაც არ შემიძლია, - თქვა ფრანვილმა და კეთილგანწყობის ნიშნად ჩამოჯდა, - როგორც გითხარით, თავაზიანი ადამიანი ვარ.
- იცით თუ არა, რომ საშინელებაა ასეთი უხამსი მიდრეკილებების ქონა თქვენს ასაკში?
- ნუთუ გგონიათ, რომ თქვენი უცნაური გემოვნება დიდ კდემამოსილებაზე მიანიშნებს?
- ოჰ, ეს სულ სხვა რამაა. ჩვენს შემთხვევაში, ეს მოკრძალება და კეთილგონიერებაა... თუ გნებავთ - სიამაყეც. შიშიც კია, რომ მეორე სქესს თუ მივენდობით, ის მხოლოდ იმისთვის გვაცდუნებს, რომ საბოლოოდ დაგვეუფლოს და დაგვიმორჩილოს... მიუხედავად ამისა, სხეული მაინც თავისას ითხოვს და ამ მოთხოვნილებას ქალები ერთმანეთთან ურთიერთობით ვიკმაყოფილებთ. თუ მოვახერხებთ და ამას კარგად შევნიღბავთ, მაშინ ყველაფერი კდემამოსილების საბურველში გაეხვევა, როგორც ხშირად ხდება ხოლმე. ამგვარად, ბუნებაც კმაყოფილი დარჩება, ზნეობაც - შეურყვნელი და არც მორალური წინააღმდეგობები იჩენს თავს.
- აი, ნაღდი, მშვენიერი სოფიზმები! ასე თუ მივუდგებით, ყველაფერს გავამართლებთ. და როგორ გგონიათ, განა არ შეგვიძლია, ჩვენს სასარგებლოდ შემოვაბრუნოთ თქვენი ნათქვამი?
- სულაც არა, საზოგადოების მხრიდან განსხვავებული დამოკიდებულების გათვალისწინებით, ასეთივე შიში და ზაფრა არ უნდა გქონდეთ, თქვენი გამარჯვება ხომ ჩვენს მარცხში მდგომარეობს... რაც უფრო გაიზრდება თქვენს მიერ დაპყრობილთა რიცხვი, ეს სახელსა თუ დიდებას მოგიტანთ და საბოლოოდ ვერც იმ გრძნობების უარყოფას შეძლებთ, რასაც ჩვენ თქვენში ვბადებთ, მანკიერი გადახრებით იქნება თუ ზნედაცემულობით.
- მგონია, რომ ცოტაც და მომაქცევთ.
- დიახ, ამას ნამდვილად ვისურვებდი.
- და რას მოიგებდით, თქვენც ხომ მცდარ გზას ადგახართ?
- ეს ვალდებულებაა, რომელსაც ჩემი სქესი მაკისრებს, ხოლო რადგან ქალები მიყვარს, მათი დახმარებაც მსიამოვნებს.
- სასწაული რომ მოხდებოდეს, მისი თანმხლები ეფექტი არც ისეთი საყოველთაო აღმოჩნდება, როგორც თქვენ გგონიათ. მე ერთადერთი ქალის გამო ვისურვებდი მოქცევას, მხოლოდ და მხოლოდ რათა... მეცადა.
- სამართლიანი პრინციპია.
- რა თქმა უნდა, ცოტა სიფრთხილეცაა საჭირო იმ დროს, როცა რაღაცაში მონაწილეობ და წინასწარ არ იცი, თავს რაში ჰყოფ.
- როგორ, ქალთან არასდროს წოლილხართ?
- არასდროს და თქვენ... შემთხვევით ასეთივე დარწმუნებული ხომ არ ხართ, რომ პირველი კაცი ჯერ არ გყოლიათ?
- ოჰ, რა პირველი კაცი... ჩვენნაირი ქალები, იცით, ისეთი მოხერხებულები და ეჭვიანები არიან, რომ გვერდით გახედვის საშუალებას არ გვაძლევენ... კაცი კი მართლაც არასდროს მყოლია ჩემს ცხოვრებაში.
- ასეთი აღთქმა დადეთ?
