Monday, February 4, 2008

მარ­ცე­ლი­უს მარ­ტი­ნა­ი­ტი­სი

თარგმნა ანდრო ბუაჩიძემ

მარცელიუს მარტინატისი (დ.1936) - ცნობილი ლიტველი პოტი; 1964 წელს დაასრულა ვილნისის უნვერსიტეტის ისტორიულ-ფილოლოგირი ფაკულტეტი. იბეჭდება 1954 წლიდან. არის ოცამდე პოტური კრებულის ავტორი. ლიტვურად თარნილი აქვს ს.ჩიქოვანის ლექსები.­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

* * *

გერ­მა­ნუ­ლი ქუ­ჩი­დან ვჩან­ვარ

ჩანს

მე რო­გორ გა­მოვ­დი­ვარ ში­ნი­დან

რო­გორ ვკე­ტავ კა­რებს

გა­ვივ­ლი წი­ნა­­ზოს და ქუ­ჩას -

უდ­­ნა­შა­­ლო ვარ.

მე ვჩან­ვარ

ფარ­დებს მიღ­მა, სა­ქა­რე მი­ნის მიღ­მა

ვიტ­რი­ნებს მიღ­მა,

ბავ­­ვის ეტ­ლი­დან, სა­სა­უზ­მე­დან -

უდ­­ნა­შა­­ლო ვარ.

მე ვჩან­ვარ,

მე მხე­დავს მა­წან­წა­ლა ძაღ­ლი და მტრე­დი,

ბო­შა ქა­ლი, პო­ლი­ცი­­ლი, ბა­კა­ლავ­რი, ღვთის გლა­ხა -

უდ­­ნა­შა­­ლო ვარ.

მე ვჩან­ვარ

წი­ნი­დან, გვერ­დი­დან და უკ­­ნი­დან:

სან­ტექ­ნი­კო­სი თა­ვახ­დი­ლი ჭი­დან

ჩე­მი ფეხ­საც­­ლის ლან­ჩებს ათ­ვა­ლი­­რებს.

ზე­მო­დან კი უღ­მერ­თო ცა­ში გა­მო­კი­დუ­ლი

ერ­თა­დერ­თი ყო­რა­ნი დამ­­ქე­რის. -

უდ­­ნა­შა­­ლო ვარ.

მე ვჩან­ვარ

სა­ღა­მო­­ბით, მო­პირ­და­პი­რე სახ­ლის გა­ნა­თე­ბუ­ლი ფან­­რი­დან

მა­ცივ­რის წინ, მუხ­­მოდ­რე­კი­ლი,

თით­ქოს სა­კურ­თხე­ველ­თან ვლო­ცუ­ლობ­დე -

უდ­­ნა­შა­­ლო ვარ.

ჩანს

მე რო­გორ ვაქ­რობ სი­ნათ­ლეს

- მთე­ლი დღის ხსოვ­ნას

და რო­გორ ვეფ­ლო­ბი წყვდი­ად­ში -

უდ­­ნა­შა­­ლო ვარ.

ვილ­ნი­­სის ბაზ­რო­ბა­ზე. კა­ზი­­კა­სი

ვი­ყი­დი კა­ზი­­კას­თან

ბაზ­რო­ბა­ზე

თეთრ

შაქ­რით შე­ფიფ­ქულ სოფ­ლის ეკ­ლე­სი­ას,

მეძ­ველ­მა­ნის­გან შე­ვი­ძენ,

ნაც­ნობ შა­რაგ­ზას,

სუფ­თა წე­რის რვე­ულს,

ძვე­ლი ბა­ლა­ხით გა­და­ბი­ბი­ნე­ბულს.

დახ­­ზე ნა­ირ­­ვარ ტკბი­ლე­ულ­თან ერ­თად

ჩე­მი სახ­ლიც ძევს

ახ­ლა ეს სახ­ლი კე­თილ­მო­სურ­ნეა,

ად­რე კი თრთო­და სიბ­რა­ზი­სა­გან.