- ჰო, არც მინდა, რომ ოდესმე მყავდეს, ან თუ მეყოლება, ისეთივე უცნაური უნდა იყოს, როგორიც მე ვარ.
- ვწუხვარ, რომ ამის სურვილი არა მაქვს.
- უფრო თავხედურად ნამდვილად ვერავინ მიპასუხებდა.
ამ სიტყვების წარმოთქმისთანავე მადმუაზელ დე ვილბლანში ადგა და ფრანვილს განუცხადა, სრული უფლება გაქვთ, მიბრძანდეთო. ჩვენმა ახალგაზრდა მიჯნურმა კი, რომელიც ისევ გულგრილობას ინარჩუნებდა, თავი მუხლებამდე დაუკრა და წასვლა დააპირა.
- მეჯლისზე დაბრუნდებით, არა? – მშრალად ჰკითხა მადმუაზელ დე ვილბლანშმა, იმედგაცრუების გამომხატველი მზერით, რომელშიც მგზნებარე სიყვარულის ნაპერწკლები ჰკრთებოდა.
- ჰო, ალბათ, როგორც გითხარით.
- ანუ არ შეგიძლიათ იმ მსხვერპლის მიღება, რაც თქვენთვის გავიღე?
- ნუთუ ჩემთვის რაიმე მსხვერპლად გაიღეთ?
- მე ხომ მხოლოდ იმიტომ დავბრუნდი, რომ სხვა აღარაფერი დამენახა მას შემდეგ, რაც, უბედური შემთხვევის წყალობით, თქვენ გაგიცანით.
- უბედური შემთხვევის წყალობით?
- მაიძულებთ, რომ ასეთი გამოთქმა გამოვიყენო. ისე კი, მხოლოდ თქვენზეა დამოკიდებული, სრულიად განსხვავებულ სიტყვებსაც ვიტყვი თუ არა.
- და მერე ამ ყველაფერს როგორ შეუთავსებთ თქვენს მიდრეკილებას?
- რას აღარ დათმობ, როცა შეყვარებული ხარ!
- ჰო, მაგრამ თქვენთვის შეუძლებელი უნდა იყოს ჩემი სიყვარული.
- იმასაც კი შევეგუები, თუ იმ საშინელ ჩვევებს შეინარჩუნებთ, რომლებსაც გამჩნევთ.
- და თუ უარს ვიტყვი მათზე?
- საკუთარ მიდრეკილებებს იმავე წამს სიყვარულის საკურთხეველზე მივიტან... ოჰ! ვერაგო ქმნილებავ, ეს აღსარება სახელის ფასად მიჯდება და შენც მხოლოდ პატივის ასაყრელად მოსულხარ, - მიუგო აცრემლებულმა ოგუსტინმა და სავარძელში ჩაეშვა.
- ეს-ესაა მსოფლიოს ყველაზე ლამაზ ბაგეთაგან წარმოთქმული აღსარება მოვისმინე, ყველაზე საამო, რაც კი შეიძლებოდა ოდესმე გამეგონა, - წამოიძახა ფრანვილმა და ოგუსტინს მუხლებზე შემოეხვია, - ოჰ, უნაზესი სიყვარულის შთამაგონებელო ძვირფასო ქმნილებავ, ახლა უკვე იცით ჩემი თვალთმაქცობის ამბავი და შემიწყნარეთ, ნუ დამსჯით ამ ყველაფრისთვის. დაჩოქილი გთხოვთ მოწყალებას და არ წამოვდგები, სანამ ჩემს ბოდიშს არ მიიღებთ. თქვენს წინაშე, მადმუაზელ, ყველაზე ერთგული და მგზნებარე მიჯნურია. მჯეროდა, რომ ეს ეშმაკობა აუცილებელი იყო, რათა ის გული დამეტყვევებინა, რომლის შეუვალობის შესახებაც ბევრი მსმენოდა. ხომ მივაღწიე წარმატებას, მშვენიერო ოგუსტინ, ნუთუ უარყოფთ სიყვარულს იმ მანკიერი გადახრების გარეშე, რომლის მოსმენის ღირსიც გახადეთ დამნაშავე მიჯნური... მე დამნაშავე ვარ... დამნაშავე იმაში, რომ დაგაჯერეთ... ოჰ! როგორ შეგეძლოთ დაგეშვათ, რომ შეიძლებოდა უწმინდური ვნება ჩაბუდებულიყო იმის სულში, ვისაც მხოლოდ თქვენთვის ედებოდა სიყვარულის სახმილი.