ერთ ას­ეთ სახლს კალ­ნუ­­ას­­ვის ვი­ყი­დი -

შო­კო­ლა­დის ჭით და შაქ­რის წე­რო­­ბით

დაწყე­ბი­თი სკო­ლის მოს­წავ­ლე გო­გო­ნა­თი დამ­­ვე­ნე­ბულს.

ტი­რი­ფებს, საბ­ნებს და პირ­სა­ხო­ცებს შო­რის

მოვ­ძებ­ნი სამ­ყუ­რა­თი მოქ­სო­ვილ ქოხ­მახს,

სავ­სეს მათ­რო­ბელ ფუტ­­რის ბზუ­­ლით.

ფირ­ფი­ტა­ზე აღ­ბეჭ­დილ შე­ნი ხმის ხა­ვერდს

მარ­წყ­ვის გე­მო აქვს.

მე შენ და­გაბ­რუ­ნებ ნაც­ნობ შა­რაგ­ზით

ქვა­ფე­ნილ­ზე დავ­­გამ სამ­ყუ­რა­თი მოქ­სო­ვილ ქოხ­მახს

ძირს, ბა­ლახ­ზე გა­ვიშ­­ლარ­თე­ბით

და მო­ვის­მენთ იმ ფირ­ფი­ტას

სა­დაც სიკ­­დი­ლით გან­რი­დე­ბულ­ნი

სოფ­ლე­ბი ერ­თად მღე­რი­ან წყნა­რად.

სა­მე­ბა

ირგ­­ლივ ღია სივ­­ცეა.

მზე იმ­ზი­რე­ბა სა­შუ­ად­ღე­­დან.

ღმერ­თი უძ­რა­ვია.

დღის სი­ნათ­ლეა მხო­ლოდ

და... სა­საფ­ლაო!

სა­საფ­ლა­­ზე დღეა!

ოდ­ნავ რეკს ზა­რი -

მინ­­­რე­ბი და მდე­ლო­­ბი

ქრის­ტი­­ნო­ბად გა­დაქ­ცე­­ლან.

სა­საფ­ლაო და ლაჟ­ვარ­დი ლურ­ჯი,

პირ­ნა­თე­ლია და თან...

უძ­რა­ვი.

მო­ვე­ლი თრთოლ­ვას,

და უძ­ლუ­რი ვარ მკვდრე­ბის წი­ნა­შე!

არ შე­მიძ­ლია კვლა­ვაც ქვად­­ცე­ვა.

კე­თილ­სა­­მე­დო­­ბის შე­სა­ხებ

დედ-მა­მის ხელ­შეწყო­ბით

1936 წელს მო­ვევ­ლი­ნე ქვეყ­ნი­­რე­ბას.

მას აქ­ეთ არ ვწყვეტ მჭიდ­რო კავ­შირს

სი­ნამ­­ვი­ლეს­თან.

გან­სა­კუთ­რე­ბით მის იდ­­მალ კუთხე-კუნ­ჭულ­თან,

რო­მელ­საც მხო­ლოდ პო­­ზია თუ მო­­ხი­ლავს.

იდ­­მალ­წე­რის მეშ­ვე­­ბით მე ვატყ­ვე­ვებ შეყ­ვა­რე­ბუ­ლებს,

მათ ყო­ველ ნა­ბიჯს მზე­რით ვნუს­ხავ­დი.

ვნუს­ხავ­დი მათ კანს, ხმის ტემ­­­სა და კა­ნის ნა­კე­ცებს.

მე მო­ვი­პო­ვე ნდო­ბა მას აქ­ეთ,

რაც ქვე­ტექ­­ტი ოს­ტა­ტუ­რად გა­მო­ვი­ყე­ნე.

ნამ­­ვილ მიზ­ნებს ხომ სა­ფარ­ვე­ლი გა­და­ვა­ფა­რე

მე ბუ­ნე­ბის სიყ­ვა­რუ­ლით შთა­გო­ნე­ბულ­მა.