- ჯალათო, მომატყუე, არა? მაგრამ გაპატიებ... მიუხედავად იმისა, რომ არაფრის გაწირვა არ მოგიწევს, შე ვერაგო, ეს კი შვებას ვერ მოჰგვრის ჩემს სიამაყეს... ეჰ, კარგი, ამას მნიშვნელობა არა აქვს, ყველაფერს შემოგწირავ... იმისთვის, რომ თავი მოგაწონო, სიხარულით დავთმობ ცრუ ბილიკებს, რომლისკენაც პატივმოყვარეობა თითქმის ისევე ხშირად გვიბიძგებს ხოლმე, როგორც ესა თუ ის მიდრეკილება. ვგრძნობ, რომ ბუნება თავისას ითხოვს. მის ძახილს იმ უგვანი საქციელით ვახშობდი, რომელიც ახლა მთელი არსებით მძულს. არა, ბუნების ძალას წინააღმდეგობას ვერავინ გაუწევს: ჩვენ მხოლოდ თქვენთვის ვართ შექმნილნი და თქვენც მხოლოდ ჩვენთვის გაგაჩინათ განგებამ. მაშ, დავემორჩილოთ მის კანონებს, დღეს მე მთელი სხეულით ვგრძნობ ამ აღმაფრენას, თვით იმ ორგანოთიც კი, სიყვარულთან რომ არის გაიგივებული. ბუნების კანონებსაც, ამიერიდან, ბევრად უფრო წმინდად მივიჩნევ. აი, ხელს გიწვდით, ბატონო. მე თქვენ ღირსეული კაცი მგონიხართ და სრულიად შესაფერისი იმისთვის, რომ ჩემს შერთვაზე პრეტენზია განაცხადოთ. თუ დავიმსახურე, რომ წამით მაინც დამეკარგა თქვენი პატივისცემა, მზრუნველობისა და სინაზის წყალობით, შეცდომებს მალე გამოვასწორებ და იძულებული გახდებით, აღიაროთ, რომ წარმოსახვითი სისულელეები ყოველთვის არ ჰრყვნის კეთილშობილ სულს.
ფრანვილი, ვის გულშიც სიყვარულის ხანძარი ბობოქრობდა, სიხარულის ცრემლებით ასველებდა ულამაზეს ხელებს, რომლებსაც ნაზად კოცნიდა, მერე კი წამოდგა და მის შესაგებებლად ფართოდ გაშლილ მკლავებში აღმოჩნდა:
- დღეს უბედნიერესი დღეა ჩემს ცხოვრებაში, - წამოიძახა მან, - ვერაფერი შეედრება ჩემს გამარჯვებას, რამეთუ კეთილგონიერების წიაღს დავუბრუნე გული, სადაც მუდამ მე ვიმეფებ.
ფრანვილი კოცნიდა და კოცნიდა უდიდესი სიყვარულის შთამაგონებელ ღვთაებრივ ქმნილებას, შემდეგ კი განშორების დროც დადგა. მომდევნო დღეს მან საკუთარი ბედნიერების ამბავი ყველა მეგობარს შეატყობინა. მადმუაზელ დე ვილბლანში იმდენად სასურველი საცოლე იყო, რომ ვაჟის მშობლები უარს ვერ იტყოდნენ. ისინი იმავე კვირაში დაქორწინდნენ.
სინაზე, ნდობა, უდიდესი მოკრძალება, უკიდურესი სისადავე გვირგვინად დაადგა მათ ქორწინებას, ხოლო როგორც კი კაცთა შორის უბედნიერესი გახდა, ფრანვილი იმდენად მოხერხებული აღმოჩნდა, რომ ყველაზე თავნება ქალიშვილი ყველაზე გონიერ და ღირსეულ ცოლად აქცია.

ფრანგულიდან თარგმნა ირმა ტაველიძემ

© „ლიტერატურა – ცხელი შოკოლადი“