ყო­ვე­ლი­ვე ეს ხდე­ბო­და მუდ­მი­ვი შფო­თის

იჭ­ვი­სა და ფა­რი­სევ­ლო­ბის გა­რე­მოც­ვა­ში.

პას­პორ­ტის ნო­მერ­ში ჩე­მი გე­ნე­ტი­კუ­რი კო­დი ფიქ­სირ­დე­ბა.

ამ ნიშ­ნით უმ­ალ თუ შე­მიც­ნობს უზ­­ნა­­სი.

გე­ნე­ტი­კუ­რი ჩე­მი კო­დი წი­ნა­პარ­თა საფ­ლავ­თა ში­ნა

გა­და­ნა­ხუ­ლა.

ლიტ­ვა, რა­სე­­ნის რა­­­ნი...

აქ ძევს, გა­სა­ღე­ბი ყვე­ლაფ­რი­სა.

მკვდრე­ბის სუ­ლე­ბი შე­მე­წე­ვი­ან

მფარ­ვე­ლე­ბი ქა­ლე­ბის და მა­წან­წა­ლე­ბის.

მათ და­ნა­შიფრს ლექ­სებ­ში და სუ­რა­თებ­ში

ხში­რად ვე­ძებ­დი.

მე მაქვს კონ­ტაქ­ტე­ბი სტოკ­ჰოლ­­თან, ოს­ლოს­თან

ტა­ლინ­თან და მოს­კოვ­თან.

(სიტყ­ვა "კუ­კუ­ტი­სი" - ტი­პი­­რი ჯა­შუ­შუ­რი შიფ­რია)

სა­სა­მარ­­ლოს ვატყო­ბი­ნებ უტ­ყუ­არ მი­სა­მარ­თებს

და გვა­რებს.

რო­გორც თქვენ იც­ით,

მე სა­­დუმ­ლო კონ­ტაქ­ტი მქონ­და ცხო­ვე­ლებ­თან -

ამ გზით ვხვეწ­დი ად­­მი­­ნებს.

მე ვაწ­­დი­დი მცე­ნა­რე­ებს ცნო­ბებს

და­ბა­დე­ბის, გან­ვი­თა­რე­ბის, ზრდის შე­სა­ხებ.

უკ­ვე გა­მორ­­ვე­­ლია - იატ­აკ­­ვე­შეთ­ში კარ­ტო­ფილს ვმა­ლავ­დი

ყო­ველ გა­ზაფხულს ვი­ნა­ხავ სხვა მცე­ნა­რე­ებ­საც,

რომ­ლე­ბიც მთვა­რის შუქს მი­ელ­­ვი­ან

მათ მემ­­რა­ნებ­ზე მკვდრე­ბის ხმე­ბი აღ­­ბეჭ­დე­ბა.

აი, ამგ­ვა­რად, ბა­ტო­ნე­ბო

და თუ­კი სხვა წვრილ­მა­ნე­ბი გა­ინ­ტე­რე­სებთ

მა­ღა­ლი ღმერ­თი შე­­წუ­ხეთ,

უტ­ყუ­­რი ცნო­ბე­ბი ხომ მას გა­აჩ­ნია.

ნან­­რე­ვებ­ში ნა­პოვ­ნი სა­­ჯა­ხო ალ­ბო­მი

სა­ქორ­წი­ნო ფო­ტო­სუ­რა­თი.

სუ­რა­თი ბავ­­­თან ერ­თად გა­და­ღე­ბუ­ლი.

პირ­ვე­ლი კბი­ლის ამ­ოს­­ლა.

ნა­ტი­ფი გო­გო­ნა.

გა­ივ­ლის მცი­რე დრო.

მი­სი კა­ბა იატ­აკს სწვდე­ბა.

ყვა­ვი­ლე­ბის თა­­გუ­ლი. ზი­­რე­ბა. ეკ­ლე­სია.

ის უკ­ვე მო­ზარ­დია, შე­­ხე­და­ვი,

ენ­­ჭარ­ტა­ლა.

ფორ­ტე­პი­­ნოს გაკ­ვე­თი­ლე­ბი. სა­ბა­ლე­ტო სკო­ლა.

ვი­­ლი­ნო. ინს­­რუ­მენტს მიბ­ჯე­ნი­ლი ნი­კა­პი.

ჩა­ვარ­­ნი­ლი მკერ­დი.

ნა­ზი ყე­ლი. ქა­ლიშ­ვი­ლუ­რი სიმ­წი­ფე.

გამ­­ვირ­ვე­ბე­ლი მზე­რა,

თვა­ლე­ბი!? ოდ­ნა­ვი ნელ­საცხე­ბე­ლი.

მა­მა­კა­ცი. მა­გა­რი სა­ყე­ლო.

სა­კურ­თხე­ველ­თან დგა­ნან.

ფა­ტა ამშ­ვე­ნებს.

იგ­­ვე ქა­ლი.

უკ­ვე ორ­ნი არ­­ან ბავ­­ვის თან­­ლე­ბით.

გვერ­დი ალ­ბომ­ში ამ­ოგ­ლე­ჯი­ლია.

სხვა სუ­რათ­ში ქა­ლი ას­აკ­მოყ­რი­ლია.

ბიჭ­თან და გო­გოს­თან ერ­თა­დაა.

მო­წა­ფუ­რი ვი­ნი­ეტ­კა.

პო­ლო­ნე­ლებ­თან ერ­თად ტრი­ბუ­ნას­თან.

ამ­ოგ­ლე­ჯი­ლია.

მა­მა­კა­ცი გარ­მო­ნით ხელ­ში.

დევ­ნა. ვიწ­რო ოთ­­ხი. ქორ­წი­ლი.

ყვე­ლა­ფე­რი იცვ­ლე­ბა.

ჩრდი­ლო­­რი ყი­ნუ­ლო­ვა­ნი ცა, ბა­რა­კე­ბი.

იგ­­ვე ქა­ლი. სხვა მა­მა­კა­ცი.

ტყე­ში გაჭ­რი­ლი გზა. მო­რე­ბი.

ვა­გო­ნი ქა­ლე­ბის გუნ­დი.

ბნე­ლი, უხ­­­როდ გამ­­ღავ­ნე­ბუ­ლი ფო­ტო­­ბი.

ვა­ჟიშ­ვი­ლი ახ­ალ ფორ­მა­ში გა­მოწყო­ბი­ლი.

ჯა­რის­კა­ცე­ბის რი­გი. ახ­ალ­გათხ­რილ საფ­ლავ­თან.

ამ­ოგ­ლე­ჯი­ლია. ქა­ლე­ბის ჯგუ­ფი.

იგ­­ვე ქა­ლი ქა­ლიშ­ვილ­თან ერ­თად.

სხვა მა­მა­კა­ცი. ბავ­­ვე­ბი ნაძ­ვის­ხის ირგ­­ლივ.

დი­­ნებ­ში. ავ­ტო­მო­ბი­ლის გვერ­დით.

სხვა მა­მა­კა­ცია. ამ­­ხე­­ლია.

პირ­ვე­ლი ფე­რა­დი ფო­ტო­­ბი.

ორი ბე­რი­კა­ცი. მათ თავ­ზე

კედ­ლის სა­­თი, კა­ლენ­და­რი.

ფო­ტოგ­რა­ფია ჩარ­ჩო­შია მო­თავ­სე­ბუ­ლი.

ამ­­ხე­­ლია.

მო­ხუ­ცი ქა­ლი მუქ ტან­საც­მელ­შია გა­მოწყო­ბი­ლი

მარ­ტოდ­მარ­ტოა. იქ­ვე ფან­ჯა­რაა.

ამ­­ხე­­ლია.

ბო­ლო­ში კი ცა­რი­­ლი ფურ­­ლე­ბის წყე­ბაა.

© “არილი”

No comments: